Lokalizacja
Propozycja ulokowania składowiska odpadów znajduje swe miejsce w województwie
Małopolskim. Powiat Oświęcimski, w gminie Zator.
Gmina Zator położona jest 46 kilometrów na zachód od Krakowa, 50 kilometrów na wschód od Bielska - Białej, 48 kilometrów od Katowic. W bliskim sąsiedztwie znajdują się też Oświęcim (17 km), Chrzanów(18 km), Wadowice (15 km), Andrychów ( 17 km). Usytuowana jest w Kotlinie Oświęcimskiej, u stóp pogórza Karpackiego nad rzeką Skawą.
Gminę przecinają drogi o numerach : 781, 44 (Gliwice - Mikołów - Tychy - Oświęcim - Zator - Skawina - Kraków) i 28 (Zator - Wadowice - Nowy Sącz - Gorlice - Biecz - Jasło - Krosno - Sanok - Medyka) oraz linia kolejowa : Kraków - Płaszów - Oświęcim. Według starego podziału administracyjnego, gmina znajdowała się w województwie bielskim.
Powierzchnia gminy Zator - 51 km2, w tym miasto Zator -11,5 km2
Liczba mieszkańców gminy - ok. 9 tyś. w tym miasto Zator - ok. 4 tyś.
W skład gminy Zator wchodzi 9 wsi sołeckich - Graboszyce, Grodzisko, Laskowa, Łowiczki, Palczowice, Podolsze, Rudze, Smolice, Trzebieńczyce.
użytki rolne: 52%
użytki leśne: 6%
Gmina stanowi 12,67% powierzchni powiatu.
Samo składowisko zostanie ulokowane 1.2 km od granic miasta Zator, wyjeżdżając w kierunku Zachodnim, kierując się na miasteczko Piotrowice.
Składowisko zostanie ulokowane przy drodze, więc nie będzie dodatkowych problemów z dojazdem.
Uwarunkowania środowiskowe
1) Morfologia terenu
Wysokości nad poziomem morza w Gminie Zator nie przekraczają 260 m. Najniższym wyznacznikiem wysokości terenu jest koryto rzeki Skawy, wysokość ta oscyluje w granicach 221 m nad poziomem morza. Biorąc pod uwagę znaczne oddalenie najwyższego punktu w gminie do najniższego, można wywnioskować, że spadek terenu nie jest wysoki. W dokładnym miejscu ulokowania składowiska odpadów różnica wysokości nie przekracza 1 m. Nieznaczne różnice wysokości mogą wynikać z istnienia na terenie gminy licznych stawów hodowlanych ryb.
2) Geologia terenu i gleby
Na terenie gminy znajdują się gleby wytworzone z lessów i utworów lessowatych, piaski rzeczne, mady lekkie, średnie i ciężkie. Gleby z piasków naglinowych i glin zwałowych lekkich, a ponadto piaski słabogliniaste i gliniaste.
Utwory starsze od czwartorzędu, pochodzące z Mezozoiku - Kredy, to piaski, piaskowce, łupki, margle i wapienie ( kreda nierozdzielona).
Tektonika regionu jest oparta na płaszczowinie karpackiego fliszu.
3) Hydrogeologia
Głębokość pierwszego zwierciadła wody gruntowej waha się od 0,2 m do 2,5 m.
GZWP, czyli główne zbiorniki wód podziemnych w znacznych odległościach od składowiska odpadów nie występują.
4) Wody powierzchniowe
Do wód powierzchniowych w gminie Zator należy wymienić rzekę przepływającą przez sam Zator, rzekę Skawę. Charakterystyczną cechą gminy są liczne stawy hodowlane ryb. Liczne Stawy „Zatorskie” jak i Stawy „Rudzkie”. Stawy te połączone są gęstą siecią kanałów, które nie mają styczności ze składowiskiem odpadów. W odległości 1 km od miejsca składowiska płynie także mały strumyk o nazwie Łowiczanka.
5) Klimat
Gmina znajduje się w regionie klimatycznym karpackim. Średnia temperatura w gminie wynosi 120 C. Maksymalna zanotowana temperatura wynosiła 36,60 C, a najniższa wyniosła -29,70 C. Średnia liczba dni mroźnych wynosi 2 dni, a dni upalnych 5.
Liczba dni z opadem wynosi około 170. Średnia suma opadów wynosi 800 mm (500 w miesiącach ciepłych, a 300 w miesiącach chłodnych). Sumarycznie, opady w ciągu roku rozkładają się w następujący sposób ukazany w tabelce:
Miesiąc |
Wysokość opadów [mm] |
Styczeń |
50 |
Luty |
40 |
Marzec |
50 |
Kwiecień |
50 |
Maj |
80 |
Czerwiec |
120 |
Lipiec |
130 |
Sierpień |
100 |
Wrzesień |
70 |
Październik |
60 |
Listopad |
50 |
Grudzień |
40 |
Udział wiatrów silnych w całości róży wiatrów wynosi od 0,5 do 1 %. Dużo więcej stanowi cisza, od 30 do 35 %.
Kierunek wiatru |
Prędkość wiatru [m/s] |
N |
5 + - 1 |
S |
2 + - 1 |
E |
5 + - 2 |
W |
5 + - 2 |
NW |
5 + - 1 |
NE |
4 + - 1 |
SE |
2 + - 1 |
SW |
4 + - 1 |
Całkowita róża wiatrów ukazana jest w tabelce poniżej:
Nasłonecznienie średnie w ciągu roku wynosi 4 godziny.
Wilgotność względna oscyluje w granicach 79%.
Parowanie średnie roczne wynosi od 500 do 550 mm.
Uwarunkowania lokalizacji składowiska wynikające z rozporządzenia ministra środowiska
1) Składowisko nie znajduje się w strefach głownych i użytkowych zbiorników wód podziemnych.
2) Składowisko nie znajduje się na obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody.
3) Składowisko nie znajduje się także na obszarach lasów chronionych.
4) W odległości 1.5km od składowiska znajduje się sztuczny staw hodowlany ryb.
5) Składowisko nie znajduje się w strefie osuwisk i zapadlisk terenu.
6) Nachylenie terenu pod składowisko nie przekracza 100
7) Teren nie jest poprzecinany żadnymi uskokami tektonicznymi.
8) Składowisko nie znajduje się na teranch wychodnich skał zwięzłych porowatych, skrasowiałych i skawernowanych.
9) Gleby pod składowiskiem nie należą do klas bonitacji I i II.
10) W regionie nie występuje górnictwo, a więc nie występują deformacje terenu na skutek prac podziemnych.
11) Gmina nie jest obszarem uzdrowiskowym.
12) Gmina nie leży na obszarach górniczych utworzonych dla kopalin leczniczych.
13) Nie dotyczy.
Podsumowanie
Gmina Zator nie ma dokładnie sprecyzowanego programu gospodarowania odpadami. Pobliskie składowisko mogło by rozwiązać pewne problemy wynikające z już obecnych „dzikich” składowisk. Według rozporządzenia ministra środowiska, obszar wyznaczony pod składowisko odpadów spełnia wszystkie wymogi. Jedynym problemem mogą być, a na pewno będą protesty mieszkańców okolicznych miasteczek i wsi. Drugim aspektem może być zbyt mała odległość od sztucznych stawów hodowlanych ryb.
Składowisko będzie ulokowane tuż przy drodze, co rozwiązuje kwestie dodatkowych kosztów budowy dróg dojazdowych. Ale i tutaj pojawia się problem protestów mieszkańców wraz z intensyfikacją ruch cięższych pojazdów.
Uważam, że składowisko w pewnym stopniu rozwiązało by problem dzikich wysypisk i mogło zapoczątkować program gospodarowania odpadami w regionie. A swoją drogą ludzie zawsze będą na coś narzekać.
Bibliografia
Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony 1:500 000
Mapa hydrogeologiczna Polski zestawiona w 1961 roku.
Atlas klimatyczny Polski, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 1973
Narodowy Atlas Polski, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1973-1978
Rozporządzenie ministra środowiska
7