robortello, Opracowania polonistyczne, Teoria literatury


Wł. Tatarkiewicz, „Historia estetyki” t. 3., s. 211 - 212.

Francesco Robortello - (1516 - 1567) przedstawił poglądy na poetykę w komentarzu do Arystotelesa z 1548 r. dał w nim przewagę celom hedonistycznym nad utylitarnymi, prawdzie nad fikcją, celom powszechnym nad jednostkowymi, słowom nad treścią.

Robortello stawiał poezji rzeczowe (nie werbalne) zadania, m.in.: zadaniem poety jest robienie rzeczy takimi, jakimi nie są; poeta nie miałby żadnej zasługi gdyby rzeczy które opisuje posiadały cechy wynikające z ich natury a nie z umiejętności i talentu poety - tzn. „kłamstwa poetyckie” stanowią cały sens poezji.

Jego poglądy są typowe dla XVI wieku, ale Robortello mówił o tym wcześniej i radykalniej.

Poglądy:

  1. Cele hedonistyczne nad utylitarnymi:

Robortello uważał, że poezja ma sprawiać przyjemność przez przedstawianie, opisywanie i naśladowanie.

Wiedział, że tragedia, jako jeden z rodzajów poezji, porusza sprawy nieprzyjemne, ale przedstawianie spraw nieprzyjemnych z pomocą słów może przecież również sprawiać przyjemność.

Co sprawia więc przyjemność? - naśladowanie rzeczy oraz kunszt z jakim są naśladowane, tj. niezwykłość i przezwyciężanie trudności.

Uważał, że tzw. „felix actionum exitus” daje przyjemność - hedonistyczne uzasadnienie „happy end`u.

  1. Prawda nad fikcją:

Ludzie epoki uwielbiali prawdę, była ona jednym z aksjomatów. Jednak prawda nie zawsze należy do tematów, jakimi zajmuje się poeta. Robortello znajduje jednak z tego wyjście: „ W poetyckich kłamstwach fałszywe zasady są przyjmowane zamiast prawdziwych, ale z nich wyciągane są prawdziwe wnioski”.

Prawda nie należy bowiem do poety, ale prawdopodobieństwo - tak („verisimilia et probabilia”). Jeśli poeci odbiegają od prawdy, to tylko po to, alby przedstawiać rzecz lepiej, czyli przyjemniej.

  1. Cele powszechne nad jednostkowymi:

Poeta pisząc o jednej osobie, przedstawia jej działania, ale uwydatnia to, co w tych działaniach powszechne, wspólne i ogólne.

  1. Słowa nad treścią:

Robortello uważał, że między słowami a rzeczami panuje absolutny paralelizm. Więc dla harmonii utworu poetyckiego wystarcza harmonia słów. Kunszt poety natomiast polega na posługiwaniu się właściwymi i dobrymi słowami.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
poetyka odrodzenia, Opracowania polonistyczne, Teoria literatury
jacobson, Opracowania polonistyczne, Teoria literatury
wyznaczniki lit i obrazowosc, Opracowania polonistyczne, Teoria literatury
teoriliter pozytywizm, Opracowania polonistyczne, Teoria literatury
SZTUKA POETYCKA, Opracowania polonistyczne, Teoria literatury
castelvetro, Opracowania polonistyczne, Teoria literatury
scaliger, Opracowania polonistyczne, Teoria literatury
J. Culler Co to jest teoria , Polonistyka, Teoria literatury, Streszczenia, opracowania
Bachtin - Problem gatunków mowy (streszczenie), Polonistyka, Teoria literatury, Streszczenia, opraco
Culler rozdział VII Język performatywny, Polonistyka, Teoria literatury, Streszczenia, opracowania
Panas - Tajemnica siódmego anioła, Polonistyka, Teoria literatury
Teoria literatury jako dział wiedzy o literaturze, DLA POLONISTY, teoria literatury
Jurij Łotman, Polonistyka, Teoria literatury, teoria literatury

więcej podobnych podstron