NOWY TESTAMENT
PIERWSZY LIST ŚW. PAWŁA DO KORYNTIAN
Adresatami listu są mieszkańcy Koryntu. Paweł przebywał tam podczas swej drugiej podróży misyjnej.
List jest pisany z Efezu, miejsce dłuższego pobytu Apostoła w Azji, podczas trzeciej podróży misyjnej.
Bezpośredni powodem napisania listu była wizyta ludzi Chloe oraz specjalne poselstwo z Koryntu, donoszące o nieporządkach i nadużyciach, jakie się zdarzyły w niedawno założonej gminie. Poza tym zwrócono się do Pawła z wątpliwościami, jakie zrodziły się u korynckich chrześcijan.
Celem listu - wprowadzenie porządku oraz udzielenie odpowiedzi na pytania wiernych.
Schemat:
1) Apostoł potępia nieporządki (1 - 6):
- podziały i rozłamy (1,10 - 3,4)
- posługa Apostołów (3,5 - 4,21)
- trzy przypadki niemoralności (5 - 6)
2) Paweł odpowiada na pytania (7 - 15):
- małżeństwo a dziewictwo (7)
- wolność a ostrożność wobec bałwochwalstwa (8 - 10)
- porządek i wspólnota na zgromadzeniach chrześcijańskich (11)
- zmartwychwstanie umarłych (15)
[1,10 - 3,4] Paweł przeciwstawia człowieka „cielesnego” człowiekowi „duchowemu”. Pierwszy rozumuje po ludzku, zamiast pójść do samego końca logiki wiary; tacy właśnie byli Koryntianie, gdy oceniali mądrość mówców chrześcijańskich według ich zalet zewnętrznych. Wskutek podziału na grupy Koryntianie mieszają wiarę chrześcijańską z doświadczeniem w zakresie cywilizacji czy z ruchem społecznym. Oznacza to dzielenie Chrystusa na kawałki, który jest przecież fundamentem wspólnoty chrześcijańskiej. Ludzkiej logice Paweł przeciwstawia krzyż Chrystusowy - znak mądrości i mocy Boga. Ludzie „duchowi”, dojrzewający pod działaniem Ducha Św. Rozumieją tą mądrość chrześcijańską i wykazują ją przez swe poczucie wolności, przez zdolność miłowania, przezwyciężając zawiści i niezgody.[3, 5-23] Paweł porównuje Kościół do ogrodu; niektórzy ludzie w nim pracują, są współpracownikami Boga. Ich działalność jest pożyteczna i konieczna, ale jedynie Bóg sprawia, że jest owocna.
Paweł przedstawia Kościół jako świątynię. Istnieje jedyny fundament: Chrystus. Ten, kto o nim głosi ma miano architekta.
Mówca może ulegać pokusom wykonywania swej pracy według kryteriów ludzkich, dla swej małej chwały osobistej. W takim przypadku jego dzieło okaże się na Sądzie Ost. „spalone”. Wykluczone są więc wszelkie przeciwieństwa i pycha wśród Apostołów i grup jedynego Kościoła. Byłby to bowiem zamach na wspólnotę. Godność chrześcijanina jest podstawą wolności.
[4, 8-21] Zarozumiałość Koryntian; pokora i poświęcenie Apostoła.
Paweł chce uświadomić Koryntian jak dalece są niedojrzali i pyszni. Niektórzy wyobrażają sobie, że go przewyższyli. Uważają się za mądrych, zdolnych i bogatych. Wobec takich roszczeń Paweł przedstawia im swoje tytuły pozwalające mu się chlubić - trudy, cierpienia, upokorzenia. Po zdaniach pełnych ironii i ojcowskiej czułości następują wyrazy zawierające groźbę. Ci, którzy mogą uzdrawiać, mają też moc uderzyć (duchowa władza Apostołów).
[5] Kazirodztwo.
Paweł ma pretensje - Koryntianie oddali się rozpuście. Paweł potępia tych, którzy zgrzeszyli. Porównuje ludzi do ciasta - ci źli to kwas, który może zakwasić całe ciasto - trzeba go więc usunąć. Koryntianie maja trzymać się z dala od rozpustników i oszczerców.
[6] Korynt był słynny z zepsucia. Tysiąc kapłanek Wenery uprawiało prostytucję na korzyść świątyni. Nowo nawróceni chrześcijanie ponownie przeżywali pokusy.
Paweł odwołuje się tu do wyższych zasad życia chrześcijańskiego; nasze ciało nie jest więzieniem zasługującym na pogardę - jest ono świątynią Ducha Świętego. Trzeba więc je szanować. Gdy czynimy z niego narzędzie grzechu profanujemy je.
„Wszystko mi wolno” - Paweł musiał wypowiedzieć te słowa, aby potwierdzić wolność chrześcijańską wobec prawnych restrykcji Starego Testamentu. W Koryncie nadużywano jego słów, by sobie pozwalać na wszystko, co grzeszne. Paweł sprzeciwia się tej fałszywej interpretacji. „Wszystko mi wolno - o ile starałem się o dobro wspólnoty, o to, co nie czyni mnie niewolnikiem. Wolność chrześcijanina to przywarcie do Chrystusa.
[7] Małżeństwo a dziewictwo.
Ze względu na niebezpieczeństwo rozpusty każdy powinien zawrzeć małżeństwo; ale jeśli jest owdowiały lub sam - niech tak pozostanie. Małżonkowie nie mogą się rozstawać ze sobą. Mogą żyć ze sobą nawet, gdy jedno jest niewierzące.
Stan społeczny - człowiek ma żyć tak, jak mu Bóg wyznaczył; każdy ma bowiem swoje powołanie i powinien je wypełnić.
Wyższość dziewictwa - człowiek bezżenny troszczy się tylko o sprawy Boga, jakby mu się przypodobać; natomiast żonaty zajmuje się tym, jak przypodobać się współmałżonkowi.
[8] Zasady ogólne.
Wiedza prowadzi do pychy, natomiast miłość buduje. Paweł odpowiada na pytanie dotyczące ofiar - bowiem podczas uroczystości pogańskich i składania bogom ofiar - część z tych darów była sprzedawana poganom i chrześcijanom. Zwraca uwagę, by nie gorszyć braci swym zachowaniem.
[9] Bezinteresowna miłość Apostoła.
Wolność należy wprowadzać w praktykę w atmosferze miłości. Nie może ona polegać na żądaniu i praktykowaniu wyłącznie praw osobistych, lecz musi liczyć się z kontekstem społecznym. Chrześcijanin jest wyzwolony od strachu i skrupułów, ale i wyzwolony z samego siebie, by móc bezinteresownie służyć innym.
W tym zakresie Paweł przedstawia swój przykład, swój sposób przeżywania wolności jako umiłowania i oddania się wszystkim, rezygnując nawet z niektórych praw, jeśli to pożyteczne dla głoszenia Ewangelii i dla dobra bliźniego.
[10] Przykład z dziejów Izraela: Izraelici, którzy polegli na pustyni, bo nadużyli swej wolności, mają być przestrogą dla Koryntian. Każdy musi być też gotowy na to, że zostanie poddany próbie. Bóg jednak zsyła takie pokusy, które człowiek będzie potrafił znieść, a także wskaże sposób, jak je pokonać.
[10, 14-33] Paweł nakazuje, by strzec się bałwochwalstwa. Chrześcijanin, który uczestniczy sakramentalnie w Ciele i Krwi Chrystusa, nie powinien dzielić „stołu demonów”. Uroczystości ku czci bożków - stanowią pokusę co do wyboru jedynego Boga. Człowiek nie powinien tak czynić, gdyż nie jest od Boga mocniejszy. Wolność nie zawsze przynosi korzyści i nie zawsze wszystko buduj. Człowiek ma szukać nie swego dobra, lecz bliźniego i czynić wszystko na Chwałę Bożą.
[11, 1-16] O porządku na zebraniach liturgicznych - strój i nakrycie głowy u kobiet:
Paweł nawołuje, by mężczyźni podczas modlitwy odkrywali swe głowy, gdyż są oni obrazem i chwałą Boga, natomiast kobiety, będące chwałą mężczyzny - winny głowy zakrywać.
[11, 17-34] Wieczerza Pańska.
W Koryncie, podobnie jak w całym Kościele, od samego początku sprawowano Eucharystię. Celebrowano ją wieczorem, na zakończenie braterskiej uczty. W Jerozolimie Eucharystia prowadziła do całkowitego podziału albo hojnej pomocy ubogim. W Koryncie działo się inaczej: niektórzy jedli obfite posiłki, podczas gdy inni cierpieli głód. Uwidacznia to istnienie klas społecznych, podział duchowy oraz pogardę wobec ubogich. Nie miała tam też miejsca dyskusja czy wspólna modlitwa.
Paweł przypomina im, w jaki sposób Chrystus ustanowił świętą Ucztę. Jezus poświęcił się dla wszystkich ludzi - ci, którzy działają wspominając go - jego przepowiadają.
Paweł ostrzega - kto niegodnie uczestniczy w Eucharystii, będzie miał za sędziego Chrystusa, a kto wyraża żal i stara się żyć w miłości, choćby był słaby i grzesznikiem - znajdzie Jezusa Zbawcę.
[12, 1-11] Charyzmaty Ducha Św.
Paweł wymienia dary, jakie można otrzymać od Ducha Św. - dar mądrości słowa, dar poznawania, dar wiary, dar uzdrawiania, czynienia cudów, dar proroctwa, dar rozpoznawania duchów (pozwalał odróżnić fałszywe natchnienia od prawdziwych charyzmatów Ducha Św.), dar języków (tzw. GLOSOLALIA - przejawiająca się w wychwalaniu Boga słowami niezrozumiałymi dla zwykłych ludzi), dar tłumaczenia języków (rozumienie i tłumaczenie innym tego, co mówili ludzie, korzystający z glosolalii).
[12, 12-31] Kościół jednym Ciałem Chrystusa. Paweł porównuje Kościół do ciała - wszyscy ludzie są jego członkami.
[13] Hymn o miłości.
Paweł wymienia przymioty miłości oraz ukazuje, że bez niej nic nie ma znaczenia. Wśród trzech cnót: wiary, nadziei i miłości - ta trzecia jest najważniejsza.
[14] Zasady korzystania z charyzmatów.
Paweł nawołuje, by troszczyć się najbardziej o dar proroctwa. Bowiem kto prorokuje - mówi ku zbudowaniu ludzi, ku ich pokrzepieniu, natomiast ten, który mówi korzystając z glosolalii - nie ludziom mówi, lecz Bogu; mówi on rzeczy tajemne, buduje samego siebie. Według Pawła większy jest ten, kto prorokuje - bo mówi on dla wierzących.
Kobiety na zgromadzeniach mają milczeć.
[15, 1-11] Zmartwychwstanie Jezusa Paweł poświadcza, wymieniając wszystkich, którym objawił się Pan. W końcu podaje też swój przykład - jako nawróconego grzesznika.
[15, 12-34] O zmartwychwstaniu.
Wszyscy wierni zmartwychwstaną na wzór Jezusa. Jeżeli nie byłoby zmartwychwstania - wiara byłaby próżna, a nauczanie Apostołów daremne. Paweł nawołuje, by Koryntianie przestali grzeszyć.
[15, 35-53] O ciałach po zmartwychwstaniu.
Paweł porównuje człowieka do ziarna - zasiewa się zniszczalne, powstaje zaś niezniszczalne. Człowiek umiera, ale zmartwychwstaje doskonalszy. Paweł objawia także tajemnicę: nie wszyscy umrą, ale wszyscy zostaną odmienieni - tzn. niektórych koniec świata zastanie przy życiu.
[15, 54-58] Hymn eschatologiczny i napomnienie.
Zmartwychwstanie pokonuje śmierć. Pokonanie grzechu dzieje się za sprawą Jezusa. Paweł napomina wiernych, by byli wytrwali, a ich trud zostanie doceniony.
[16] Polecenia, pozdrowienia i życzenia końcowe.
Paweł zapowiada swą ponowną wizytę w Koryncie, a także wizytę Tymoteusza. Po raz ostatni nawołuje do wytrwania w wierze, czujności, unikania grzechu i do tego, by wszystko dokonywało się a sprawą miłości. A kto nie kocha Pana - niech będzie wyklęty.
LIST ŚW. PAWŁA DO RZYMIAN
List napisany w Koryncie, podczas trzeciej podróży misyjnej św. Pawła.
List powstał z założeń osobistych - zapowiada wizytę Apostoła w Kościele rzymskim; Paweł prosi o udzielenie mu pomocy w zamierzonej podróży do Hiszpanii.
W liście na pierwszy plan wysuwa się zagadnienie sposobu usprawiedliwienia - który stanowi jeden z problemów życia chrześcijańskiego. Temat ten doczekał się tu syntezy, opartej na nauce o zbawczym planie Boga, urozmaiconej różnorodnymi rodzajami literackimi (hymny, dytyramby, argumenty rabinistyczne).
List mówi o powołaniu wszystkich ludzi do zbawienia i wiary, o stosunku łaski do natury, o grzechu pierworodnym, o istocie wolności chrześcijańskiej, o liberalizmie we współżyciu w Kościele, o roli Żydów wobec Objawienia w obu przymierzach. Teza główna to usprawiedliwienie, które dokonuje się przez wiarę w Chrystusa.[1, 1-15] Modlitwa i zapowiedź przybycia Pawła do Rzymian.
[1, 16-17] Zapowiedź głównego tematu listu. W Ewangelii objawia się sprawiedliwość Boża, a ta zaś pochodzi od wiary i prowadzi do wiary.
[1, 18-32] Paweł mówi o gniewie Bożym wobec pogan; wobec tych, którzy nie oddają mu czci ani nie dziękują za otrzymane dary. Bóg ukarał ich i pożycie ich było odtąd przeciwne naturze. Kobiety współżyły z kobietami, mężczyźni z mężczyznami. Odrzucili oni prawdziwe poznanie Boga, a ten wydał ich na pastwę.
Konieczność usprawiedliwienia dla pogan, jakie przynosi ewangelia.
[2, 1-24] Konieczność usprawiedliwienia także dla Żydów.
Człowiek nie może osądzać drugiego człowieka, bo wtedy wydaje wyrok także na siebie. W dzień Sądu każdy dostanie należytą zapłatę - ci, którzy wytrwali w dobrych uczynkach otrzymują życie wieczne; tych, którzy oddają się nieprawości dosięgnie gniew Boży. Ci ludzie będą usprawiedliwieni, którzy wypełniają prawo. Poganie nie mają prawa - idą za głosem sumienia. Jeśli ktoś jest Żydem - to posiada prawo i potrafi rozróżnić co lepsze. A nawołując innych do przestrzegania prawa - często sam je łamie.
[2, 25-29] Względna wartość obrzezania.
Obrzezanie ma wartość, jeśli przestrzega się prawa. Jeśli nie - to tak jakby być nieobrzezanym. Ten, kto jest nieobrzezany, ale wypełnia prawo - będzie sądzony na równi z obrzezanym. Prawdziwym Żydem jest ten, kto jest nim wewnątrz i obrzezany jest prawdziwie - czyli gdy serce ma obrzezane. Wtedy będzie chwalony przez Boga.
[3, 1-8] Wyższość Żydów polega na tym, że zostały im powierzone słowa Boże. Niewierność ludzi nie zniszczy wierności Boga.
[3, 9-20] I Żydzi i poganie popadli w grzechy. Nie ma więc między nimi przewagi. Usprawiedliwienie polegające na udziale w życiu Boga jest Jego darem. Wystrzeganie się grzechu może do usprawiedliwienia predysponować, udzielenie jego jednak zależy od swobodnej woli Boga.
[3, 21-31] Wszyscy zgrzeszyli, lecz dostąpią usprawiedliwienia z łaski Boga przez odkupienie, które jest w Jezusie. Bóg jest sprawiedliwy i usprawiedliwia każdego, kto wierzy w Jezusa.
[4, 1-8] Dowód na usprawiedliwienie przez wiarę - Abraham usprawiedliwiony z uczynków.
.[4, 9-12] Usprawiedliwienie przed obrzezaniem - Abraham został usprawiedliwiony, gdy jeszcze nie był obrzezany.
[4, 13-17] Usprawiedliwienie niezależne od prawa. Obietnica dana Abrahamowi, że będzie dziedzicem świata, nie była uzależniona od prawa, lecz od usprawiedliwienia i wiary. Gdyby obietnica ta opierała się na prawie, straciłaby znaczenie, bo prawo pociąga za sobą gniew. A gdzie nie ma prawa, nie ma i przestępstwa.
[4, 18-25] Wzór wiary chrześcijan - Abraham. Nie zwątpił on w obietnicę Boga, nie tracił nadziei, nie zachwiał się w wierze - lecz w niej umocnił. Przez to oddał chwałę Bogu, a Ten dotrzymał obietnicy.
[5, 1-11] Skutki usprawiedliwienia.
Kto dostąpi usprawiedliwienia przez wiarę winien zachować pokój z Bogiem. Zostaliśmy usprawiedliwieni przez krew Chrystusa, pojednani z Bogiem przez śmierć Jego Syna. Dostąpimy więc zbawienia przez Jego życie.
[5, 12-21] Przez Adama wszedł na świat grzech - a z nim śmierć, a przez Jezusa zstąpiła na wszystkich łaska. A więc przestępstwo sprowadziło potępienie, ale czyn sprawiedliwy sprowadził na ludzi usprawiedliwienie dające życie.
Prawo weszło po to, bym przestępstwo bardziej się wzmogło, ale tam gdzie wzmógł się grzech - rozlała się jeszcze bardziej łaska.
UWOLNIENIE OD GRZECHU:
[6] Chrzest to śmieć grzechom. Umieramy dla grzechu, ale żyjemy dla Boga. Grzech nie powinien panować nad ludźmi, bo nie są oni poddani prawu, lecz łasce. Nie znaczy to, że maja dalej grzeszyć. Jeśli są niewolnikami grzechu - to zawiedzie ich to do śmierci, a jeśli będą niewolnikami posłuszeństwa - prowadzić to będzie do sprawiedliwości. Owoce grzechu to śmierć. Owocami sprawiedliwości jest uświęcenie, które prowadzi do życia wiecznego.
UWOLNIENIE OD PRAWA:
[7] Prawo ma moc nad człowiekiem, póki on żyje. Tak samo jak kobieta zamężna, która jest związana na mocy prawa ze swoim mężem, jak długo on żyje. Dzięki ciału Jezusa umiera się dla prawa, by złączyć się z Jezusem i przynieść owoc Bogu. Przez prawo zdobywa się znajomość grzechu. Gdy nie ma prawa - grzech jest w stanie śmierci. Gdy pojawiły się przykazania - ożył grzech. Prawo i przykazania są święte. Prawo jest duchowe. Człowiek - cielesny, niewoli grzechu, nie czyni tego, co chce, lecz to, czego nienawidzi. Umysłem służy Prawu Bożemu, a ciałem - prawu grzechu.
OBDARZENIE ŻYCIEM NADPRZYRODZONYM:
[8] Ci, którzy są wewnętrznie zespoleni z Jezusem - nie dostąpią potępienia. Ci, którzy żyją według ciała, dążą do tego, czego chce ciało. Prowadzi to do śmierci. Nie podobają się oni Bogu. Natomiast Ci, którzy żyją według Ducha - dążą do tego, czego chce Duch (Duch oznacza Ducha Św. I dążności nadprzyrodzone przez niego zaszczepione). Prowadzi to do życia i pokoju.
Jeżeli Jezus w kimś „mieszka” to ciało ulega śmierci ze względu na skutki grzechu, ale duch posiada życie na skutek usprawiedliwienia. Ci, których prowadzi Duch Boży - są Synami Bożymi. Bóg współdziała z tymi, którzy go miłują.
IZRAEL A USPRAWIEDLIWIENIE WIARY:
[9] O łasce ostrzega sam Bóg - Paweł podaje tu przykład Jakuba i Ezawa - już przed ich narodzinami, Stwórca zapowiedział, że młodszy będzie władał starszym. Bóg wybierając ludzi, okazuje swe miłosierdzie. Człowiek jest nikły w porównaniu do potężnego Boga.
IZRAEL PONOSI WINĘ ZA SWOJE ODRZUCENIE:
[9, 30-33] Błędne ujęcie niesprawiedliwości. Poganie zabiegali o usprawiedliwienie i je osiągali - usprawiedliwienie z wiary. Natomiast Izrael zabiegał o usprawiedliwienie z uczynków i do prawa usprawiedliwiającego nie doszedł.
[10] Paweł modli się za Izraelem. Nie chcą oni uznać, że usprawiedliwienie pochodzi od Boga. Kresem prawa - Chrystus, dla usprawiedliwienia każdego, kto wierzy.SPRAWIEDLIWOŚĆ Z PRAWA A SPRAWIEDLIWOŚĆ Z WIARY:
Sprawiedliwość z prawa - kto wypełnia prawo osiąga życie.
Sprawiedliwość z wiary - wiara przyjęta sercem prowadzi do usprawiedliwienia. Jeżeli w sercu uwierzy się w Jezusa i potwierdzi to słowami - wtedy osiągnie się zbawienie.
Żydzi odrzucili usprawiedliwienie z wiary. Wiara pochodzi z zasłyszanego słowa Jezusa. Żydzi nie mogli więc wzywać Boga, a tym bardziej wierzyć w Tego, w którego nie wierzyli (nie chcieli słyszeć głosu Pana, byli oporni i nieposłuszni).
[11] Odrzucenie Izraela przez Boga jest częściowe i czasowe - Paweł podaje tu swój przykład - był Żydem, a Bóg wybrał go i nawrócił.
Bóg czasowo odrzucił Izraelitów, by przez ich przestępstwo przyczynić się do zbawienia pogan i wzbudzić u Żydów współzawodnictwo.
Cały Izrael będzie zbawiony - są oni przedmiotem miłości Boga ze względu na praojców. Poganie dzięki nieposłuszeństwu Żydów zyskali miłosierdzie Boga, ale Żydzi stali się nieposłuszni, by kiedyś też dostąpić miłosierdzia. Bóg wszystkich poddaje nieposłuszeństwu, aby potem okazać swe miłosierdzie.
OBOWIĄZKI CHRZEŚCIJAN.
MIŁOŚĆ I POKORA - ZASADĄ POSTĘPOWANIA.
[12] Życie ludzkie - składaniem ofiar Bogu. Paweł nawołuje, by dać swe ciała jako żywą ofiarę Bogu.Stosunek do współbraci - człowiek nie powinien się wywyższać nad innymi, ponieważ wszyscy ludzie stanowią jedno ciało, a każdy pełni w nim odmienną funkcję. Człowiek powinien należycie spełniać rolę, jaką mu Bóg wyznaczył. Ma być życzliwy wobec bliźnich, kochać bez obłudy i wytrwale się modlić. Weselić się z tymi, którzy się weselą i płakać z tymi, którzy płaczą.
[13] Każdy powinien być posłuszny wobec władzy świeckiej. Nie ma władzy, która by nie pochodziła od Boga. Kto sprzeciwia się władzy - sprzeciwia się Bogu. Władza jest narzędziem Boga, należy się jej poddać ze względu na karę i sumienie.
Każdemu należy oddać to, co mu się należy.
Miłość jest doskonałym wypełnieniem prawa. Człowiek ma nie być nic dłużny wobec drugiego za wyjątkiem wzajemnej miłości. Ma nie dbać o ciało, nie dogadzać żądzom, żyć bez rozpusty, kłótni i zazdrości.
WSKAZANIA SZCZEGÓŁOWE:
[14] Ludzie powinni być wzajemnie wyrozumiali, akceptować odmienne poglądy bliźnich. Każdy jest równy w obliczu Boga. Nie powinni osądzać innych.
[15] Jezus wzorem postępowania wobec braci. Człowiek winien dbać o to, co dobre dla bliźniego. Tak jak Jezus przygarnął ludzi - tak ludzie mają się nawzajem przygarnąć i wielbić Boga.
EPILOG:Pobudki do napisania listu - Paweł jest sługą Boga wobec pogan, chce przybliżyć im Boga. Jego zadaniem jest głosić ewangelię tam, gdzie Jezus nie jest jeszcze znany.
Plany misyjne - Paweł zapewnia adresatów, że podczas podróży do Hiszpanii, odwiedzi ich. Obecnie zaś wybiera się do Jerozolimy.Paweł przesyła pozdrowienia dla swych współpracowników, rodaków i przyjaciół. Daje im na koniec przestrogę, by unikali tych ludzi, którzy występują przeciw jego naukom.