Zlewnia - cały obszar z którego wody spływają do zdefiniowanego zbiornika
Dział wodny - granica zlewni
Zlewnia Morza Bałtyckiego - obszar z którego wszystkie wody spływają do Bałtyku
Dorzecze - zlewnia dużego systemu rzecznego
Zlewisko - zlewnia morza
Brama wodna - obniżenie w dziale wodnym
Bifurkacja - występuje wówczas gdy rzeka przekracza dział wodny w bramie wodnej
Dział wodny może mieć przebieg niepewny, zakłócany przez meliorację i działalność człowieka
Polska należy do zlewiska Morza Bałtyckiego, Czarnego - Strwiąż do Dniestru, Orawa do Dunaju, Morze Północne - Dzika Orlica
Trójmorski Wierch - miejsce spotkania się trzech działów mórz: Bałtyku, Czarnego i Północnego
Kaptaż - zkaptowanie wody z innej rzeki, przejmowanie wody z innego działu wodnego
L długość zlewni [m lub km] - największa odległość w lini prostej pomiędzy ujściem a najdalej oddalonym punktem na dziale wodnym
Lm długość maksymalna zlewni [km] - długość doliny rzeki od ujścia do punktu na dziale wodnym w przedłużeniu odcinka środkowego
B średnia szerokość zlewni - stosunek powierzchni zlewni do długości maksymalnej B=A/Lm
P obwód zlewni - długość działu wodnego wyznacza na podstawie mapy topograficznej
Cw wskaźnik wydłużenia zlewni - iloraz średnicy koła o polu powierzchni zlewni do maksymalnej długości zlewni Cw= 2/Lm * √ A/π
Ck wskaźnik kolistości zlewni - stosunek pola powierzchni zlewni do pola koła o tym samym obwodzie co obwód zlewni Ck= 4π * A/P2
Jeżeli Ck = 1 to zlewnia jest idealnie okrągła, jeśli Ck <1 to zlewnia nie jest okrągła
Hmax Wysokość maksymalna zlewni - największa rzędna jaka występuje w tej zlewni
Hmin Wysokość minimalna zlewni - najmniejsza rzędna terenu na obszarze zlewni. Zazwyczaj poziom zwierciadła wody w cieku w punkcie zamykającym zlewnię.
Deniwelacja terenu - ΔH = Hmax - Hmin przedział wysokości względnej
Hśr średnia wysokość zlewni - nie da się jej bardzo prosto wyznaczyć; średnia arytmetyczna z wysokości maksymalnej i minimalnej Hśr= Hmax+Hmin/2
l długość rzeki - długość od źródła do ujścia wzdłóż nurtu rzeki
r wskaźnik rozwinięcia rzeki - stosunek długości rzeki do długości lini prostej łączącej źródło z ujściem r= l/p *100%
D gęstość sieci rzecznej - suma długości wszystkich cieków podzielona przez powierzchnię zlewni [km/km2]
Równanie bilansu wodnego zlewni
P [opady] = V [odpływy] + E [formy parowania (ewaporacji)] +/- ΔR [zmiana retencji]
Retencja- zatrzymanie wody w obiegu pod różną postacią na jakiś czas
Opad- istotne ogniwo obiegu wody w przyrodzie stanowiące element bilansu wodnego
Wysokość opadów zależy od: położenia geograficznego, wysokości n.p.m. układów pasm górskich i warunków cyrkulacyjnych powietrza
Opady pionowe- ciekłe: deszcz i mżawka, stałe: śnieg, grad, krupa
Opady poziome- mgła i szadź, Osady atmosferyczne: rosa, szron i gołoledź
Metoda izohiet - zalecana do obliczania w zlewniach górskich gdyż uwzględnia zależność między wzniesieniem n.p.m a wysokością opadu
Metoda wieloboków równego zadeszczania- stosowana do zlewni nizinnych o niewielkim zróżnicowaniu opadów i rzeźby terenu oraz równomiernie rozmieszczonej sieci posterunków
Q przepływ - wydatek strumienia wody [m3/s lub litr/s]
Metody pomiaru przepływu:
-wolumetryczna lub inaczej objętościowa albo podstawionego naczynia - bezpośredni pomiar objętości (wydatku) w czasie, mierzymy objętość oraz czas i wyliczamy przepływ Q
-przelewem: trójkątnym, prostokątnym, trapezowym
-pływakiem Q=V * F
V- prędkość wody, F-pole przekroju poprzecznego strumienia wody w m2
-młynkiem hydrometrycznym np. o osi pionowej
-metoda znacznikowa
Stan wody [cm] wysokość zwierciadła wody odczytana z łaty w rzece - wartość obserwowana
Poziom zera wodowskazu to wartość fikcyjna
Przepływ zależy od powierzchni strumienia
Miary przepływu:
Odpływ V - podstawowy element w równaniu Pencka P=V+E+ΔR, określa ile wody opuszcza zlewnię za pośrednictwem cieku
Objętość odpływu V - (całkowity, roczny, miesięczny) mierzony w m3, V= Q * t
Q=przepływ dobowy, t -czas
V=86400 * Σ Q
Odpływ jednostkowy q- [dm * s-1 * km-2]
q=Qśr/ A A-powierzchnia zlewni
Warstwa wody H - warstwa odpływu [mm]
H = V/A [m3/m2 *1000]
Współczynnik odpływu c [% lub brak jednostki]
C=H / P P=opad
Nawet podczas dłuższej suszy woda w rzece nie wysycha ponieważ zasilają ją wody podziemne
Hydroizobaty- izolinie które oznaczają równą głębokość od powierzchni do zwierciadła wody czyli równą miąższość strefy aeracji(napowietrzonej)
Hydrizochipsy- linie jednakowej wysokości zwierciadła nad poziom morza ( jednakowej rzędnej zwierciadła)