7. Przedstaw referat pt.: Kompetencje specjalisty turystyki i rekreacji w zakresie organizacji czasu wolnego.
Podstawowym zadaniem specjalisty turystyki i rekreacji w zakresie organizacji czasu wolnego jest stworzenie warunków zapewniających wypoczynek, rozrywkę i samodoskonalenie. W krzewieniu wzorów aktywnego wypoczynku i podnoszenia kultury wolnego czasu szczególną rolę spełnia dziedzina animacji, czyli internacjonalne kierowanie ludźmi w czasie wolnym poprzez włączanie ich bezpośrednio do określonej aktywności. Celem tak rozumianej animacji jest wzbogacenie czasu wolnego wartościami, które dają szansę autentycznego zaspokajania specyficznych potrzeb człowieka, a także rozwijania i kształtowania tych potrzeb. Animacja jako dziedzina praktyczna integralnie skupia w sobie wiele różnych działań, takich jak inicjowanie, zachęcanie, pobudzanie, ożywianie, doradzanie, promowanie, a także instruowanie, nauczanie oraz organizowanie. Realizacja zadań animacyjnych wymaga kompetentnych specjalistów o różnorodnym przygotowaniu zawodowym. Nazywa się ich animatorami.
Specjaliści turystyki i rekreacji w zakresie organizacji czasu wolnego powinni rozumieć istotę wychowania do czasu wolnego, rekreacji ruchowej i turystyki, powinni być ukierunkowani na przebicie się do świadomości społecznej z prawdami o aktywnym trybie życia, korzyściach stąd płynących i metodach osiągania tego celu. Ich podstawowym zadaniem jest stworzenie warunków do aktywnego wypoczynku, a także dostarczanie wzorów wykorzystania czasu wolnego.
Role społeczne, które powinien odgrywać animator:
- rola propagatora - jest nią człowiek owładnięty jakąś ideą, w którą głęboko wierzy, osobiście stosuje się do jej wymogów i każdym sposobem (społecznie akceptowalnym) próbuje upowszechnić ją w najbliższym otoczeniu. Propagator powinien posiadać gruntowną wiedzę na temat naukowych i społecznych znaczeń tej dziedziny. Powinien wiedzieć, jaki jest aktualny stan zdrowia i wydolność społeczności, z którą pracuje, jakie są przyczyny niedostatków, gdzie szukać i jak nazywać zagrożenia oraz co robić, aby poprawić istniejący stan rzeczy.
- rola lidera - polega na nieformalnym przywództwie i pierwszeństwie w znajomości danej dziedziny oraz pierwszeństwie w działaniach.
- rola organizatora - przejawia się w konkretnych działaniach specjalisty. Organizuje on zespoły ludzi, którzy spędzają swój wolny czas w sposób społecznie akceptowalny. Organizuje zajęcia i zabawy, przygotowuje obiekty rekreacyjne na terenie swojego działania. Zadaniem organizatora jest tworzenie optymalnych warunków formowania się i rozwijania postaw prokreacyjnych, przygotowywanie bazy do właściwych wyborów w zakresie czasu wolnego i sposobów jego wykorzystania. Animator jest partnerem uczestnika rekreacji ruchowej i turystyki, udziela mu pomocy, inspiruje.
Specjalista turystyki i rekreacji w zakresie organizacji czasu wolnego powinien posiadać określone dyspozycje. Jest wiele zdań na ten temat. Na przykład zdaniem Herrmansa animator potrzebuje jako kwalifikacji: nieograniczenie pogodnego ducha, gotowości do nawiązywania kontaktów, naturalnej sympatii do ludzi. Erdman zaś piszę, że szczególnie ważny jest: przyjazny stosunek do otoczenia, umiejętność emocjonalnego angażowania się, wykazywanie entuzjazmu w działaniu, pomysłowości, inicjatywy oraz elastyczności w stosowaniu różnych rozwiązań oraz łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi. Toczek-Werner uważa, że w tym zawodzie najważniejsze są: zdolności sugestywne, wrażliwość uczuciowa i intelektualna, poczucie humoru, tolerancja. Animator powinien posiadać pewien zasób umiejętności sportowo-ruchowych, dużą wiedzę krajoznawczą, znać różnorodne socjotechniki, a przede wszystkim mieć wiarę w wartość swej działalności pedagogicznej.
Pomocną w skutecznym oddziaływaniu animatora rekreacji niewątpliwie jest znajomość i percepcja funkcjonujących w szeroko rozumianej kulturze fizycznej ogólnych prawidłowości, które noszą miano zasad. W warunkach współczesnej rekreacji najbardziej przydatne zasady syntetycznie formułuje się następująco:
- zasada motywacji - kształtowanie osobowości, opanowanie wiedzy o rekreacji oraz sposobów rekreacyjnego działania stają się tym skuteczniejsze, im wszechstronniejsze i silniejsze powody skłaniają jednostkę do działania.
- zasada aktywności - im większe jest zaangażowanie własnej jednostki, im różnorodniejsze są formy jej aktywności, w im większym stopniu treść tej aktywności wiążę się z zasadniczym celem rekreacyjnego działania, tym jest ono skuteczniejsze.
- zasada praktyczności - samodzielne dochodzenie jednostki, poprzez praktyczne działania, do poznania, a w oparciu o poznanie do skutecznego weryfikowania własnych zachowań rekreacyjnych.
- zasada trwałości - polega na włączaniu, w najszerszym zakresie specyficznych czynności myślowo-pamięciowych, regulujących czas, kolejność i sposób wiązania tego, co nowe, z poprzednim doświadczeniem jednostki.
- zasada indywidualizacji - to znaczy dostosowywania działań rekreacyjnych w największym stopniu do indywidualnych możliwości i potrzeb człowieka oraz uwzględnianie struktury jego osobowości.
- zasada receptywności - kształtowanie postaw, opanowanie wiedzy o rekreacji i sposobów rekreacyjnego działania staje się tym skuteczniejsze, im łatwiejsza jest przyswajalność treści działalności rekreacyjnej, im one są przystępniejsze poznawczo i uczuciowo, im bardziej optymalne pojemnościowo.
Podsumowując specjalista, który organizuje czas wolny powinien posiadać kompetencje organizatorskie, kierownicze, partnerskie, kompetencje przewodnika i doradcy, przywódcze oraz powinien posiadać predyspozycje do współpracy.