METALURGIA I ODLEWNICTWO Zajęcia w ODLEWNI ŻELIWA ŚREM S.A. Prowadzący przedmiot: dr hab.inż. Zenon IGNASZAK - prof.PP Nazwisko prowadzącego podgrupę na zajęciach: mgr.inż. Piotr MIKOŁAJCZAK
Imię i NAZWISKO (studenta): Ryszard GINTER	Kierunek: WMRiP	Grupa: M2	Data wykonania ćwiczenia 13.XII.2000r.

1. Automatyczna linia odlewnicza (Wydział Lekkich Odlewów).

Linia automatyczna składa się ze 160 przenośników wózkowych, których zadaniem jest przenoszenie form, na odpowiednie stanowiska. Przenośnik wózkowy przed każdym rozpoczęciem cyklu pracy, jest dokładnie czyszczony, następnie nakładana jest na niego dolna część skrzynki formierskiej, wcześniej już zaformowama ,na nią górna część(mająca znacznie większą masę niż dolna). Złożona forma przenoszona jest pod kadź z ciekłym metalem, gdzie następuje jej zalanie. Po zalaniu na dłuższym odcinku stygnie. Potem wybija się odlew z formy i pusta skrzynka wraz z wózkiem rozpoczyna cały proces na nowo. Linia ta pracuje w sposób ciągły(wózki połączone są ze sobą i przesuwane za pomocą przenośników hydraulicznych).

Masa zagęszczana jest za pomocą głowicy wielotłokowej. W dolnej połowie skrzynki umieszczany jest filtr ceramiczny (w zależności od rodzaju produktu także rdzenie).W górnej części po zagęszczeniu frezowany jest utwór wlewowy.

Formowanie wykonywane jest za pomocą płyt modelowych(wykonanych z metalu), możliwa jest szybka wymiana ty płyt. Wybijanie odlewów odbywa się automatycznie. Najpierw odlew wraz z masą formierską wypychany jest i przenoszony na kraty wibrujące ,potem odlew wędruje na stanowiska szlifierskie gdzie odcinane są nadlewy i układ wlewowy. Gotowe odlewy trafiają do magazynu.

2. Rdzeniarnia i stacja przerobu mas (Wydział Lekkich Odlewów).

Rdzeniarnia pracuje w trybie pół automatycznym. Formowanie i zagęszczanie masy odbywa się masowo.

Do wyrobu rdzeni stosuje się masy termoutwardzalne (piasek otaczany).Zagęszczanie odbywa się metodą wstrzeliwania lub nadmuchiwania. Gotowe rdzenie układane są na

Ruchomych półkach gdzie stygną a następnie są transportowane do miejsca gdzie montowane są do form odlewniczych. Masa do produkcji rdzeni jest wcześniej przygotowana w stacji przerobu mas.

Stacja przerobu mas piaskowych pracuje w trybie automatycznym. Piasek po wybiciu odlewu jest przesiewany następnie trafia do zbiornika skąd jest pobierany ,do dalszego uzdatniania (spulchniania, uzupełniania wilgotności, lepiszcza i spoiwa). W trakcie procesu formowania i wybijania tracone jest około 10% masy formierskiej.

Dlatego wymagane jest stałe jej uzupełnianie. Wszystkimi procesami związanymi z obiegiem masy po odlewni, można sterować z sterowni ponieważ cały obieg jest zautomatyzowany. Przebieg masy musi być cały czas pod stałą kontrolą co do jego składu i właściwości technologicznych masy, dokonuje się tego w laboratorium do którego pobiera się próbki z linii technologicznej. Bada się wilgotność, stopień zagęszczenia, gęstość, przepuszczalność, wytrzymałość mechaniczną.

3. Wydział topienia - żeliwiak i piece indukcyjne.

Centralna wytapialnia zaopatruje poszczególne odlewnie w płynne żeliwo w ponad 40 gatunkach. Żeliwo wytapiane jest w procesie duplex, w dwóch żeliwiakach z gorącym dmuchem o średnicy 1200 mm oraz 4 bateriach piecy indukcyjnych o pojemności 8t(3 piece), 3.5t(2 piece) i 0.5t(2 piece o wysokiej częstotliwości).

Sferoidyzacja i modyfikacja prowadzona jest metodą wprowadzenia sferoidyzatorów i modyfikatorów w przewodzie elastycznym oraz metodą zapraw magnezowych.

Topienie złomu żeliwnego odbywa się w żeliwiakach. Załadunek odbywa się za pomocą wagonika wciąganego hydraulicznie na górę pieca. Przenosi on koks, metal, dodatki. Spust odbywa się w sposób ciągły, żużel również spuszczany jest ciągle i poddawany jest granulacji(metodą gwałtownego ochłodzenia wodą).

Spuszczane żeliwo posiada temperaturę około 1400°C. Żeliwiaki pracujące w Śremie posiadają instalacje filtrujące gazy odpadowe. Pyły będące dotychczas bardzo uciążliwe dla środowiska po filtrowaniu są teraz wartościowym surowcem wtórnym.

Piec indukcyjny napełnia się składnikami stopu, dodając odpowiednie dodatki stopowe. Spust odbywa się przez przechylenie pieca, żeliwo trafia do podstawionych kadzi. Próbę żeliwa wlewa się do formy kokilowej, następnie próbę tą przesyła się pocztą pneumatyczną do laboratorium tam poddawana jest wyiskrzeniu. Wyniki wyświetlane są w sterowniach pieców. Kadź przed zalaniem gorącym żeliwem należy podgrzać (zalecana temperatura 1000°C), w Śremie stosuje się temp. Ok. 600 - 650°C, usuwa to wilgoć, zapewnia stabilniejsze odlewy, zapobiega przechadzaniu ciekłego metalu.

4. Metody formowania odlewów średnio i wielko gabarytowych (Wydział Średnich i Wydział Ciężkich Odlewów ).

Na linii odlewów średnich masę zagęszcza się metoda impulsowa, przy dużych formach stosuje się odsypywanie.

Do odtwarzania kształtów służą modele wykonane z drewna, tworzywa lub metalu, dzielone lub wykonane na płycie modelowej z układem nadlewów i układem wlewowym. Próżnie wykonuje się z modeli lub w formach z masy piaskowej.

Formowanie w kesonach polega na wykonaniu rdzeni które odtwarzają kształty zewnętrzne jak i wewnętrzne, rama może składać się z kilkunastu rdzeni, formy mogą wtedy przypominać bardzo złożone formy. Rdzenie montuje się w całość formy w otworze wykonanym w podłodze odlewni. Zalewanie takiej formy odbywa się za pomocą kadzi transportowanych na suwnicach. Na zalanie dużych odlewów potrzeba kilku kadzi z metalem. Wybijanie odbywa się na płytach wibracyjnych, a oczyszczanie przeprowadza się w specjalnych oczyszczarkach.

5. Modelarnia i magazyn modeli.

Wydział modelarni wykonuje oprzyrządowanie dla wszystkich technologii formowania stosowanych w zakładzie.

Modele wykonuje się z drewna, żywic lub metalu.

Do obróbki oprzyrządowania wykorzystywane są specjalne obrabiarki sterowane numerycznie, frezarko-kopiarki i wiertarki współrzędnościowe.

Szczegółowa kontrola z wykorzystaniem maszyny pomiarowej 3-D firmy Stiefelmayer zapewnia wymaganą dokładność wymiarową modeli.

Modele z drewna lub tworzywa wykonuje się dla produkcji małoseryjnej, dla produkcji wieloseryjnej z metalu.

Aby wykonać model na rysunek wykonawczy nanosi się linie podziału, naddatki na obróbkę, pochylenia. Taki rysunek przenosi się na tablice w wymiarach 1:1, a następnie wykonuje się model według wymagań podanych na rysunku.

Modele przechowywane są w magazynach, są skatalogowane i pobierane z niego w zależności od potrzeb. Modele i rdzenie, elementy układu wlewowego są przechowywane razem, każdy taki zestaw posiada własny numer identyfikacyjny.

---