Położnictwo wykład 10.12.2010

Łożysko - budowa i funkcje

Pochodzenie:

• Łożysko tworzą:

• Część płodowa (chorion frondo sum)

• Część matczyna (decidua)

Anatomia:

• Kształt: dyskowaty

• Średnica: 15 - 20 cm

• Waga: 500 g

• Grubość: 2,5 cm w centrum - stopniowo cieńsza na zewnątrz

• Umiejscowienie: w górnym segmencie macicy (99,5%) na powierzchni tylnej (2/3) lub przedniej (1/3)

Powierzchnia płodowa

• Gładka. Lśniąc, pokryta przez owodnię w której odbija się pępowina

• Pępowina jest przytwierdzona blisko lub centralnie środka powierzchni

Powierzchnia matczyna:

• Matowa, szaro czerwona podzielona na 1 - 20 liścieni/zraziki (kotyledony)

• Każdy zrazik jest utworzony z rozgałęzień jednego kosmka

Rodzaje łożysk zależnie od ciąży mnogiej:

• Ciąża dwujajowa - ciąża dwukosmkowa, dwuododniowa

• Ciążą jednojajowa (jednozygotyczna) ciąża dwukosmówkowa dwuowodniowa; jednokosmówkowa jednoodowdniowa; dwukosmówkowa jednoowodniowa - zależy od momentu podziału ciąży

Pępowina

Anatomia:

• Pochodzenie - rozwija się z szypuły łączącej

• Długość około 50 cm - przy donoszonej ciąży

Struktura - mezodermalna tkanka łączna nazywana galaretą Whartona pokryta warstwą owodni.

Zawiera:

1. Jedną żyłę pępowinową - prowadzi utlenowaną krew z łożyska do płodu

2. Dwie tętnice pępowinowe - prowadzą odtlenowaną krew od płodu do łożyska

Przyczep:

• Płodowa powierzchnia łożyska - około centralnie (70%)

• Centralnie (30%)

Funkcje łożyska:

1. Wymiana gazowa

2. Odżywcza

3. Wydzielnicza

4. Produkcja enzymów

5. Produkcja związanych z ciążą białek osoczowych (PAPP)

6. Funkcja bariery tkankowej

7. Endokrynna

Wymiana gazowa

O₂ i CO₂ przechodzą przez łożysko za pomocą dyfuzji prostej

Hemoglobina płodowa - większe powinowactwo i pojemność tlenowa

Tempo dyfuzji zależy od:

1. Gradientu stężeń gazów MIP

2. Przepływu krwi w łożysku MIP

3. Przepuszczalności bariery łożyskowej

4. Pola powierzchni wymiany

Odżywcza

Transport składników odżywczych zachodzi poprzez

1. Prosta dyfuzja - woda, elektrolity, O₂, CO₂

2. Ułatwiona dyfuzja - glukoza

3. Transport aktywny - aminokwasy, hormony, witaminy, kwasy tłuszczowe, jony nieorganiczne

4. Pinocytoza - większe białka, cząsteczki i komórki (krwinki, leki)

Podwzgórze i przysadkowe hormony

1. Gonadotropin releasing hormone (GnRH)

2. Corticotropin re leasing factor (CRF), ACTH

3. Melanocyte stimulating hormone (MSH)

5. Inne hormony takie jak:

1. Inhibiny

2. Relaksyna

3. Beta endorfiny

Hormony steroidowe

1. Estrogeny

2. Progesteron

Estrogeny

• 90 % 16alfa - OH-DHES pochodzi od płodu po hydroksylacji DHES w wątrobie płodu

• Podczas gdy 10% pochodzi od matki

Estrogeny są wydalane z moczem ciężarnej jako estriol (E3)

Progresywny spadek estriolu w moczu wskazuje na zagrożenie płodu.

Progesteron

• Syntetyzowany poprzez syneytiotrophoblast z matczynego cholesterolu

• Wydalany w moczu ciężarnej jako pregnandiol

Niektóre schorzenia wikłające ciążę

Choroba może oddziaływać na przebieg ciąży i jej rezultat.

Choroby ciążowe

Niepowściągliwe wymioty ciężarnych

Nudności i wymioty są najczęstszymi dolegliwościami wczesnego okresu ciąży. Granica pomiędzy patologicznym objawem towarzyszącym a niepowściągliwymi wymiotami ciężarnych jest bardzo płynna.

W leczeniu lekkich postaci należy wziąć pod uwagę poradnictwo i pewne wskazówki dla ciężarnej.

Choroby ciążowe przebiegające z nadciśnieniem tętniczym

Skojarzenie nadciśnienia tętniczego z proteinuria określa się jako stan przedrzucawkowy.

U kobiet ciężarnych nadciśnienie indukowane (PIH) ciążą pojawia się około 20 tygodnia ciąży.

U kobiet ciężarnych nadciśnienie tętnicze utrwalone - pojawia się przed ciążą.

O nadciśnieniu tętniczym ciężkim mówi się gdy wynosi ono co najmniej 160/110 mm Hg

Objawy:

• Bóle głowy, niepokój, rozdrażnienie, czasami światłowstręt, mroczki

Objawy:

• Ciśnienie 160/110 mm Hg

• Poziom kreatyniny we krwi 1,2 mg%

• Utrata dobowa białka 2%

• Płytki krwi poniżej 100 tys.

Zespół HEELP

Oprócz rzucawki szczególną ciężka postacią schorzenia jest zespół HEELP na zespół objawowy składają się: hemoliza, podwyższone wskaźniki wątrobowe oraz trombocytopenia (hemolysis, elevated liver enzymes, low olatelet count).

Zespół HEELP, podobnie jak rzucawka stanowi ostre zagrożenie życia matki i wymaga szybkiego zakończenia ciąży.

Musi być wykonana cesarka i usunięta macica.

Cukrzyca

Cukrzyca utrwalona - np. od wieku dziecięcego.

Powikłania cukrzycy w czasie ciąży

U matki:

• We wczesnym okresie ciąży zwiększone ryzyko hipoglikemii, spowodowane wzmożoną wrażliwością na insulinę

• W II połowie ciąży zwiększone zapotrzebowanie na insulinę z powodu narastającej oporności na insulinę

• Zwiększone ryzyko zakażenia dróg moczowych i narządów płciowych

• Stan przedrzucawkowy

u płodu:

• Wyższy wskaźnik poronień

• Zaburzenia rozwojowe

• Poród przedwczesny

• Niewydolność łożyska z wewnątrzmacicznym zahamowaniem rozwoju (w cukrzycy istniejącej przed ciążą przebiegającej z zajęciem naczyń)

Nadczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy upośledza płodność. Kobiety rzadko zachodzą w ciążę.

Choroby serca w okresie ciąży. Podział wg stopnia ciężkości (skala NYHA - New York hart Association)

Stopień ciężkości I - ograniczone choroby serca przebiegające bezobjawowo i nie upośledzające wydolności fizycznej

Stopień ciężkości II - objawy pojawiające się w czasie znacznego obciążenia

Stopień ciężkości III - objawy pojawiające się w czasie niewielkiego obciążenia

Stopień ciężkości IV - objawy pojawiają się w spoczynku

Niedokrwistość

Przyjmuje się, że wartością graniczną właściwą niedokrwistości jest wartość poniżej 10 - 11 mg% hemoglobiny.

Zaburzenia

Niezgodności serologiczne grup krwi między matką a płodem

Immunoglobuliny klasy G (IgG) skierowane przeciw antygenom grup krwi mogą przechodzić przez łożysko i powodować hemolizę krwinek czerwonych płodu zawierających odpowiednie antygeny grupowe.

---