17.03.2010
Zasady wykonywania pomiarów zakresu ruchomości kończyn
Pacjent rozebrany.
Odpowiednia pozycja wyjściowa pacjenta do pomiarów.
Pomiary wykonujemy zawsze na obu kończynach w celu porównania z wcześniejszymi pomiarami.
Pomiary wykonujemy GONIOMETREM.
Kończyna dolna - pozycja leżąca tyłem lub przodem.
Kończyna górna - pozycja siedząca lub leżąca tyłem.
Stabilizacja odcinka bliższego (w zależności gdzie wykonywany jest ruch).
Wyniki pomiarów odpowiednio zapisujemy i porównujemy do kończyny zdrowej poprzedniego badania lub do norm
Granica błędów pomiarów wynosi 5o
Mierzymy zakres ruchu biernego i czynnego.
Wyniki zapisujemy metodą SFTR (ruch czynny).
Ramię ruchome goniometru podczas badania przykładamy wzdłuż długiej osi kończyny.
Ramię nieruchome goniometru podczas badania ma być nieruchome, przykładamy równolegle do podłoża albo prostopadle do podłoża.
Oś obrotu goniometrem podczas badania ma być nieruchome i przykładamy je równolegle do podłoża albo prostopadle.
Wynik odczytujemy ze skali z dokładnością do 5o.
Pomiar kątowy ruchu to pomiar, który goniometrem (kątomierz służący do mierzenia zakresu ruchu w stawach).
Pomiar ten pozwala nam stwierdzić czy ruch jest w normie. Pojęcie przykurcz oznacza ograniczenie zakresu ruchu spowodowane zmianami w tkankach miękkich (mięśnie, więzadła, ścięgna, torebki stawowe). Najczęstszą przyczyną powstawania przykurczy jest unieruchomienie kończyny. Unieruchomienia może też dotyczyć leżenia w łóżku, osoba chora przewlekle czy w śpiączce, nie będzie wykonywać ruchu w stawie.
Następną przyczyną przykurczu są porażenia i niedowłady w wyniku porażenia układu nerwowego. Porażenia nerwu, splotów nerwowych, czy nawet mózgu. Pacjent posiada jakiś ruch, ale nie jest on pełny. Zwłaszcza niedowłady spastyczne, niedowład przy nadmiernym spięciu mięśniowym, to powoduje przykurcz. Ten typ porażenia mamy przy udarze mózgu, chorobach układu nerwowego, takich jak Parkinson.
Kolejną przyczyną mogą być choroby stawów, np. RZS, ZZSK, wszystkie choroby zwyrodnieniowe stawów, zespół bolesny barku (PHS) występuje ograniczenie ruchomości.
Przykurcz występuje też w przypadku porażenia niektórych grup mięśni lub osłabionej sile mięśniowej. Zakres bierny może być fizjologiczny pełny, a czynny już nie.
Przy pomiarach pozycja wyjściowa to pozycja 0 zwana pozycją neutralnego 0. Z reguły jest to leżenie dla KKD, ale może być też siedzenie.
SFTR - pomiar ruchu tylko czynnego
Zapis systemem SFTR pomiarów kątowych w stawach człowieka zgodnych z normami ISOM (international standrad orthopesdis measurnametns)
S - sagital - płaszczyzna strzałkowa
F - frontal - płaszczyzna czołowa
T - transvere - płaszczyzna poprzeczna
R - rotation - płaszczyzna skrętna
Pomiary KKG
STAWY |
PŁASZCZYZNA |
RUCHY |
NORMY WG ISOM |
Obręcz KKG |
S |
wyprost-0-zgięcie |
50-0-170 |
|
F |
odwodzenie-0-przywodzenie |
170-0-0 |
|
T |
wyprost w p. horyzontalnej-0-zgięcie w p. horyzontalnej |
30-0-135 |
|
R |
rotacja zew.-0-rotacja wew. |
R(P0): 60-0-70 R(90): 90-0-80 |
Staw łokciowy |
S |
wyprost-0-zgięcie |
0-0-150 |
|
F (koślawość) |
„odwiedzenie”-0 |
10-0 |
Staw promieniowo-łokciowy bliższy i dalszy |
R |
supinacja-0-pronacja |
90-0-80 |
Staw promieniowo-nagrastkowy |
S |
wyprost-0-zgięcie |
50-0-60 |
|
F |
Odwodzenie promieniowe-0-odwodzenie łokciowe |
20-0-30 |
Pomiary KKD
STAWY |
PŁASZCZYZNA |
RUCHY |
NORMY WG ISOM |
Staw biodrowy |
S |
wyprost-0-zgięcie |
5-0-125 |
|
F |
odwodzenie-0-przywodzenie |
45-0-25 |
|
R |
Rotacja zew.-0-rotacja wew. |
R(S90): 45-0-25 R(S0): 45-0-40 |
Staw kolanowy |
S |
wyprost-0-zgięcie |
0-0-130 |
Staw skokowo-goleniowy i stępu |
S |
wyprost-0-zgięcie |
20-0-45 |
|
R |
nawracanie-0-odwracanie |
20-0-40 |
Ogólne zasady pomiaru i zapisu:
Ruchy we wszystkich stawach mierzone są od pozycji neutralnego 0.
Ustawienia stawów są takie, jakie człowiek przyjmie.
Wszystkie ruchy i pozycje opisane są w trzech podstaw płaszczyznach SFT.
Przykłady zapisów:
Staw barkowy fizjologiczne ma ruch w S
wyprost-0-zgięcie
S 50-0-170
S 0-0-180 (patologia - oznacza ze nie ma wyprostu)
S 50-0-0 (brak zgięcia)
S 0-20-90 (brak wyprostu i niepełne zgięcie)
S 50-10-0 (ruch w wyproście)
S 0-20 (zesztywnienia zapisujemy dwoma cyframi)
S 10-0
S 0-20 (zesztywnienie w zgięciu)
S 10-0 (zesztywnienie w przeproście)
odwodzenie-0-przywodzenie
F 170-0-0 (prawidłowy zakres ruchu)
F 90-10-0 (niepełne odwiedzenie, brak pozycji „0”)
wyprost horyzontalny-0-zgięcie horyzontalne
T 0-90-135 (brak wyprostu horyzontalnego, niepełne zgięcie horyzontalne spowodowane brakiem pozycji „0”)
T 0-90 (przykurcz, ustawienie w zgięciu horyzontalnym)
Staw promieniowo-nadgarstkowy
wyprost(zgięcie grzbietowe)-0-zgięcie dłoniowe
S 70-0-60
S 0-0-60 (brak wyprostu, ruch w zgięciu dłoniowym)
S 0-30-60 (zgięcie od 30 do 60)
S 30-60 (taki zapis nic nie oznacza!)
S 10-0 (zesztywnienie w zgięciu grzbietowym)
odwiedzenie promieniowe-0-odwiedzenie łokciowe
F 10-0-30 (ograniczone odwiedzenie promieniowe)
F 0-0-30 (brak odwiedzenia promieniowego)
F 0-30 (zesztywnienie w odchyleniu łokciowym)
NAJPIERW ZAPISUJEMY RUCHY OD CIAŁA!!!
Stopę mierzymy w pozycji pośredniej. Pozycja 0 stopy jest pozycją pośrednią.
Wyniki pomiaru należy wykonywać na 2 kończynach. Fizjologiczny zakres ruchu zależy od wieku, ten czynnik nie jest tu uwzględniony. Zależy także od płci. Kobiety mają większy zakres ruchu niż mężczyźni. Zakres ruchu będzie też zależał od budowy ciała.
2
KINEZYTERAPIA - wykład4