Planowanie przestrzenne - jest to planowe i celowe działanie kształtowanie środowiska. Całokształt działań w celu zapewnienia prawidłowego rozwoju. Jest formą aktywności człowieka zmierzającą do osiągnięcia ładu przestrzennego w otaczającej go rzeczywistości stanowiącego ogólny układ odniesienia umożliwiający zharmonizowanie działań we wszystkich dziedzinach życia.
Jest to świadome i celowe kształtowanie środowiska przestrzennego pod kątem potrzeb człowieka przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.
Ład przestrzenny to takie ukształtowanie przestrzeni które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne społeczno gospodarcze , środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno estetyczne.
Celem planowania przestrzennego jest kompleksowe kształtowanie zagospodarowania przestrzennego kraju , regionów, miast i wsi w sposób zapewniający warunki do poprawy jakości życia człowieka , zachowania równowagi przyrodniczej, ochrony dóbr kultury, zwiększenie efektywności procesów gospodarczych i podnoszenia zdolności obronnej państwa.
Cechy planowania
- perspektywiczność planowania- plany sporządza się na określony czas np. 5 lat to jest wizja na lata jest to horyzont czasowy bliżej nieokreślony do 20lat oznacza szacunek dla przestrzeni co oznacza szacunek dal przyszłych pokoleń
- proces ciągły- ocena stanu zagospodarowania , inwentaryzacje w terenie, przeprowadzanie szeregu analiz badań studiów , demografia, opracowanie planu zagospodarowania, wydawanie lokalizacji , kontrola planu jak on się sprawdza co 4 lata
-planowanie kompleksowe- bo obejmuje planowanie w przestrzeni , planowanie społeczne, planowanie techniczno - technologiczne, planowanie gospodarcze
-planowanie jest dziedziną interdyscyplinarną-korzysta z różnych innych nauk nauki o ziemi geodezja, kartografia, fizyka ziemi , fizyka atmosfery, geografia. nauki biologiczne ekologia, nauki ekonomiczne demografia, ekonomia, socjologia nauki prawne, nauki techniczne urbanistyka, architektura inżynieria wodna i sanitarna, inżynieria ruchu, inżynieria środowiska
Planowanie gospodarcze- jest ściśle związane z branżami , z resortami .podstawy prawnej zagospodarowanie przestrzennego - ustawa o zagospodarowaniu i planowaniu przestrzennym z dn 27.03.03r z 10.05.03 wielokrotnie była zmieniana.
Ustawa określa zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej. Zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy przyjmując lad przestrzenny i zrównoważony ich rozwój za podstawę tych działań.
W planowaniu i zagospodarowaniu uwzględnia się zwłaszcza:
1.wymagania ładu przestrzennego urbanistyki i architektury
2.walory architektoniczne i krajobrazowe
3.wymagania ochrony środowiska w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych
4.wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
5.wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia
6.walory ekonomiczne przestrzeni
7.prawo własności
8.potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa
9.potrzeby interesu publicznego
Na szczeblu krajowym opracowuje się koncepcje przestrzennego zagospodarowania kraju.
Została przyjęta przez sejm w 2001r określa uwarunkowania i cele zrównoważonego rozwoju, podstawowe wymagania z zakresu ochrony środowiska, rozmieszczenie obiektów o znaczeniu technicznym i transportowym, obszary problemowe. Rada Ministrów przyjmuje koncepcje ustaw czy ta koncepcja i w jakim zakresie będzie stanowiła podstawę programu. Prezes Rady Ministrów przedstawia koncepcje.
Programy zawierające zadania rządowe służące realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym. Programy są opiniowane przez sejmiki wojewódzkie i przyjmowane przez rząd. Minister infrastruktury prowadzi rejestr programów i on występuje do marszałków wojewódzkich z wnioskiem o wprowadzenie programu do planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Minister opiniuje te programy.
Spójność programów zadań rządowych z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju, spójność z zatwierdzonymi programami rządowymi.
Po zatwierdzeniu przez Rade Ministrów są przekazywane organom rządowym w celu ich dalszego procedowania i realizacji. Organy te przekazują zatwierdzone programy wojewodą w części dotyczącej ich właściwości. Wprowadzenie zadania rządowego do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego odbywa się na drodze negocjacji. Przedstawicielem rządu w negocjacjach jest wojewoda.
Bilans strategiczny regionu na terenie danego regionu występują pewne konflikty problemy które wymagają dużych działań. Przeprowadza się wtedy analizę SWOT jest to zestawienie mocnych i słabych stron województwa(szans i zagrożeń).
Planowanie na szczeblu województwa odpowiedzialny jest samorząd wojewódzki ma on opracowania: 1.plan zagospodarowania przestrzennego oraz koncepcje i programy oraz analizy i studia odnoszące się do obszarów i problemów zagospodarowania przestrzennego. Jest integralnie związany za strategią rozwoju województwa kreującą kierunki rozwoju województwa. Są aktami planowania ogólnego , wpływają na rozwój przestrzenny i gospodarczy województwa w szerokim zakresie. Obok nich funkcjonują w województwie akty planowania specjalistycznego (koncepcje i programy) one tez nie mają charakteru aktów powszechnie obowiązujących w stosunkach wewn. administracji publicznej wiążą dopiero do przeniesienia ich do planu zagospodarowania województwa. Plan województwa jest aktem kierownictwa wewnętrznego uwzględnionego przez gminę przy sporządzaniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Plan województwa nie może stanowić podstawy prawnej jakichkolwiek decyzji administracyjnych w szczególności ustalających warunki zabudowy i zagospodarowania terenu nawet największych inwestycji. Plan województwa określa zasady struktury przestrzennej m. in : infrastrukturę techniczną , obszary chronione. Plan zagospodarowania przestrzennego sporządza się w granicach administracyjnych województwa uwzględnia się w nim ustalenia strategii rozwoju a w szczególności określa się : sieć osadniczą wraz z powiązaniami komunikacyjnymi i infrastrukturalnymi , system obszarów chronionych , ochrony uzdrowiskowej , dziedzictwa kulturowego, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponad lokalnym, obszary problemowe wraz z zasadami ich zagospodarowania oraz obszary metropolitalne , obszary wsparcia, obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi. W planie województwa muszą być uwzględnione granice terenów zamkniętych i ich strefy ochronnych, obszary udokumentowania złóż , uwzględnia się programy rządowe, ustalenia koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Ustalenia planu województwa wprowadza się do planu miejscowego po uprzednim uzgodnieniu terminu realizacji inwestycji celu publicznego po uprzednim uzgodnieniu o znaczeniu ponad lokalowym . Uzgodnienia przeprowadza marszałek województwa z wójtem, burmistrzem, prezydentem.
Plan województwa określa uwarunkowania , cele i kierunki polityki przestrzennej państwa na obszarze województwa a więc jest uszczegółowieniem koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Służy sporządzaniu wojewódzkich programów zadań rządowych , które stanowią realizację celów nakreślonych w nim. Jest instrumentem koordynacji programów rządowych opracowanych przez organy centralne z planami wojewódzkimi dla osiągnięcia spójności rozwiązań. Jest zapisem celów i kierunków polityki przestrzennej państwa w obszarze województwa wymagającym uwzględnienia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin.
Funkcje planu wojew.
Informacyjno-koordynacyjna
Promocyjna
Regulacyjno-ochronna
Obronna
Cel planu zagospodarowania wojew.
Określenie polityki przestrzennej polegającej na ustaleniu zasad organizacji struktury przestrzennej województwa w zakresie:
-podstawowych elementów sieci osadniczej
-rozmieszczenia infrastruktury technicznej i społecznej
-wymagań dotyczących ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego
Polityka przestrzenna
Świadoma działalność władz samorządu wojewódzkiego zmierzająca do wykorzystania zróżnicowanych cech przestrzeni województwa w sposób zapewniający osiąganie strategicznych celów rozwoju.
Zasady sporządzania planu
-uspołecznienie
-partycypacja- uwzg. W planie propozycji i stanowisk wymaganych przez inne podmioty publiczne gospodarki przestrzennej
-weryfikacja hipotez- przeprowadzanie konsultacji społecznych i dyskusji środowiskowych na etapie wstępnej koncepcji planu
Treść planu przestrzennego wojew.
1.uwarunkowania rozwoju zewnętrzne i wewnętrzne
2.cele planu
3.kierunki zagospodarowania przestrzennego
4.uwarunkowania realizacje planu