PRZEDMIOT NAUKI EKONOMII.

Definicja 1.

Ekonomia bada zachowania ludzi dążących do realizacji określonych celów z wykorzystaniem ograniczonych środków ( zasobów) mających alternatywne zastosowanie.

Człowiek - przedmiot

Ten kto bada - podmiot

Ludzie są w centrum uwagi, do czego ludzie dążą ? - uogólniając : do coraz lepszego dobrobytu, zaspakajania potrzeb….

(Filozofia: Człowiek dąży do samozadowolenia, szczęścia)

Człowiek najczęściej zaspokaja swoje potrzeby dobrami wytwarzanymi.

W wyborze alternatywnym człowiek posługuje się dwoma zasadami:

1. Zasada racjonalności, która wskazuje na wybór przemyślany, rozumny, logiczny ( ta zasada była już wyznawana w XIX w.)

2.Zasada optymalności, która wskazuje na wybór najlepszy z możliwych alternatywnych wariantów decyzyjnych jako wybór optymalny zasada ta została sformułowana w 2 poł. XX w., ten wybór odnosi się zarówno do mikro jak i do makroekonomii.

Zasoby do których musimy sięgać, żeby zaspokoić potrzeby:

- ludzkie (kapitał ludzki)

- naturalne (zasoby jakie daje nam przyroda / zasoby odnawialne i nieodnawialne - węgiel, …gaz, ropa)

- zasoby kapitałowe dzielimy na :

a) rzeczowe (środki produkcji) - dobra produkcyjne

b) finansowe (pieniądze, papiery wartościowe)

Siła robocza człowieka (fizyczna i umysłowa) posługuje się środkami produkcji.

Definicja 2.

Ekonomia bada i odkrywa prawa ekonomiczne, formułuje teorie i wskazuje na ich wykorzystanie ( zastosowanie) w praktyce gospodarczej, głownie poprzez politykę gospodarczą.

Prawo ekonomiczne wyraża stałe i powtarzające się związki ( zależności)między zjawiskami ekonomicznymi.

Aby uznać dane prawo za prawdziwe czyli naukowe, dokonujemy weryfikacji (sprawdzenia) działania tego danego prawa poprzez 3 cechy:

-> Obiektywność tzn. że prawo działa niezależnie od naszej świadomości i woli (czy nam się podoba czy nie, jest tak a nie inaczej np. prawo grawitacji)

->Prawa są historyczne wszystko co łączymy z człowiekiem jest lub ma charakter historyczny , z przyrodą - ma charakter wieczny. Z tego punktu widzenia dzielimy/systematyzujemy je na:

a) Prawa ogólne, działające na przestrzeni całych dziejów ludzkich np. prawo reprodukcji społecznej

b) Prawa wspólne, czyli działające w kilku okresach historycznych np. prawa rynkowe, od niewolnictwa do naszych czasów na coraz większą skalę jak prawo popytu i podaży (…)

c) Prawa specyficzne, działające w jednym okresie historycznym w tym prawo podstawowe określające cel gospodarowania np. w feudalizmie, prawo podstawowe to prawo renty feudalnej (odrobkowej, produktowej) w kapitalizmie podstawowe prawo ulega metamorfozie na prawo zysku. Zysk jest fundamentalną kategorią w kapitalizmie.

-> Prawa są statystyczne, gdyż działają w masie statystycznej poprzez matematyczne prawo wielkich liczb.

Teoria ekonomiczna - przedstawia uproszczony opis rzeczywistości gospodarczej lub jej części. W opisie tym przyjmuje się określone założenia oraz uwarunkowania działania prawa np. teoria C jest zbudowana na założeniu działania prawa popytu i podaży na określonych warunkach np. w kapitalizmie wolnokonkurencyjnym czy monopolistycznym.

Poznawanie praw i formułowanie teorii należy do ekonomii pozytywnej (wiedza teoretyczna)

Wykorzystywanie ekonomii pozytywnej w praktyce gospodarczej dokonuje się przez różne instrumenty polityki ekonomicznej:

- polityka finansowa ( instrument - stopa procentowa)

- polityka racjonalnego zatrudnienia (stopa rejestracji bezrobocia)

- polityka inwestycyjna (stopa inwestycji jaką chcemy realizować)

- polityka handlu zagranicznego

Ta dziedzina wiedzy należy do ekonomii normatywnej.

Definicja 3 : Ekonomia - bada gospodarkę, traktując ją jak żywy organizm (system gospodarczy) o określonej strukturze i sposobie działania ( funkcjonowania).

Na podstawie tej definicji wyróżniamy pojęcie gospodarki:

a)rynkowej ( systemu rynkowego)

b)otwartej - otwartej na otoczenie a więc na inne kraje

c)makro zjawiska:

- liberalizacja handlu światowego (WTO)

- integracje gospodarcze

- globalizacja - przedsiębiorstwo ponadnarodowe (Mc Donald)

METODA I NARZĘDZIA ANALIZY EKONOMICZNEJ.

W pierwszej poł. XXw. Wyodrębniła się nowa dyscyplina naukowa pod nazwą naukoznawstwo w skład której wchodzi metodologia.

Metodologia - to pewne znawstwo warsztatu badawczego. Wyróżnia się pojęcie metodyka i metoda badania.

Metodyka - to zbiór metod badawczych.

Metoda badawcza - to sposób postępowania badawczego.

W metodzie w ekonomii ograniczona jednak jest empira czyli stosowanie doświadczenia, tak jak jest to szeroko dostępne w naukach przyrodniczych i stosowanych.

Metody dzielimy na:

• ogólne

• szczególne

Metody ogólne to:

• metoda dialektyczna

• metoda systemowa

• metoda modelowa

Dialektyka - ruch, przemiany, zmiany

Metodę dialektyczną opracował niemiecki filozof Hegel, w XVIII w. metoda ta była stosowana przez Darwina.

Metoda systemowa.

System- to całość jako zbiór elementów wzajemnie ze sobą powiązanych, wykształcając strukturę, która funkcjonuje w określony sposób.

System gospodarczy → System rynkowy

Model - jest uproszczonym opisem rzeczywistości gospodarczej lub jej części np. tylko rynku.

Metoda modelowa powstała w XX w.

Wyróżniamy modele:

• jakościowe (opisowe)

• ilościowe ( ekonomiczne)

W opisie może służyć wykres, schemat. Istnieje również model pojedynczy.

Metody szczegółowe to:

• indukcyjno - dedukcyjne - czyli gdy badania szczegółowe (indukcja) prowadzą do uogólnień, syntezy, wniosków (dedukcja). Na gruncie będzie to metoda znana także pod nazwą analizy i syntezy np. w badaniu wyników ekonomiczno - finansowych przedsiębiorstwa.

• Metoda abstrakcji - polega na myśleniu wyobrażeniowym, które często musi zastąpić eksperymentem (empira)

• Metoda ekonometryczna - polega na zastosowaniu wiedzy matematycznej i statystycznej w badaniach. Stąd określenie nauka - ekonometria.

• Metoda behawioralna (behawior - zachowanie) - bada zachowania ludzi co wynika z psychiki i wiadomości, np. interesują nas zachowania na rynku, stąd też wiedza marketingowa.

1

---