mit. celtycka legendy arturiańskie postacie, Celtowie


Elena, Hellawes - czarodziejka, która oddała swe serce Sir Lancelotowi i kochała go z oddalenia przez siedem lat. W końcu udało jej się zwabić rycerza do swojej Niebezpiecznej Kaplicy, gdzie chwytała się wszystkich znanych sobie sposobów, aby rozbudzić w nim miłość. Jej zabiegi okazały się daremne, gdyż lojalny i stały w uczuciach Lancelot kochał tylko jedną kobietę, Ginewrę, zaś do kaplicy przyszedł tylko, by zdobyć uzdrawiające talizmany dla rannego rycerza Meliota. Lancelot wyszedł zabierając talizmany, nieporuszony miłością Eleny i niewrażliwy na jej czary. Czarodziejka zrozumiała w końcu, ze nigdy nie zdobędzie jego wzajemności. Z rozpaczy pękło jej serce i umarła.

Ginewra, Guinevere, Gwenhwyfar - "Biały Duch". Córka króla Leodegrance'a, od początku przedstawiana w legendach jako kobieta piękna i dzielna. Merlin ostrzegał Artura przed poślubieniem jej, ale Artur nie posłuchał czarodzieja. Średniowieczni autorzy mieli z nią pewien problem. W tamtych czasach Kościół chrześcijański był już potężny i uważał, że lepiej być cnotliwym niż dzielnym. W oczach przedstawicieli kościoła Ginewra nie była cnotliwa, gdyż jako mężatka cały czas romansowała z Sir Lancelotem z Jeziora. Jednak autorzy Legend Arturiańskich nie dawali za wygraną i nadal nazywali ją "zacną"- przynajmniej do końca panowania Artura. To przez Ginewrę upadło królestwo Logres. Afera miłosna z Lancelotem osłabiła wspólnotę rycerzy Okrągłego Stołu. Jej uroda wzbudziła też zainteresowanie siostrzeńca Artura, Mordreda, który pod nieobecność króla zajął zamek w Camelocie i zmusił Ginewrę do małżeństwa. Starcie między wojskami Artura i Mordreda w bitwie pod Camlan oznaczało krwawy koniec złotego wieku brytyjskiego rycerstwa, gdyż nikt nie przeżył tej bitwy. Śmiertelnie ranny Artur został zabrany do Awalonu, Ginewra zaś wstąpiła do klasztoru Amesbury, gdzie po latach zmarła. Zdaniem niektórych została ona pochowana w Glastonbury, niedaleko grobu króla Artura.

Morgana le Fay - pierwsze wersje opowieści ukazują ją jako niewiastę piękną i dobrą- jedną z dziewięciu sióstr, które rządziły Avalonem. "Jest z nich najpierwsza i bardziej uczona w sztuce uzdrawiania, urodą zaś przewyższa swoje siostrzyce"- czytamy w "Żywocie Merlina". "Na imię ma Morgana i potrafi leczyć chore ciała... Potrafi też zmieniać swą postać i udać się, dokąd zechce". Jednak z nastaniem Średniowiecza Morgana zaczyna nabierać cech wrednej wiedźmy. Nie traci przy tym nic ze swoich magicznych mocy, ale używa ich do knucia podłych intryg, mających na celu obalenie króla Artura. W tych czasach występuje jako jedna z trzech przyrodnich sióstr Artura. Rodzeństwo wyjątkowo się nie cierpiało.

Nimiana - zwana i utożsamiana była czasami z Panią Jeziora. Pomagała królowi Arturowi i wybawia go od podłych knowań Morgany le Fay. Stary Merlin duży się w niej do szaleństwa. Aby uwieść Nimianę zamienia się w niezwykle przystojnego, młodego szlachcica i uczy ją druidzkiej magii. Rzecz w tym, że Nimiana pożąda jego czarodziejskiej wiedzy, lecz nie pożąda czarodzieja.

Olwen - córka Yspaddadena, wodza gigantów i bohaterka walijskiej opowieści stanowiącej część "Mabinogion". Wojownik Culhwch, siostrzeniec Artura, chciał poślubić Olwen. Macocha, która nienawidziła Culhwcha, rzuciła na niebo klątwę zabraniającą mu ożenku z jakąkolwiek inną kobietą z wyjątkiem Olwen. Tabu nie okazało się jednak tak straszne. Po poszukiwaniach trwających ponad rok Culhwch odnalazł Olwen i młodzi zakochali się w sobie bez pamięci. Następnym problemem, który przed nimi stanął, było przekonanie jej ojca olbrzyma, by zgodził się na to małżeństwo. Ojciec nie był przychylny i wywołał wojnę. Miotał zatrutym oszczepem w Culhwcha i jego towarzyszy, ale za każdym razem udało im się chwycić drzewce i je odrzucić. Kiedy w końcu Culhwch rzucając oszczep, oślepił olbrzyma na jedno oko, ten zgodził się na to małżeństwo, pod warunkiem jednak, że Culhwch wykona cały szereg trudnych zadań. Z pomocą rycerzy króla Artura i kilku boskich sprzymierzeńców Culhwch dokonał tego, po czym zabił Yspaddadena i poślubił Olwen.

Pani Jeziora - sojuszniczka Merlina, macza palce w niejednej z jego tajemniczych spraw. Czasami pokazuje się tylko jej ramię, zawsze strojne w biały, lśniący złotogłów. Innym razem kroczy po wodzie, a nawet pojawia się na zamku. Jest trochę zamieszania z jej imieniem. W niektórych opowieściach jest nazywana Morganą, w innych- Nimianą albo Vivianą. Zapewne dlatego, że sama stanowi część systemu avalońskiej magii, którą- jak się dowiadujemy z "Żywotów Merlina" (napisana w roku 1140 przez Geoffreya z Monmouth, mnicha, który w swojej pół baśniowej kronice opisał całe Legendy Arturiańskie)- "rządzi dziewięć sióstr".

Artur - był nieślubnym synem króla Utera Pendragona i Lady Igreny, małżonki kornwalijskiego księcia Gorloisa. Był więc przyrodnim bratem Morgany le Fay. Wychowywał się z dala od rodziców pod opieką czarownika Merlina. Po śmierci Utera Pendragona rycerze i możnowładcy łamali sobie głowę nad tym, kto powinien zostać nowym królem. Postanowili udać się do Merlina. Czarownik powiedział im, że poznają następcę Utera, gdy ten wyciągnie miecz, magiczną siłą utkwiony w skale, który wcześniej z niewyjaśniony sposób pojawił się w Londynie. Wielu rycerzy próbował wyrwać miecz ze skały, ale nie mogli go nawet ruszyć. Po kilku latach Artur przybył do Londynu, by po raz pierwszy obejrzeć turniej rycerski. Rycerz, którego Merlin wyznaczył na strażnika chłopca miał wziąć udział w turnieju, ale zorientował się, że nie ma miecza, posłał, więc Artura, żeby mu jakiś przyniósł. Nie zdając sobie sprawy ze znaczenia miecza tkwiącego w skale, Artur wyciągnął go i wręczył zdumionemu rycerzowi. W ten sposób znalazł się następca Utera Pendragona. Nawet wtedy byli jednak rycerze, którzy nie chcieli zaakceptować Artura jako króla. Tylko dzięki pomocy Merlina młody władca zdołał pokonać przeciwników i przywrócić pokój w Brytanii. Bardzo wcześnie Artur przekonał się, w jak wielkim stopniu zależny jest od magii. Gdy kiedyś bez powodu dobył miecza przeciw jednemu ze swoich rycerzy, z przerażeniem stwierdził, że głownia jest strzaskana. Merlin uratował go, zsyłając na rycerza sen, gdyż w innym razie Artur byłby bezbronny. Pogrążony w rozpaczy król szedł brzegiem jeziora, gdy ku swemu zaskoczeniu ujrzał wynurzającą się z wody rękę trzymającą inny zaczarowany miecz. Był to słynny Ekskalibur, który zgodnie ze słowami Pani Jeziora, wręczającej go Arturowi, miał stać się niezawodnym oparciem dla króla. Odzyskawszy broń i pewność siebie, Artur został wielkim królem. Pokonał anglosaskich najeźdźców, pomógł szkockiemu królowi Leodegrance'owi w jego zmaganiach z przybyszami z Irlandii. W zamian za pomoc Leodergance'owi Artur mógł zaręczyć się z jego córką Ginewra. Początkowo Merlin sprzeciwiał się temu małżeństwu, ponieważ wiedział, że Ginewra kochała Lancelota, najprzystojniejszego z rycerzy Okrągłego Stołu. Później jednak pobłogosławił małżonków i - według jednej wersji mitu - dał Arturowi w prezencie ślubnym Okrągły Stół. Jednakże królowa i Lancelot wkrótce zostali kochankami i gdy Artur dowiedział się o zdradzie swej żony, Lancelot uciekł do Bretanii. Artur ruszył w pościg za Lancelotem i obległ jego twierdzę. Oblężenie nie zostało jednak przerwane, bowiem do króla dotarły wieści, że jego siostrzeniec Mordred, zajął zamek w Kamelocie i, rozsiewając pogłoski o śmierci króla w trakcie wyprawy do Bretanii zmusił nawet Ginewrę do poślubienia go. Po powrocie do Brytanii Artur zwołał swych rycerzy do bitwy przeciw buntownikom. Zanim do niej doszło, uzgodniono, że król i jego siostrzeniec spotkają się między liniami obu wojsk, aby przedyskutować możliwość utrzymania pokoju. Ponieważ jednak nie ufali sobie wzajemnie, każdy z nich wydał swym wojskom rozkaz ataku, gdy tylko ujrzą, że ktoś dobywa miecza. Gdy jeden z rycerzy wyciągnął miecz, aby zabić węża, rozgorzała straszliwa bitwa, w której poległ kwiat brytyjskiego rycerstwa. Tylko dwaj rycerze Artura pozostali przy życiu na polu usłanym trupami i konającymi. Król Artur odniósł wprawdzie zwycięstwo, ale z powodu odniesionych ran musiał być zniesiony z pola bitwy przez owych rycerzy. Wiedząc, że zbliża się jego koniec, kazał wrzucić Ekskalibur z powrotem do jeziora, gdzie ramię w białym złotogłowiu zręcznie chwyciło miecz i znikło w wodzie. Następnie Artur wsiadł na zaczarowaną łódź i zniknął. W ostatnich słowach wyjaśnił, że rusza do Avalonu, gdzie wyleczy swe rany, zaś pewnego dnia powróci, by jeszcze raz poprowadzić swój lud.

Sir Bedivere, Bedwyr, Bediwer - pozytywny bohater opowieści epickiej "Jak Starał się Culhwch o Rękę Olwen" z cyklu "Mabinogion". Według walijskiej mitologii był to jednoręki wojownik, który wraz ze swym towarzyszem i przyjacielem Kejem pomógł Culhwchowi w wypełnieniu zadań postawionych przed nim jako warunek zdobycia ręki Olwen. Obaj należeli do dworu króla Artura. W późniejszych legendach arturiańskich Bedwyr pojawia się właśnie jako Bediwer, wierny rycerz, który pozostał przy śmiertelnie rannym królu Arturze, zgodnie z życzeniem króla wrzucił jego miecz, Ekskalibur do jeziora i zaniósł jego ciało do łodzi, na której zawieziono je do Avalonu.

Sir Bors, Bors de Granis - rycerz króla Artura, jedne z trzech, któremu udało się ujrzeć Świętego Graala. Syn króla Bana z Benoic. Kuzyn Lancelota i jeden z najznamienitszych rycerzy Okrągłego Stołu.

Sir Culhwch, Kilhwych - w walijskiej mitologii był synem Cildydda, jednego z rycerzy króla Artura. Macocha, która nienawidziła Culhwcha, rzuciła na niebo klątwę zabraniającą mu ożenku z jakąkolwiek inną kobietą z wyjątkiem Olwen. Tabu nie okazało się jednak tak straszne. Po poszukiwaniach trwających ponad rok Culhwch odnalazł Olwen i młodzi zakochali się w sobie bez pamięci. Następnym problemem, który przed nimi stanął, było przekonanie jej ojca olbrzyma, by zgodził się na to małżeństwo. Ojciec nie był przychylny i wywołał wojnę. Miotał zatrutym oszczepem w Culhwcha i jego towarzyszy, ale za każdym razem udało im się chwycić drzewce i je odrzucić. Kiedy w końcu Culhwch rzucając oszczep, oślepił olbrzyma na jedno oko, ten zgodził się na to małżeństwo, pod warunkiem jednak, że Culhwch wykona cały szereg trudnych zadań. Z pomocą rycerzy króla Artura i kilku boskich sprzymierzeńców Culhwch dokonał tego, po czym zabił Yspaddadena i poślubił Olwen.

Sir Cynon - w jednym z późniejszych mitów arturiańskich był rycerzem, który napotkał człowieka w czerni, mającego tylko jedną nogę i jedno oko, noszącego potężną drewnianą maczugę. Wojownik ten, przywodzący na myśl Fomoraigów, bez wątpienia spokrewniony z dawną generacją bogów, polecił Cynonowi, by udał się do źródła i napełnił wodą srebrną misę, którą tam znajdzie, później zaś wylał wodę na marmurową płytę. Cynon postąpił zgodnie z otrzymaną instrukcją. W tym momencie rozległ się grzmot pioruna i śpiew zaczarowanych ptaków, po czym ukazał się tajemniczy Czarny Rycerz, z którym Cynon stoczył walkę, ale został pokonany.

Sir Galahad - nieślubny syn Lancelota i córki Króla Rybaka- Eleine. Galahad, po osiągnięciu dojrzałości zajął miejsce przy Okrągłym Stole. To "Niebezpieczne" które czekało na niego od samego początku. Galahad był jednym z najlepszych rycerzy Artura i brał udział w wielu niebezpiecznych misjach. Między innymi udało mu się odnaleźć (wraz z Sir Borsem i Percevalem) Świętego Graala podczas uczty na zamku swojego dziadka. Ze 150 rycerzy, którzy udali się na poszukiwanie, Graala ujrzeli tylko trzej- Sir Galahad, Bors i Perceval. W czasie uczty na zamku Pellesa drzwi sali otworzyły się i wkroczyły trzy widmowe panny, niosąc Krwawiącą Włócznię, srebrną tacę i lichtarz. Za nimi podążała słuzka Graala, niosąc sam kielich, okryty atłasem. Procesja szła przez salę, a kiedy zbliżyła się do Galahada, zatrzymała się. Rycerz stanął na czele pochodu i poszedł dalej. Jego towarzysze podnieśli Króla Rybaka i podążyli za nim. Galahad sięgnął po Włócznię i ustawił tak, aby krople kapały na ranę Króla. Gdy kapnęła pierwsza Pelles ozdrowiał. Później Galahad pił z Graala. Była to ostatnia rzecz jaką zrobił, gdyż jego misja na ziemi dobiegła końca i umarł.

Sir Gawain - był to najbardziej "dworny" rycerz w otoczeniu Artura. Najstarszy syn Morgause i Lota z Orkney, siostrzeniec Artura. Był wielkim zwolennikiem rycerskości i przeciwnikiem Lancelota. Najbardziej niebezpieczna przygoda miała związek z pojawieniem się na zamku Artura Zielonego Rycerza. Rycerz wtargnął na dwór w przeddzień Nowego Roku i wyzwał rycerzy Okrągłego Stołu na pojedynek w ścinaniu głów. Gawain podjął wyzwanie i jednym ciosem uciął głowę przybyszowi. Ten jednak schylił się, podniósł głowę, przytwierdził do ciała i oznajmił, że czeka na Gawaina za rok o tej samej porze, aby mógł oddać cios. W drodze na spotkanie zatrzymał się w gościnie u Bercilaka de Hautdesert i jego pięknej żony. Kobieta usiłowała uwieść Gawaina, ale on odtrącał ją przez dwa dni. Jednak trzeciego dnia przyjął od niej zieloną szarfę, którą zazwyczaj nosili rycerze na znak miłości do damy ich serca. W czasie spotkania Gawaina z przeciwnikiem okazało się, że to nie kto inny jak Bercilak. Trzykrotnie zamierzył się on toporem w kierunku szyi Gawaina. Dwa ciosy chybił, gdyż Gawain nie nadużył gościnności Bercilaka i nie spał z jego żoną. Za trzecim razem topór lekko zranił Gawaina, który się zachwiał. Cios nie pozbawił rycerz głowy, ponieważ miał on zieloną szarfę jedynie z grzeczności.

Gwrnach Gawr - bajeczny olbrzym, posiadacz czarodziejskiego miecza, z walijskiej opowieści "Jak starał się Culhwch o rękę Olweny".

Gwyn Ap Nudd - był to władca zaświatów, który skrzyżował miecz z królem Arturem. Gwyn uprowadził Griddylad, córkę Lludda Llaw Ereinta, w dniu jej ślubu. Według późnego mitu Lludd Llaw Ereint był synem boga śmierci Beli i budowniczym Londynu. Król Artur wyruszył w ślad za Griddylad i zażądał aby Gwyn Ap Nudd zwrócił ją prawowitemu małżonkowi, a zarazem wiernemu słudze Artura. Oblężenie zamku Gwyna w zaświatach okazało się trudne i męczące, dlatego też doszło do dość dziwnego porozumienia stron. Gwyn Ap Nudd i Gwythyr uzgodnili, że po wieczne czasy będą się spotykać w walce w dniu 1 maja. Który z nich w tym sądnym dniu okaże się zwycięzcą, będzie przez rok miał Griddylad.

Józef z Arymatei - była to postać z Biblii, która została włączona do cyklu Legend Arturiańskich z powodu Świętego Graala. Józef zgodził się, aby ciało Chrystusa zostało pochowane w jego nowym grobie. Powiadano, że swoje nienaturalnie długie życie zawdzięczał tajemnicy Graala. Józef miał przywieźć Graala do Glastonbury. Później święte naczynie zniknęło i jego odnalezienie stało się najważniejszym zadaniem Rycerzy Okrągłego Stołu. Jedynie Galahad, Percival i Bors dostąpili zaszczytu widzenia Graala. Wręczył im go Józef z Arymatei, "biskup nieżyjący od 300 lat".

Kaw z Prydein - postać z walijskiej opowieści "Jak starał się Culhwch o rękę Olweny".

Sir Kay, Key - był to jeden z najstarszych rycerzy Okrągłego Stołu. Syn Sir Ektora, przybranego ojca Artura, który wychował się jako mleczny brat króla Artura. Później został jego majordomusem. Miał ponoć magiczne zdolności: przez dziewięć dni i nocy mógł nie spać i przebywał pod wodą.

Kyledyr Wyllt - towarzysz Culhwcha z walijskiego eposu.

Sir Lancelot, Lancelot z Jeziora - w legendzie średniowiecznej był najlepszym przyjacielem króla Artura- choć durzył się w jego żonie. Uważany jest za najdzielniejszego ze wszystkich żołnierzy Okrągłego Stołu. Nosił przydomek "du Lac", co oznacza "z Jeziora", gdyż został porwany przez Panią Jeziora. Zdarzyło się to, gdy był dzieckiem. Zamek, w którym mieszkał (w North Berwick koło Edynburga), zaczął się palić. Ojciec i matka- królowa Helena i król Ban- cudem zdołali go wynieść z ognia, ale król dostał ataku serca. Matka zostawiła małego Lancelota przy drodze i zajęła się mężem. Dziwnym trafem w pobliżu przechodziła Pani Jeziora i zabrała Lancelota do podwodnego pałacu. W mowie dworskiej Lancelot jest określany jako "rycerz królowej"- co oznacza, że złożył jej przysięgę jako pani swego serca, nosi jej znak w bitwie i nie wolno mu obstawiać innych dam. Lancelot nigdy się nie ożenił. Miał jednak parę kochanek, w tym córkę króla Rybaka- Elaine. Lancelot miał z nią dziecko- później rycerza Okrągłego Stołu- Sir Galahada.

Merlin - tajemniczy starzec, pół kapłan, pół czarnoksiężnik. Nic się przed nim nie ukryje- głównie dlatego, że to on pociąga za wszystkie sznurki. Przyjaźni się z chrześcijańskim arcybiskupem, choć sam Merlin należy do kręgu starej celtyckiej religii. Dawniej był druidem- kapłanem, czy nawet arcykapłanem, nie mniej ważnym niż arcybiskup Canterbury. Początkowo nosił imię Myrrdin- jest to walijskie słowo oznaczające morską twierdzę. Brytanię nazywano "Clas Myrrdin" (Samotnia Merlina) w czasach, gdy nikt tam nie mieszkał. Imię zmienili mu średniowieczni francuscy autorzy. Po raz pierwszy usłyszano o Merlinie, gdy bitny władca Vortigern zapragnął otoczyć swój zamek murem. Niestety, świeżo postawione mury ciągle się osuwały. Vortigern posłał po walijskich druidów, by wyjaśnili mu, o co chodzi. Jeden z nich o imieniu Joram, stwierdził, że jeśli się znajdzie chłopiec bez ojca, a jego krew zostanie zmieszana z zaprawą, mur będzie stał. Tym chłopcem okazał się Merlin. Kiedy żołnierze wiedli Merlina pod mur, chłopak zorientował się co się stanie. Powiedział wodzowi, że druid chce go oszukać. Dodał też, że tylko on może tu pomóc. Wyjaśnił, że pod fundamentami zamku znajdują się wody podziemne, które utrudniają budowę. Władca polecił wykopać studnię, do której natychmiast napłynęła woda. Merlin powiedział też, że w tych wodach mieszkają dwa smoki. Jeden mlecznobiały, drugi krwawoczerwony. Smoki walczą ze sobą co noc tak gwałtownie, że mury padają. Potem Merlin nakazał, by osuszono grunt wokół zamku. Gdy to zrobiono z głębi wyleciały dwa wściekłe smoki. Widząc to Vortigern mianował Merlina swoim doradcą. Merlin miał nauczyciela imieniem Bleys (żył w grocie na wyspie Orkney). Gdy Uter konał Merlin i Bleys byli przy nim. Uter nie zostawił potomka. Kiedy magowie byli na plaży nagle pojawiła się jasność, a z blasku wyłonił się statek w kształcie smoka. Na jego pokładzie magowie ujrzeli zastępy lśniących postaci. Zjawisko znikło nagle jak się pojawiło. Magowie stali na brzegu, a gdy przyszła dziewiąta fala pojawiło się dziecko. Merlin wiedział, że to Artur, przyszły król. Podobno to Merlin wzniósł Stonehenge.

Mordred - w Legendach Arturiańskich Mordred był zdradzieckim siostrzeńcem króla Artura, a raczej synem jego i jego przyrodniej siostry Morgause. Kazirodczy związek czynił go i synem, i siostrzeńcem Artura - niegdyś, zgodnie z celtyckimi zasadami obierania króla, była to bardzo silna pozycja, gdyż Celtowie dawali pierwszeństwo siostrzeńcowi króla, a nie synowi. (Stąd silne związki pomiędzy Arturem a pozostałymi siostrzeńcami, szczególnie Gawainem, którego rodzina miała największe prawa do tronu). Większość wersji legendy arturiańskiej przedstawia Mordreda jako łotra. Gdy Artur pojął, że spał z Morgause, usiłował zabić chłopca, a wszystkie dzieci narodzone w owym czasie kazał wsadzić do łodzi i zatopić. Mordred uciekł i wychowywał się z przyrodnimi braćmi Gawainem, Gaherisem, Agravainem i Garethem. Pod nieobecność przebywającego na wojnie Artura próbował poślubić Ginewrę. W końcu ginie z ręki ojca, którego śmiertelnie zranił w bitwie pod Camlan.

Sir Palomides - rycerz saraceński na dworze Artura. Jeden z najwybitniejszych rycerzy Okrągłego Stołu. Poświęcił się głównie zaciekłej rywalizacji o Izoldę z Irlandii, ale po śmierci Pellinore'a brał udział w poszukiwaniu Ujadającej Bestii. Lancelot uczynił go księciem Prowansji.

Pelles - było to jedno z imion "Kalekiego Króla", w legendzie o Graalu. W jego zamku Karbonek przechowywane było to święte naczynie. Pelles był ojcem Eleny, która zakochała się w Lancelocie i urodziła mu szlachetnego rycerza, Galahada, który później zajął "Niebezpieczne Miejsce" przy okrągłym stole.

Sir Percival - młody Perceval został wychowany przez matkę, która straciła męża i pozostałych synów w walkach. Chcąc ocalić ostatniego, wychowała go w lesie, z dala od ludzi. Dlatego nie nauczył się sztuki rycerskiej. Chodził w skórach i polował z łukiem. Nosił wtedy imię Peredur ab Efrawc. Kiedy miał 15 lat, zobaczył jadących przez las rycerzy króla Artura. Pomyślał, że są aniołami, ponieważ nie znał nikogo poza matką. Sir Lancelot wyjaśnił mu wszystko i zaproponował, by udał się na dwór króla Artura do Caerleon. Pierwszego wieczoru spędzonego poza domem natrafił na damę śpiącą w tajemniczym namiocie. Zakochał się w niej i wymienił z nią pierścionki, gdy spała. Kiedy dotarł na dwór, Sir Kay, który był zarządcą dworu, potraktował go paskudnie, nazywając pastuchem. Tego samego dnia do Wielkiej Sali zamku wkroczył rycerz w czerwonej zbroi i sprzątnął królowi sprzed nosa złoty puchar. Król Artur uznał, że szkoda jego wojowników na Czerwonego Rycerza i wystarczy giermek. Perceval zgłosił się do walki i zabił przeciwnika myśliwskimi strzałami. Otrzymał zbroję i konia pokonanego rycerza, ale nie potrafił zdjąć blachy z przeciwnika. Już chciał podłożyć ogień pod ciało, żeby je wypalić, ale zjawił się Sir Gonemans i pokazał mu jak zdjąć zbroję. Sir Gonemans zabrał chłopaka ze sobą i nauczył go sztuki rycerskiej. Po skończonej nauce Perceval wyjechał by odszukać tajemniczą damę, której pierścień nosił. Dopiero potem wrócił na dwór króla Artura, by zsiąść tuż obok Niebezpiecznego Miejsca przy Okrągłym Stole. Perceval był jednym z trzech rycerzy, którym udało się odszukać Świętego Graala.

Twrch Trwyth - był to król zamieniony za swe grzechy w ogromnego odyńca, który trzymał między uszami grzebień, nożyce i brzytwę. Zdobycie tych przedmiotów było bodaj najtrudniejszym zadaniem jakie olbrzym Yspaddaden postawił przed Culhwchem starającym się o rękę jego córki Olwen. W tradycji celtyckiej dzik był ważnym zwierzęciem. Występuje w wielu mitach, a także w sztuce. Jego symbolika związana była z wojną i ucztowaniem.

Urien - ojciec Iweina, władca Rheghedu w północno-zachodniej Brytanii. Liczne pieśni, w tym także utwory Taliesina, sławią jego odwagę i dzielność w walce. Według tradycji Urien przeprowadził zakończoną sukcesem kampanię przeciw najazdowi Anglów i oblegał siły wroga na wyspie Lindisfarne.

Uter Pendragon - przydomek Pendragon oznacza "pierwszy żołnierz". Był on ojcem króla Artura i w zasadzie jego postać nie zalicza się do Legend Arturiańskich. Pewnego dnia Uter przyszedł do Merlina i zwierzył mu się z namiętności jaką żywi do Lady Igreny. Wtedy Merlin zawarł z nim układ. Rzucił czar na Utera, aby mógł pójść do Igreny pod postacią jej małżonka Gorloisa. W zamian Uter miał oddać czarodziejowi dziecko, które zostanie poczęte tej nocy. Uter zgodził się. Przyszedł do Igreny, która w zamku czekała na męża. I nie zobaczyła Utera tylko Gorloisa. Było to o tyle dziwne, że w tym samym czasie Gorlois umierał od ran bitewnych. To właśnie dla Utera został zbudowany Okrągły Stół i to on podarował go ojcu Ginewry.

Vortigern - władca panujący w Brytanii w V wieku. Werbował najemników z plemienia Jutów. Później jednak, gdy Sasi w coraz większej liczbie napływali do Brytanii, uciekł do Walii. Vortigern zapragnął postawić tam zamek otoczony murem. Niestety, świeżo postawione mury ciągle się osuwały. Vortigern posłał po walijskich druidów, by wyjaśnili mu, o co chodzi. Jeden z nich o imieniu Joram, stwierdził, że jeśli się znajdzie chłopiec bez ojca, a jego krew zostanie zmieszana z zaprawą, mur będzie stał. Tym chłopcem okazał się Merlin. Kiedy żołnierze wiedli Merlina pod mur, chłopak zorientował się co się stanie. Powiedział wodzowi, że druid chce go oszukać. Dodał też, że tylko on może tu pomóc. Wyjaśnił, że pod fundamentami zamku znajdują się wody podziemne, które utrudniają budowę. Władca polecił wykopać studnię, do której natychmiast napłynęła woda. Merlin powiedział też, że w tych wodach mieszkają dwa smoki. Jeden mlecznobiały, drugi krwawoczerwony. Smoki walczą ze sobą co noc tak gwałtownie, że mury padają. Potem Merlin nakazał, by osuszono grunt wokół zamku. Gdy to zrobiono z głębi wyleciały dwa wściekłe smoki. Widząc to Vortigern mianował Merlina swoim doradcą.

Gromer Somer Joure - potężna magiczna istota, uwięził kiedyś Artura, a w zamian za jego wolność zażądał odpowiedzi na pytanie: "Czego pragnie kobieta najbardziej na świecie?". Pewnej nocy do Artura przyszła okropna stara kobieta i przedstawiła mu się jako Ragnell. Była to siostra Gromera, który zaklął ją właśnie w staruchę. Powiedziała mu, że zna odpowiedź na pytanie, ale powie mu, tylko wtedy, gdy wyjdzie za nią jeden z Rycerzy Okrągłego Stołu. Zgodził się właśnie Gawain. W noc poślubną Gawain pocałował Ragnell i zmieniła się ona w piękną kobietę. Oświadczyła mu, że od niego zależy, czy ma być piękna w nocy i brzydka za dnia, czy piękna za dnia i brzydka w nocy. Gawain nie mógł się zdecydować i poprosił, by sama podjęła decyzję - w ten sposób znalazł właściwą odpowiedź: każda kobieta pragnie władzy albo przeprowadzenia swojej woli.

Zielony Rycerz - straszliwa, zielonoskóra postać w zielonym odzieniu. Przybył na dwór Artura i wyzwał biesiadujących rycerzy na niecodzienny pojedynek: niech jakiś śmiałek odrąbie mu głowę jego własnym toporem, a w zamian on zada podobny cios. Gawain przyjął wyzwanie, gdy uderzył w kark zielonoskórego ten jak gdyby nigdy nic złapał za topór i zażądał, aby teraz Gawain dał sobie zadać cios. Za wstawiennictwem Artura Gawain otrzymał odroczenie ciosu na rok. Gawain znalazł schronienie w zamku, gdzie gościła go po królewsku pani Bercilak. Przed spotkaniem z Zielonym Rycerzem ofiarowała mu pendent, który miał go przed nim chronić. Gawain nie wiedział, że Zielony Rycerz to jego gospodarz, pan Bercilak. Gawain wygrał, ale ponieważ haniebnie przyjął pomoc pani Bercilak, musiał na zawsze umieścić w swym herbie Zielony Pendent, czyli Zieloną Podwiązkę. Zielony Rycerz wyjawił, kim jest, oraz przyznał, że został zaczarowany przez Morrigan.

Avalon - wyspa za górami i lasami, zamieszkana przez czarodziejskie istoty, które swą potężną magią pomagają zwykłym śmiertelnikom. Po raz pierwszy wspominana w "Żywotach Merlina" (napisane w roku 1140 przez Geoffreya z Monmouth, mnicha, który w swojej pół baśniowej kronice opisał całe Legendy Arturiańskie), gdzie mówi się o niej: "Wyspa Jabłek, którą zwą też Wyspą Błogosławionych... pola rodzą tam plony bez udziału rolnika, w obfitości rosną winne grona, a jabłonie uginają się od owoców". Jednym słowem jest to opis raju z Legend Arturiańskich (zapożyczony z mitologii celtyckiej).

Ekskalibur - miecz, który został wykłuty dla Artura w magicznym państwie- Avalon. Według jednej z wersji, w czasie bezkrólewia Merlin włożył ten miecz w skałę i powiedział, że kto będzie w stanie go wyciągnąć okaże się prawdziwym królem Brytanii. Oczywiście jedyną osobą, która była w stanie to uczynić był Artur. Według drugiej legendy Artur otrzymał ten miecz od pani Jeziora. Ekskalibur był mieczem niezniszczalnym o magicznej mocy. Według legendy więcej warta od miecza był pochwa dołączona do niego i to właśnie jej Morgana le Fay pragnęła najbardziej.

Kamelot - mityczne miasto i zamek wybudowane i nazwane tak od imienia boga Camulosa. Zamek był jedną z głównych siedzib króla Artura i jego rycerzy. Podobno Merlin wzniósł go w ciągu jednej nocy. Nikt dziś nie wie, gdzie tak naprawdę się znajdował. To właśnie w Kamelocie odbył się ślub Ginewry i Artura, z tego też miejsca rycerze wyruszyli na poszukiwanie Świętego Graala. Wiele zamków w Anglii rości sobie prawo do bycia Kamelotem. Przy czym Winchester i Cadbury w południowej Anglii, Caerleon w Walii i zamek Stirling w Szkocji są najbardziej prawdopodobne.

Karbonek - zamek Graala. Był to zaświatowy raj, strzeżony przez anioły i przecudne duchy, których nieziemska pieśń była niewyobrażalnie piękna. W zamku tym, według legendy przechowywano Świętego Graala. Zawarta w nim duchowa strawa miała uzdrawiającą moc. Lancelot przypłynął do Karbonek na widmowym statku bez kapitana i załogi i przez wzgląd na dzielność ducha dane mu było doświadczyć z oddalenia widzenia świętego kielicha. W pełnym widzeniu przeszkodziła mu jego grzeszna miłość do żony króla Artura, królowej Ginewry.

Okrągły Stół - kiedyś Merlin podarował Okrągły Stół królowi Uterowi Pendragonowi. Uter przekazał go królowi Leodegrance'owi z Kameliardu, ojcu Ginewry. Ten zaś ofiarował stół jako ślubny prezent, gdy Artur pojął Ginewrę za żonę. Przy stole mogło zasiadać naraz stu pięćdziesięciu rycerzy. Każdy z nich miał tam swoje miejsce. Niektóre krzesła stały puste, czekając na swoich właścicieli. Na przykład krzesło po prawicy króla, zwane "Siege Perilous"- czyli Niebezpieczne Miejsce. Kiedy pytano o nie Merlina, odpowiadał "Tylko jeden mąż może tam zasiąść i będzie to najlepszy z ludzi. Jeśli ktokolwiek ośmieli się zająć jego miejsce, natychmiast zginie". Krzesło czekało na swojego właściciela dwadzieścia lat, a tym człowiekiem był Sir Galahad- syn Sir Lancelota.

Święty Graal - według Legendy Arturiańskiej Święty Graal był magicznym kielichem albo pucharem, który mogli widzieć tylko ludzie o wielkiej szlachetności. Pojawiał się bez ostrzeżenia zawsze przykryty białym atłasem, promieniującym jasnym światłem, rozsiewającym cudowną woń. Przynosił jedzenie i picie jeśli ktoś był głodny lub spragniony. Każdy, kto znalazł się w pobliżu, odczuwał niezwykłą błogość i spokój. W dniu kiedy Galahad został pasowany na rycerza przez Wielką Salę Kamelotu Graal przepłynął w powietrzu. Wtedy właśnie powstała idea poszukiwania Świętego Kielicha. Wielu rycerzy chciało zobaczyć. Problem polegał na tym, że nie każdy był pewien wagi tej misji. Aby móc ujrzeć kielich trzeba było walczyć z własnymi słabościami i przywarami. Ze 150 rycerzy, którzy udali się na poszukiwanie, Graala ujrzeli tylko trzej- Sir Galahad, Bors i Perceval. Graal ukazał im się w zamku Króla Rybaka- Pellesa w Carboneck. W czasie uczty drzwi sali otworzyły się i wkroczyły trzy widmowe panny, niosąc Krwawiącą Włócznię, srebrną tacę i lichtarz. Za nimi podążała służka Graala, niosąc sam kielich, okryty atłasem. Procesja szła przez salę, a kiedy zbliżyła się do Galahada, zatrzymała się. Rycerz stanął na czele pochodu i poszedł dalej. Jego towarzysze podnieśli Króla Rybaka i podążyli za nim. Galahad sięgnął po Włócznię i ustawił tak, aby krople kapały na ranę Króla. Gdy kapnęła pierwsza Pelles ozdrowiał. Później Galahad pił z Graala. Była to ostatnia rzecz jaką zrobił, gdyż jego misja na ziemi dobiegła końca i umarł. W tym momencie Graal i Włócznia również zniknęły. Oznaczało to koniec Arturowego królestwa.

Brangien, Brangaine - służebnica Izoldy, księżniczki irlandzkiej i kochanki Tristana. Gdy Izolda, przeznaczona na żonę dla króla Kornwalii Marka wsiadła na statek pod eskortą Tristana matka Izoldy podarowała Brangien bukłak z napojem miłosnym. Napój był przeznaczony na noc poślubną dla Izoldy i Marka. Napój sprawiał, że ci, który go wypili darzyli się wzajemnie dozgonną miłością. W czasie podróży Tristan wypił napój, po czym, nieświadomy skutku poczęstował nim Izoldę. We wszystkich trudnych sytuacjach, w których później znaleźli się kochankowie Brangien była wobec nich lojalna, dzieląc ich sekrety i służąc pomocą. Zajęła nawet miejsce Izoldy w łożu królewskim w czasie nocy poślubnej.

Marek - król Kornwalii. Był opiekunem osieroconego siostrzeńca Tristana i mężem Izoldy, irlandzkiej księżniczki. Mimo, że był zazdrosny o związek Tristana z Izoldą, jako postać budzi sympatię. Nawet wówczas, gdy zastał kochanków śpiących razem, przedzielonych mieczem Tristana, nie zabił ich, lecz jedynie zamienił miecz na własny i odszedł, nie budząc ich. Zawstydzeni wobec tego aktu łaski kochankowie zrozumieli, że muszą się rozstać. Tristan ze smutkiem oddał Izoldę swemu wujowi i udał się na wygnanie do Bretanii.

Morhołt - olbrzym, brat króla Irlandii domagający się od króla Marka dorocznej daniny. Siostrzeniec króla Marka, Tristan postanowił położyć kres tej praktyce. Popłynął więc do Irlandii i udało mu się zabić Morhołta, choć sam został zraniony jego olbrzymim, zatrutym mieczem. Przed śmiercią Morhołt powiedział Tristanowi, ze tylko jego siostrzenica Izolda potrafi wyleczyć zatrutą ranę.

Tristan i Izolda (Iseuld) - Izolda- księżniczka irlandzka, Tristan- siostrzeniec Marka, króla Kornwalii. Jego matka zmarła przy porodzie i dlatego nadano mu imię oznaczające "smutny". Opowieść o ich miłości cieszyła się niezwykłą popularnością w średniowieczu. Marek, król Kornwalii ogłosił, że poślubi dziewczynę, do której należał złoty włos upuszczony przed momentem przez jaskółkę. Tristan poznał włos Izoldy i zaproponował, że uda się do Irlandii i w jego imieniu poprosi o rękę dziewczyny. Izolda miała razem z Tristanem wrócić do Kornwalii. Gdy Izolda wsiadła na statek jej matka podarowała służce Brangien bukłak z napojem miłosnym. Napój był przeznaczony na noc poślubną dla Izoldy i Marka. Napój sprawiał, że ci, który go wypili darzyli się wzajemnie dozgonną miłością. W czasie podróży Tristan wypił napój, po czym, nieświadomy skutku poczęstował nim Izoldę. Izolda poślubiła Marka, ale w noc poślubną, pod osłoną nocy, jej miejsce w łożu zajęła Brangien. Przez pewien czas kochankowie spotykali się potajemnie, w końcu jednak zostali nakryci. Pewnej nocy Marek znalazł ich śpiących przedzielonych mieczem Tristana. Nie zdecydował się ich zabić, jedynie zamienił miecz na własny i odszedł. Poruszony wspaniałomyślnością wuja Tristan namówił Izoldę aby wróciła do męża, sam zaś udał się na wygnanie do Bretanii. Tam ożenił się, ale nie był szczęśliwy. Gdy otrzymał śmiertelną ranę kazał posłać po Izoldę. Uzgodniono, że znakiem jej przybycia będą białe żagle na statku. Jednak zazdrosna żona Tristana, w obawie przed ponownym spotkaniem kochanków, powiedziała mu, że statek ma czarne żagle. Tristan stracił ochotę do życia i rzucił się na swój miecz, zanim Izolda zeszła na ląd i dotarła do jego łoża. Wkrótce potem Izolda zmarła i dołączyła do ukochanego.

5



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
legendy arturiańskie, Celtowie
mit. celtycka boginie, Celtowie
mit. celtycka bogowie, Celtowie
legendy arturiańskie, Celtowie
LEGENDY ARTURIAуSKIE, MITOLOGIE ŚWIATA
LEGENDA O KRÓLU ARTURZE, Celtowie
LEGENDY ARTURIAŃSKIE
Legendy Mit o stworzeniu
CELTYCKIE SYMBOLE, Celtowie
Krzyż celtycki, Celtowie
Sztuka celtycka, Irlandia, Celtowie, Sztuka celtycka
Legenda 5 kregów karta postaci
celtycki młot thora], Celtowie
Mit arturiański w cyklu utworów o Wiedźminie Geralcie A Sapkowskiego(1)
Karta postaci do systemu Legenda Pięciu Kręgów
Legendy Mit o stworzeniu

więcej podobnych podstron