Konspekt lekcji dla klasy I GO
Temat: Ach, ci rycerze... - czyli w kręgu rycerstwa i rycerskości na podstawie „Krzyżaków”
Henryka Sienkiewicza.
1. Zadania lekcji w zakresie wiadomości
Uczeń:
wymienia znanych mu rycerzy,
poznaje znaczenie terminu „chansons de geste”,
wymienia znane mu obyczaje rycerskie,
definiuje pojęcie kodeksu,
poznaje związki frazeologiczne związane z rycerstwem,
wie, jakie zadania zobowiązany jest pełnić rycerz,
Zadania lekcji w zakresie umiejętności
Uczeń:
tworzy notatkę w postaci mapy mentalnej,
przedstawia ceremoniał pasowania na rycerza,
redaguje ogłoszenie,
czyta ze zrozumieniem tekst kultury i na jego podstawie tworzy kodeks rycerski,
pisze list gończy,
charakteryzuje rycerza,
porównuje rycerstwo polskie z krzyżackim,
ocenia stosunek pisarza do tematu,
odczytuje znaczenie dosłowne i metaforyczne tytułu powieści, dokonuje jego rozwinięcia,
pisze krótkie wypracowanie odwołując się do różnych źródeł,
Zadania lekcji w zakresie postaw
Uczeń:
dostrzega ponadczasowość kodeksu rycerskiego,
wyrabia w sobie cechy odpowiedniego postępowania (cechy dżentelmena).
2. Typ lekcji: wprowadzająca nowe treści
3. Metody: burza mózgów, drama, indywidualna praca z tekstem
4. Strategie: O (przez działanie) z elem. E (przez przeżywanie)
5. Formy organizacji nauczania: indywidualna, zespołowa, grupowa
6. Środki dydaktyczne:
ilustracje rycerzy; karty pracy; czyste bryzy papieru i pisaki
7. Literatura wykorzystana:
H. Sienkiewicz, Krzyżacy
R. Maszka, A. Murdzek, J. Piasta - Siechowicz, C. Ratajczak, Język polski. Między nami dla klasy pierwszej gimnazjum. Książka dla nauczyciela, Gdańsk 2003, s.108-109.
www.archiwum.literka.pl
Zadania do lektury dla klas VII - VIII, praca zbiorowa pod red. T. Patrzałka I G. Wigary, Warszawa 1987, s.16-19.
8. Tok lekcji:
Na tablicy zawieszone ilustracje rycerzy.
Zapoznanie uczniów z mottem lekcji, czyli słowami W. Tarnowskiego: „... rycerstwo było nie tylko zjawiskiem historycznym, ale także, a może nawet przede wszystkim - snem, marzeniem o człowieku takim, jaki powinien być”.
Dziś porozmawiamy sobie o wielkich rycerzach średniowiecznych. Zapiszcie temat lekcji.
Wymieńcie, jakich rycerzy znacie.
Uczniowie sporządzają na tablicy notatkę w postaci mapy mentalnej.
RYCERZE ŚREDNIOWIECZNI
Postaci te w większości pojawiły się w „chansons de geste”. Były to pieśni o czynach bohaterskich postaci historycznych i legendarnych, w których wydarzenia historyczne przeplatają się z fikcją.
Jakie znacie obyczaje rycerskie? Przykłady zapisują na tablicy.
( pasowanie; rynsztunek rycerski; kodeks rycerski; pojedynki; turnieje; wybór damy serca; ucztowanie; udział w wojnach; walkach za ojczyznę).
Podzielenie klasy na trzy grupy. Każda z grup wybiera swojego lidera, który kieruje pracą. Liderzy losują koperty z kartami pracy i poleceniami. Na wykonanie zadania mają 10 min.
Każda z grup prezentuje efekty swej pracy.
Z rycerstwem związane są także charakterystyczne związki frazeologiczne, będące językową spuścizną epoki np. z podniesioną przyłbicą, polegać jak na Zawiszy, podjąć rzuconą rękawicę.
Podsumowanie i stworzenie notatki.
RYCERZ MA ZA ZADANIE: bronić wiary, sprawiedliwości i pokoju; opiekować się słabszymi; bronić honoru; być wiernym złożonym przyrzeczeniom; być szczerym; służyć damie swojego serca.
RYCERZ MOŻE (MIEĆ): damę serca; zbroję; stawać do pojedynku, używać zawołania rycerskiego, brać udział w turniejach, wyruszać na wyprawy wojenne.
Powieść jest wierna historii, ale czy obiektywna np. w ukazywaniu postaci Polaków i Krzyżaków? Żeby się o ty przekonać wypisz w dwóch kolumnach osobno cechy rycerstwa polskiego i krzyżackiego, możesz to zrobić na przykładzie pary bohaterów
np. Zbyszko z Bogdańca - Kunon Lichtenstein
Jurand ze Spychowa - Zygfryd de Löve
(Polacy: szanują kobiety; wierni królowi i ojczyźnie; dotrzymują słowa; walczą w słusznej sprawie; szanują honor rycerski; prawi; dążą do sławy i bogactwa w uczciwej walce; szczerzy; otwarci.
Krzyżacy: fałszywi; mściwi; podstępni; okrutni; zapatrzeni w siebie; biorą w niewolę kobiety i dzieci; nie potrafią przebaczać; chciwi na pieniądze; napadają; rabują; religię wykorzystują do niecnych zamiarów).
Jaką dostrzegasz prawidłowość?
(lepiej ukazani są Polacy)
Dlaczego Sienkiewicz był tak „niesprawiedliwy”? Zwróć dodatkowo uwagę na sam tytuł powieści „Krzyżacy”, czy ogarnia on cały świat przedstawiony na kartach powieści? (nie). Co się stanie, gdy do tytułu dodamy znak wykrzyknienia? Rozwiń sens tak zmodyfikowanej wypowiedzi w pełne zdanie ostrzegające.
(uczniowie podają swoje propozycje).
Zapiszcie zadanie domowe:
Kultura rycerska (jej pozytywna strona) - zginęła czy przetrwała do czasów współczesnych? Uzasadnij odpowiedź odwołując się do literatury, filmu, życia.
1