1.Co to jest nasiennictwo?
- wiedza dot. nasion, morfologii, anatomii, procesów fizjologicznych i biochemicznych, zachowanie nasion podczas ich rozwoju, dojrzałości, gotowości do kiełkowania i starzenia się nasion
- prod. Nasion danej jakości, które gwarantują uzyskanie wys. plonów rośl uprawnych
- ocena jakości nasion, kwalifikacja polowa i laboratoryjna, poprawa jakości nasion
2.Jaki jest warunek wprow nowej odmiany do obrotu oraz jakich gat. dotyczy?
- nowa odmiana zostaje wprowadzona do obrotu po jej wcześniejszym rejestrze; warunkiem wprow nowej odmiany do rejestru jest je sprawdzenia Odrębności, Wyrównania, Trwałości (OWT). W Polsce rejestracją nowych odmian zajmuje się COBORU (Centralny Ośrodek Badań Odmian Roślin Uprawnych). Rejestr odmian roślin uprawnych prowadzi się dla 150 gat. rośl uprawnych w tym: 82 gat. rolnicze, 45 gat. warzywnych, 23 gat. sadownicze.
3.Kiedy odmianę uważa się za odrębną?
- odm uważa się za odrębną, jeżeli różni się od innych odmian w tym od odmian zgłoszonych lub wpisanych do rejestru. Dwie odm uważa się za odrębne, jeżeli różnią się, co najmniej 1 cechą, a różnica ta jest widoczna.
4. Kiedy odm uważa się za wyrównaną?
- od uważa się za wyrównaną, jeśli jej rośli są wystarczająco podobne charakt dla nich cech przy uwzględnieniu sposobu rozmn danej odm.
5.Kiedy odm uważa się za trwałą?
- od uważa się za trwałą, jeżeli jej charakterystyczne właściwości nie zmieniają się po jej rozmnożeniu bądź skrzyżowaniu.
6.Jakie warunki musi spełniać odmiana, aby hodowca mógł uzyskać wyłączne prawo do niej?
-hodowca może uzyskać wyłączne prawo do odm, jeśli spełnia nast. Warunki: odrębności, wyrównania, trwałości i posiadać odpowiednią nazwę.
7.Jakie czynności nie mogą być wykonywane z mat siewnym odm chronionej bez zgody hodowcy?
-wytwarzanie, rozmnażanie, sprzedawanie, import, eksport, przechowywanie mat siewnego do wyżej wymienionych celów.
8. Które gat. podlegają ocenie wart gosp. odmiany (WGO)?
- 150 gat. uznane za wartościowe z punktu widzenia gosp., warunkiem wprowadzenia jest posiadanie zadowalającej wart gosp. - w Polsce określane urzędowo przez ministra. Zadowalające wart gosp. muszą być stwierdzone w przypadku 68 gat. roślin roln i 1 gat. sadowniczego - winorośli.
9. Jakie kryteria bierze się pod uwagę dokonując oceny WGO?
- wielkość, jakość plonu, odporność roślin na szkodniki i choroby, sprzyjające warunki środowiskowe, przystosowanie odm do uprawy w określonych warunkach, zdolność reprodukcyjna; porównywanie z rośl wzorcowymi.
10. Co to jest COBORU i jakie są zad tej instytucji.
- COBORU - Centralny Ośrodek Badań Odmian Roślin Uprawnych; instytucja ta nadaje wyłączne prawo do odmian i obowiązuje tylko na terenie Polski.
11.Kiedy odm posiada zadowalającą wart gosp.?
- uważa się odm, która w porównaniu do odmian wpisanych do krajowego rejestru ma także właściwości, które powodują poprawę wart gosp. w uprawie i przerobie.
12.Jaki był cel wprowadzenia syst PDO?
-PDO prowadzi się dla ważnych gosp. gatunków rośl uprawnych dla terenu działania samorządu wojew. zgodnie z metodą opracowaną przez COBORU
13.Wymień obowiązujące stopnie kwalifikacji dla gat. roślin warzywnych:
- I odm ustalone: mat hodowlany, mat elitarny (nasiona przedbazowe i bazowe), mat kwalifikowany, mat standardowy, mat handlowy (dla nieznanej odm, dla znanej odm).
- II Odm mieszańcowe (pokolenie potomnie nie dziedziczy cech rośl rodzicielskich); mat elitarny (dla komponentów do odm mieszańcowych), mat kwalifikowany.
14.Co to jest izolacja przestrzenna i jaki jest jej cel realizacji?
- izolacja przestrzenna to minimalna odległość chroniąca rośl na plantacji nasiennej przed krzyżowaniem z rosl pokrewnymi z innych plantacji, bądź z roślinnością dziko rosnącą, przed porażeniem czynnikami chorobotwórczymi bądź szkodnikami oraz przed zmieszaniem nasion z sąsiedniej plantacji.
15. Opisz krótko czynniki, które należy uwzględnić dokonując wyboru stanowiska pod plantację nasienną
- WODA: nasiona dojrz w latach suchych i na siedliskach suchych charakteryzują się lepszą jakością, zawierają więcej białka, zbyt długi okres suszy w czasie kiełkowania i wypełniania nasion powoduje zmniejszenie wielkości nasion (mniejsza MTN)
- TEMPERATURA: temperatura otoczenia podczas rozwoju nasion może wpływać na ich: wielkość i skład chemiczny, a przez to na przydatność konsumpcyjną, zdolność kiełkowania, wigor
*niska temperatura w czasie rozwoju nasion wpływa na: powstawanie drobniejszych nasion grochu, zmniejszenie wart białka i tłuszczu, np. w nasionach soi. Spadek temp poniżej 0ºC powoduje tworzenie się kryształków lodu w przestrzeniach międzykomórkowych, co może wywołać odwodnienie protoplastów.
*wysoka temperatura w czasie rozwoju nasion wpływa na: wzrost zaw. białka, wzrost zaw. kw. oleinowego, powstawanie małych nasion grochu
-WIATR: zbyt silny może wyłamywać całe nasienniki
16.Opisz trad sposób uprawy rośl dwuletnich na nasiona na przykładzie kapusty
- Jest to metoda zwana Metodą wysadkową. Trwa ona 2 pełne cykle weget. Nasiona wysiewa się wiosną w 1 roku, rozwijają się wegetatywnie i tworzą organy spichrzowe tzw. wysadki. Wysadki wykopuje się jesienią z gleby i przechowywane w pomieszczeniach lub kopcach, w tem ok. 1 C, przechodzą jaryzację i na wiosnę wysadzane są do gruntu i rozpoczyna się rozwój generatywny,
17. Opisz bezwysadkową uprawę rośl dwuletnich na nasiona np. kapusty
- „seed toseed” - „od nasienia do nasienia”; nasiona kapusty wysiewane są w drugiej połowie lipca na miejsce stałe. Do pierwszych mrozów rośliny te powinny wytworzyć od 6 do 10 liści i wytworzyć łodygę o średnicy ołówka. Termin wysiewu nasion został tak opracowany alby w momencie nadejścia chłodów rośl mogła przyjąć czynnik jaryzujący. Zimą rośliny pozostają na polu, wiosną rozpoczyna się okres generatywny. Wytwarzają owoce, nasiona, kwiaty.
18.Wymień 10 gat. warzyw jednorocznych i 10 warzyw dwuletnich.
- jednoroczne: groch, fasola, pomidor papryka, ogórek, rzodkiewka, kalafior, bób, sałata siewna.
- dwuletnie: cebula, por, marchew, pietruszka, burak ćwikłowy, seler, kapusta głowiasta, pasternak, kapusta włoska, jarmuż.
19.Jakie są wady i zalety bezysadkowej met uprawy warzyw na nasiona?Których gat. ona dot.?
- WADY: ryzyko przemarznięcia roślin, nie można przeprowadzić selekcji negatywnej wysadków
-ZALETY: ograniczenie kosztów produkcji, skrócenie okresu produkcji
- GATUNKI: kapusta, kalafior, marchew, seler, burak
20.Przedstaw zalety mniejszego i większego zagęszczenia roślin na plantacji:
-MNIEJSZE: większa zdrowotność rośl na skutek większej przewiewności i utrudnionego przemieszczania patogenów; rośl lepiej i szybciej dojrzewają; mniejsze nakłady kosztów na mat siewny; zwiększony plon z 1 rośliny.
-WIĘKSZE: małe krzewienie się roślin, co pozwala na zwiększenie równoczesności dojrzewania nasion; szybkie pokrycie gleby przez rośl uprawne uniemożliwia rozwój chwastów.
21.Wymień metody zapobiegania wylęganiu nasienników.
- otoczenie pasów rośl sznurem rozciągniętym na 2-3 poziomach
- stosowanie większego zagęszczenia roślin na polu
- stosowanie substancji skarlających i usztywniających pędy nasienne
- nie przesadne dokarmianie roślin
GATUNKI JEDNOROCZNE I DWULETNIE WARZYWNE
Jednoroczne: bób, fasola zwykła i wielo kwiatowa, groch siewny, kalafior, brokuł, rzepa, rzodkiew, koper ogrodowy, papryka, pomidor, ogórek, sałata siewna, szpinak zwyczajny
Dwuletnie: cebula zwyczajna, burak ćwikłowy, pietruszka, kapusta włoska i głowiasta, jarmuż, por, marchew, seler, kalarepa
RÓŻNICA MIĘDZY UPRAWĄ TRADYCYJNĄ I BEZ WYSADKOWĄ
Tradycyjna: pierwszego roku uprawy rośliny kapusty wytwarzają całe organy spichrzowe które jesienią są wykopywane i przechowywane w odpowiednich warunkach sprzyjających jaryzacji. Wiosną wysadki są wysadzane najlepiej na innej plantacji.
Bezwysadkowa:
Nasiona kapusty wysiewa się latem, druga połowa lipca tak aby do mrozów kapusta wytworzyła ok. 8-10 liści i miała łodygę około 1 cm. Do jaryzacji musi mieć minimum 8-10 liści. Drugiego roku rośliny kapusty wytwarzają pęd kwiatostanowy i nasiona.
CZYNNIKI KTÓRE NALEŻY UWZGLĘDNIĆ WYBIERAJĄC STANOWISKO
1.Zmianowanie -
Zakaz uprawy tego samego gatunku na tym samym polu rok po roku bądź przez kilka lat.
2 Izolacja przestrzenna-
maksymalna odległość plantacji nasiennej od innych upraw bądź skupień roślin, które mogą stanowić zagrożenie dla jakości produkowanego materiału siewnego.
3. Wybór odpowiedniego podłoża-
gleby żyzne i średnio żyzne.
4. Odpowiednie stosunki szkodników naturalnych w glebie: