Latynowie w 753r.p.n.e. założyli Rzym. Według legendy dokonał tego Romulus i Remus (bracia bliźnięta) Rei Sylwi zwanej Ilia, córki króla Alby Longi - Numitora(był ojcem Rei Sylwi). Ojcem bliźniąt był Bóg Mars (odpowiednik grecki to Ares) . Założone przez nich miasto Rzym rozwijało się szybko i zdobyło przewodnictwo wśród gmin latyńskich. Wraz z rozwojem państwa rzymskiego i jego stolicy Rzymu, język łaciński wypierał stopniowo języki podbitych ludów. Łacina była jednym z wielu języków indoeuropejskich z grupy italskiej, używanych na obszarze Italii w okresie wykształcenia się alfabetu łacińskiego. Alfabet Oskijski i Umbryjski to dwa z pośród większej liczby języków należących do grupy italskiej wchodzącej w skład rodziny indoeuropejskiej, używanych w starożytnej Italii. Oba używały alfabetów pochodzących od etruskiego. W ciągu ostatnich III stuleci p.n.e. oba te języki podobnie jak pisma padły ofiarą szerzenia się łaciny i alfabetu łacińskiego całej Italii . Z biegiem czasu wpływ alfabetu łacińskiego rozprzestrzenił się poza Italię objął swym zasięgiem Hiszpanię, kraje Afryki, stawał się językiem świata kulturalnego, w całym basenie Morza Śródziemnego latynizacja ta była rezultatem ekspansywnej polityki rzymskiej zwłaszcza w ciągu długiej kolonizacji i podbojów szczególnie zachodnich częściach imperium natomiast tam gdzie przed przybyciem Rzymian panowała kultura helleńska utrzymywał się język grecki. Do upadku cesarstwa zachodnio-rzymskiego przyczynili się w 410 r.n.e. Wizygocii, którzy najechali na Rzym. Następnie w 476 r. n.e. Germanie pod wodzą Odoakra wkroczyli do Italii z kolei swoje państwo na terenie Italii założyli Longobardowie a w VIII w. .n.e. Italię opanował Pepin- król Franków osiadłych wcześniej w Galii po upadku imperium rzymskiego i po utworzeniu się różnych państw na dawnych ich obszarach rola j.łac nie zmniejszyła się. Nowi władcy nawiązywali do dziedzictwa cytatów rzymskich i uznawali łacinę za język państwowy. Przez wiele stuleci łacina była językiem nauki i literatury, ustawodawstwa i stosunków międzynarodowych. Ponadto zachodnich części takiego cesarstwa stała się językiem chrześcijaństwa i kultywowana była w szkołach kościelnych i klasztorach. W ten sposób język łaciński chociaż nie używany już na co dzień przez ogół społeczeństwa czyli nie używany przez żaden naród i pod tym względem tak znany zachował się jednak w tradycji szkolnej dzięki j.łac. podbite narody zwłaszcza Europy poznawały zdobycze myśli, nauki i literatury nie tylko Rzymian ale i Greków, genialnych myślicieli, poetów, artystów i filozofów. To właśnie dzięki językowi łacińskiemu dotarły do naszych czasów bogate treści kultury antycznej grecko-rzymskiej i wpłynęły na rozwój kultury duchowej i cywilizacji w Europie. Jest więc j.łac. jakby „pomostem między dawnymi i młodszymi latami”. Z łac. mówionej pospolitej, potocznej tzw. łac. ludowej mówimy Latina vulgaris z epoki cesarstwa rzymskiego różniącej się od łaciny tekstów klasycznych (epoka klasyczna to I w. p.n.e. I w.n.e. -epoka Marka Cycerona i potem epoka Augustowska- czyli epoka Horacego, Wergiliusza. Przełom I/II w złoty okres w literaturze rzymskiej kultury natomiast II w.p.n.e wiek Tacyta on pisze srebrną łaciną to jest też jeszcze bardzo poprawna łacina ale ona już jest trochę inna od klasycznej ma po prostu jakby np. trochę więcej przyimków ale to jest w dalszym ciągu poprawna łacina my mówimy tutaj IV,V,VI w.p.n.e. Z tej łaciny różniącej się od łaciny tekstów klasycznych rozwinęły się języki romańskie tzw. Lingue Romane : j.francuski(j.romański)- wchłonął elementy celtyckie z j.celtyckich rozpowszechnionych w Europie i wypartych przez łacine ale także germańskie pochodzące z j.gotckiego całkowicie wymarłego.
Głównymi przedstawicielami zachodniego odnalezienia j.germańskich są angielski, niemiecki i holenderski(nie są to j.romańskie) . Około 80% słownictwa łacińsko-greckiego znajduje się w j.angielskim. Drugim j.romańskim to j.włoski - szczególnie zbliżony do łaciny pod względem fonetyki i słownictwa dlatego pozostał najbliższy łacinie. Trzeci to hiszpański wchłonął elementy j.arabskiego w skutek najazdu arabów na Hiszpanię. Czwarty to j.portugalski starożytny język to luzytański bo Lusitania to starożytna nazwa Portugalii. Piąty to j.rumuński- wchłonął elementy j.słowiańskiego to są wpływy łaciny wyraźne bo od II w.n.e. władcy rzymscy podbili Gację(dzisiejsza Rumunia). Dialektem j.rumuńskiego jest d.mołdawski. Szósty to j.prowansalski niegdyś był używany w całej płd.Francji obecnie zasięg ogranicza się do dzielnicy zwanej Prowansiom i tzw. Masywu centralnego. Siódmy to j.kataloński uznawany w Hiszpanii, Katalonii za osobny język zbliżony do prowansalskiego i portugalskiego. Ósmy to j.retoromański o małym zasięgu używany tylko w Szwajcarskich i włoskich Alpach. Wszystkie j.romańskie zachowały wyraźne ślady pochodzenia od łaciny szczególnie j.włoski jest najbardziej zbliżony do łaciny pod względem fonetyki,słownictwa natomiast jeśli chodzi o względy typologiczne j.romańskie różnią się znacznie od łaciny straciły końcówki przypadków, mają inny szyk zdania np. j.łac. ma szyk SOV (subiectum-podmot,objectum-dopełnienie,verbum-czasownik) natomist w j.romańskich SVO(podmiot,czasownik,dopełnienie). W wielu przypadkach gdy łac. używała specjalnej formy czasownika j.romańskie posługują się czasownikami posiłkowymi np. mieć,być
łacina |
włoski |
Perfectum cantavi |
ho cantato ja zaśpiewałem |
canto are-avi-atum |
|
Praesens passivi cantatur jest śpiewany |
e` cantato- jest śpiewane |
Masculinum homo, inis |
uomo , vino |
Feminum domina,ae |
donna, guerra |
|
Neutrum linum, bellum |
Podczas gdy łacina miała 3 rodzaje współczesne j.romańskie zachowały tylko 2 rodzaje męski i żeński a rzeczowniki r.nijakiego zostały dosyć dowolnie rozdzielone między r.męski i żeński.
J.staro-cerkiewno-słowiański w IX w.n.e. grupa misjonarzy chrześcijańskich kierowana przez św.Cyryla i Metodego rozpoczęła nawracanie słowian płd Europy pogańskich na religię chrześcijańską. Konstantyn(zakonne imię Cyryl) ur. się w 827 r. lub 828 w Sołuniu-słowiańska nazwa to Thessaloniki czyli Saloniki. Michał(zakonne imię Metody) ur. się w 815r. p.ne. lub 820 r.p.n.e. byli to Grecy których ojciec był wyższym urzędnikiem cesarskim. Słowianie przeszli na wiarę chrześcijańską natomiast bracia przetłumaczyli biblię na j.staro-bułgarski znany dziś jako staro-cerkiewno-słowiański. Dawni słowianie po chrystianizacji używali cyrylicy i głagolicy wczesna tradycja przypisywała opracowanie alfabetu słowiańskiego św.Cyrylowi tradycja nie wyjaśnia jednak dokładnie które pismo było wynalazkiem Cyryla. Litery cyrylicy w liczbie 43 były niewątpliwie wzorowane na piśmie greckim ale rozszerzony o liczne znaki dodatkowe. Wczesne odmiany cyrylicy przekształciły się w alfabety używane dla wielu współczesnych j.słowiańskich np. dla rosyjskiego,ukraińskiego,bułgarskiego i serbo-chorwackiego w Serbi natomiast dla j.słowiańskich w krajach gdzie przeważały wpływy chrześcijaństwa rzymsko-katolickiego np. dla polskiego, czeskiego, słowackiego i serbo-chorwackiego Chorwacji przyjęto alfabety łacińskie.