PRACA DOMOWA UCZNIA

Lekcja, stanowi±c najważniejsz± formę pracy nad kształceniem i wychowaniem uczniów w szkole, wymaga uzupełniania i wzbogacania przez inne formy. Jedn± z takich form jest praca domowa ucznia - składnik systemu szkolnego.

Praca domowa pełni następuj±ce funkcje:

Funkcja dydaktyczna:

Opanowanie nowego materiału;

Utrwalenie przyswojonego materiału;

Kształtowanie umiejętno¶ci i nawyków

Rozwijanie samodzielno¶ci w my¶leniu i działaniu;

Funkcja wychowawcza:

Kształtowanie woli i charakteru;

Rozwijanie systematyczno¶ci i dokładno¶ci;

Rozwijanie inicjatywy i pomysłowo¶ci;

Wzmocnienie wiary we własne siły;

Kształtowanie wła¶ciwego stosunku do pracy i ludzi pracy;

Dobrze zorganizowana praca domowa stanowi ¶wiadome kształcenie dyscypliny. Przebywaj±c w szkole uczeń znajduje się pod nadzorem nauczyciela, który kieruje jego prac± i kontroluje jej wyniki. W domu uczeń podejmuje pracę z własnej inicjatywy. Organizuje sobie miejsce do pracy, potrzebne materiały, ustala kolejno¶ć wykonywania czynno¶ci, wybiera odpowiedni± metodę uczenia się i przez samokontrolę sprawdza jej wyniki.

Efektywno¶ć kształc±c± i wychowawcz± zapewnia praca domowa wtedy, gdy spełnia kilka istotnych warunków. Należy do nich m.in.: stosowanie wielu rodzajów zadań domowych, racjonalne zadawanie tej pracy na lekcji, odpowiednia organizacja jej wykonania i należyta kontrola.

Rodzaje prac domowych:

Przygotowanie materiału do nowej lekcji - do¶ć często stanowi tre¶ć zadań domowych. Uczniowie kilkakrotnie stykaj± się z przyswajan± tre¶ci± (przed lekcj±, na lekcji, w toku utrwalania), co wpływa dodatnio na trwało¶ć ich wiadomo¶ci.

Przykłady takich prac domowych:

prowadzenie przez uczniów obserwacji;

prowadzenie hodowli, do¶wiadczeń;

gromadzenie materiałów zwi±zanych z przyszł± lekcj±;

zapoznanie się z tekstem, który ma być opracowywany na lekcji;

uzupełnianie materiału omawianego na lekcji.

Zadania domowe maj±ce na celu utrwalenie przyswojonego materiału, a mianowicie zadania polegaj±ce na dalszym uczeniu się tre¶ci uprzednio na lekcji przyswojonej oraz na trwałym zapamiętaniu. Zadania te polegaj± często na uczeniu się z podręcznika, przy czym tre¶ć, któr± uczniowie utrwalaj± jest im już znana.

Prace domowe maj±ce na celu kształtowanie umiejętno¶ci, nawyków i przyzwyczajeń. Zadania tego typu stosuje się przede wszystkim w nauczaniu tych przedmiotów, które wymagaj± ukształtowania wiele sprawno¶ci (język ojczysty, języki obce, matematyka, zajęcia techniczne i wychowanie fizyczne).

Często nauczyciele zadaj± prace domowe, w których występuj± wszystkie trzy omówione rodzaje. S± to wypracowania, artykuły i utwory literackie do gazetki szkolnej, wykonywanie pomocy naukowych-uczniowie rozszerzaj± swoje wiadomo¶ci, ucz± się je stosować w nowych sytuacjach, utrwalaj± wiadomo¶ci już przyswojone, kształtuj± poż±dane umiejętno¶ci i nawyki, rozwijaj± wyobraĽnię oraz samodzielno¶ć we własnym my¶leniu i działaniu twórczym.

Zadawanie pracy domowej

Ponieważ przy wykonywaniu pracy domowej uczeń jest pozostawiony sam sobie, nauczyciel powinien po¶więcić wiele uwagi jej zadawaniu. Przede wszystkim chodzi o powi±zanie samej tre¶ci pracy domowej z tre¶ci± lekcji. Uczniowie powinni rozumieć, w jaki sposób powinni wykonać tę pracę. Zazwyczaj pracę domow± zadajemy na końcu lekcji, po wcze¶niejszym utrwaleniu omówionego materiału.

Indywidualizacja pracy domowej

Praca domowa może być zwi±zana z lekcj± poprzedni± lub następn±, ale może być też zadaniem indywidualnym, zaspokajaj±cym potrzeby i zainteresowania ucznia. Nie wszyscy uczniowie musz± otrzymywać tyle samo zadań. Całkowita ich identyczno¶ć też nie jest konieczna.

Indywidualizacja nauki domowej powinna spełniać 3 podstawowe zadania:

Pomóc uczniom, którzy z różnych względów wykazuj± braki rozwojowe, osi±gaj± okresowo lub systematycznie gorsze wyniki w nauce, pracuj± wolniej od swoich rówie¶ników;

Pomóc tym uczniom, których możliwo¶ci rozwojowe s± wyższe w stosunku do ich rówie¶ników, którzy wykazuj± szczególne zainteresowania, wskazuj±ce na możliwo¶ci stawiania im trudniejszych zadań i większych wymagań;

Umożliwienie wszystkim uczniom zróżnicowanej klasy szkolnej osi±gania wyższych efektów w ich indywidualnym rozwoju.

Kontrola pracy domowej

Im częstsza i dokładniejsza jest kontrola zadań domowych, tym systematyczniej i staranniej uczniowie j± wykonuj±. Kontrola pozwala nauczycielowi stwierdzić, czy jego sposób zadawania pracy domowej jest wła¶ciwy, czy uczniowie s± odpowiednio przygotowani do wykonania tej pracy.

Największ± warto¶ć kontroli polega na tym, że pozwala w porę usun±ć braki w wiadomo¶ciach i umiejętno¶ciach uczniów. Jeżeli uczeń bez uzasadnionego powodu nie wykona okre¶lonych zadań czy też wykona je niedbale i błędnie, braki te pod wpływem kontroli uzupełnia, prace wykonuje lub poprawia i zdaje z tego sprawę nauczycielowi.

Ocena pracy domowej

Z kontrol± prac domowych z reguły ł±czy się ich ocena. Ocena nadaje tym pracom większ± wagę, staje się bodĽcem i zachęt± do lepszego ich przygotowania. Warunki te spełnia jednak tylko ocena sprawiedliwa, a przy tym odpowiednio umotywowana i to zarówno wtedy, gdy nauczyciel chce zwrócić uwagę na staranno¶ć, sumienno¶ć lub samodzielno¶ć uczniów, jak i wtedy, gdy chodzi o wykazanie, że przyczyn± złego wykonania pracy domowej jest nieuwaga lub nawet niewła¶ciwy stosunek do pracy.

Opracowała:

Elżbieta Krajewska

---