1. PODZIAŁ EKONOMII

Ekonomię dzielimy na:

-pozytywną- opisuje fakty, okoliczności i wzajemne zależności gosp, rezygnuje z wydawania ocen.

- normatywna- analizuje rezultaty ekonom. Zachowań, ocenia jako dobre lub złe, sugeruje kierunki rozwiązań,

- mikroekonomia- zajmuje się zachowaniem indywidualnego konsumenta,

- makroekonomia- skupia uwagę na badaniu takich wielkości jak całkowity dochód gospodarki, odsetek osób zatrudnionych, przepływ kapitału.

2.PODMIOTY GOSPODARCZE

Podmiotem działania są ludzie organizujący się w określony sposób i każdy aktywny uczestnik procesu gospodarowania:

1. Przedsiębiorstwo- podstawowy podmiot wykorzystujący usługi czynników wytwórczych. Dostarcza dóbr finalnych, jest odbiorcą czynników wytwórczych.

2. Gospodarstwo domowe- podejmuje wspólne decyzje tak jakby było jednostką; dąży do maksymalizacji zadowolenia (czyli do najwyższej użyteczności); są podstawowymi właścicielami czynników wytwórczych, czyli mogą je sprzedawać producentom, jest odbiorcą dóbr finalnych.

3. Rząd- obejmuje różne instytucje i organizacje należące do rządu lub zawdzięczające mu swoje istnienie, między innymi administracja państwowa, sądownictwo. Nie prowadzi działalności wytwórczej. Redystrybucyjna rola rządu jest to pośrednicza rola poprzez z jednej strony nakładanie podatków, a z drugiej strony wydatkowanie ich na potrzeby sfery budżetowej lub świadczenia społeczne; nie musimy płacić bezpośrednio, wynika z tego, że system gospodarki rynkowej nie byłby w stanie pokryć w całości kosztów tych usług.

3.KRZYWA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH

Wszystkie punkty oznaczają opcje, w których wykorzystanie zasobów jest maksymalne.

4.KOSZT ALTERNATYWNY

Wartość najbardziej preferowanej, ale nie wybranej alternatywy; poświęcenie najkorzystniejszego wyboru.

5.CZYNNIKI WYTWÓRCZE

Ziemia, praca, kapitał (rzeczowy i finansowy), wiedza.

6.STRUKTURY RYNKOWE

Czysty monopol, konkurencja doskonała, konkurencja niedoskonała ( konkurencja monopolistyczna i oligopolistyczna- oligopol)

7. POPYT

Ilość dobra na jakie nabywca zgłasza zapotrzebowanie, po określonych cenach i w określonym czasie. Zbiór wielkości wyznaczonych głównie przez relację pomiędzy ceną, a ilością dóbr. Popyt efektywny- rzeczywisty, ilość realnej sprzedaży. Popyt potencjalny- hipotetyczne zainteresowanie kupujących. Funkcja popytu zależy od ceny dobra (Pn), ceny innych dóbr (P1…-Pn), dochodu (Y), majątku (W), użyteczności danego dobra (U) oczekiwania co do poziomu przyszłych cen (e), zdarzeń losowych(E). Prawo popytu zakłada ujemną relację pomiędzy ceną, a wielkością popytu. Popyt to cała krzywa, wielkość popytu to punkt na krzywej, wzrost to przesunięcie po prostej w górę, spadek po prostej w dół.

8. WYJĄTKI OD PRAWA POPYTU

Paradoks Veblena- :efekt snoba” dotyczy snobistycznych zachowań konsumentów polegających na zakupie produktów markowych, pomimo ich ceny.

Efekt owczego pędu- związany ze specyfiką zachowania człowieka w tłumie(emocje i chęc naśladowania innych).

Efekt spekulacyjny- uwzględnia nasze oczekiwania co do poziomu przyszłych cen.

Paradoks Giffena- opisuje zjawisko przyrostu wartości popytu na dobra najtańsze pomimo wzrostu ich cen(spowodowane np. chorobą upraw rolnych).

9.PODAŻ

Ilość dobra, jaką deklarują się dostarczyć producenci po określonych cenach i w danej chwili Ilość podaży to ilość dobra dostarczonego na rynek w określonym czasie i po określonej cenie. Podaż determinują czynniki cenowe i pozacenowe. Prawo podaży- dodatnia relacja pomiędzy wzrostem ceny, a wielkością podaży. Jest obrazowany ruchami wzdłuż krzywej podaży. Zmiany wielkości podaży zachodzą wskutek zmiany ceny: przesunięcie krzywej podaży w górę to jej wzrost, zaś w dół spadek.

10. RÓWNOWAGA RYNKOWA

Jest to równowaga pomiędzy popytem a podażą określona wartość popytu równa się wartości podaży). Stan równowagi nie jest stały- należy mówić o przedziałach równowagi. Ustalenie ceny ponad stanem równowagi (obszar nadwyżki rynkowej) spowoduje wzrost pos\daży podaży spadek popytu. Gdy poniżej stanu równowagi (obszar niedoboru rynkowego) wzrośnie popyt i spadnie podaż.

Ingerencja państwa w działanie mechanizmu rynkowego.

Ustalanie cen urzędowych w celu ochrony interesów producentów, cena wyższa od ceny równowagi- cena minimalna.

11. MECHANIZMY RYNKOWE

Rynek- proces (mechanizm) w ramach którego kupujący i sprzedający określają co mają zamiar kupić i sprzedać, i na jakich warunkach; polega na stałej konfrontacji strony popytowej i potażowej, wskutek której powstaje cena. Rynek to instytucja umożliwiająca wymianę dóbr, usług i czynników wytwórczych między konsumentem, a sprzedawcą.

12. BEZROBOCIE

Zjawisko polegające na tym, że część ludności w wieku produkcyjnym, zdolnej do pracy i gotowej do podjęcia pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce pozostaje bez pracy pomimo podjętych poszukiwań.( Bezrobotny nie wykonuje pracy najemnej, nie pracuje na własny rachunek, jest zdolny i gotowy do podjęcia pracy na typowych warunkach, poszukuje pracy.) zasoby siły roboczej mają charakter płynny. Przyczyny bezrobocia:

Likwidacja gałęzi przemysłu, zmniejszenie popytu na dobra i usługi, ograniczenie produkcji, brak informacji o miejscach pracy, brak mobilności, przeniesienie zakładu do innego miasta, niedostosowane do potrzeb rynku wykształcenie, zmiany w technologii, nieelastyczne prawo pracy. ( długookresowe - od 6 do 12 miesięcy, długotrwałe- powyżej 12 miesięcy.)

Bezrobocie frykcyjne- związane z ruchem ludności, nie może być całkowicie wyeliminowane.

Bezrobocie strukturalne- wtedy gdy podaż i popyt na pracę są niedopasowane, popyt na pracę jednego typu rośnie, drugiego maleje.

Bezrobocie cykliczne- gdy łączny popyt na pracę jest niski.

13.PROCES GOSPODAROWANIA

Co, gdzie i jak produkować?? Co jak i dla kogo produkować

A) PRODUKCJA proces w którym angażowane są czynniki wytwórcze, do produkcji dóbr i usłus, które zaspokajają potrzeby.

B) podział pracy

C) wymiana- dobrowolne przekazanie dóbr lub świadzcznie usług na rzecz konsumenta przez producenta po ustalonej cenie

D) konsumpcja- proces z zużywania lub użytkowania lub eksploatacji dóbr i usług w celu zaspokojenia potrzeb człowieka.

14. SYSTEMY GOSPODARCZE

Gospodarka rynkowa: własność prywatna, wolność wyboru, interes własny, mechanizm cenowy powodujący konkurencję, ograniczona rola rządu.

Gospodarka państwowa (kierowana): własność społeczna, planowanie produkcje przez rząd, planowanie dystrybucji ( ceny ustalane przez rząd)

Gospodarka mieszana- cechy obydwu.

Homo oeconomicus- zakłada, że człowiek jako istota działająca racjonalnie dąży zawsze do maksymalizacji osiąganych zysków i dokonuje wybory ze względu na wartość ekonomiczną rezultatów. Rezultatów naukowej formie sformułował ją po raz pierwszy Adam Smithw 1776r.

Homo RS- ludzie są racjonalni tylko w niektórych dziedzinach życia. Wyróżnia się działanie racjonalne i nieracjonalne.

---