ELEMENTARNY AKT MOWY - wypowiedź językowa przy pomocy której wywołujemy określone skutki (bezpośrednie , a także pośrednie, które realizowane są na mocy realizacji skutków bezpośrednich).

AKT MOWY -wywołuje > SKUTKI BEZPOŚREDNIE -na ich mocy realizowane są > SKUTKI POŚREDNIE

1. Skutki bezpośrednie:

- stany mentalne: s. fizjologiczno-emocjonalne, przekonania, oceny, postawy, dyspozycje;

- artefakty: fakty kulturowe, czyli coś co rozgrywa się w świecie.

2. Skutki pośrednie (behawioralne), czyli zachowania:

- mówimy po to, by wywołać określony typ zachowań;

- mówimy po to, by zablokować określony typ zachowań.

Każdy człowiek ma zakodowaną w sobie PSYCHOLOGIĘ LUDOWĄ, czyli strategię, która mówi jak dana osoba będzie się zachowywać w określonym stanie mentalnym.

AKT MOWY to zespolenie co najmniej 3 innych czynności językowych:

1. Akt wypowiedzeniowy (czynność wypowiedzeniowa);

2. Czynność lokucyjna;

3. Czynność illokucyjna;

4. Akt referencji komunikacyjnej (dodatkowa czynność).

AKT WYPOWIEDZENIOWY - czynność wytworzenia wypowiedzi w sensie fizycznym, a możemy wypowiadać się w postaci: fal dźwiękowych, plam atramentu, ruchów dłoni, światełek. Jest to czynność implementacji wyrażenia językowego w materiale fizycznym.

Kiedy się wypowiadamy, to zawsze na gruncie jakiegoś języka, który wyznacza nam uniwersum poprawnie sformułowanych wyrażeń.

Warunkiem wypowiadania się jest to, że w naszych umysłach zakodowany jest język oraz to, że znamy reguły implementacji języka w materiale fizycznym.

W naszym umyśle zakodowane są:

1. Reprezentacje leksykalne (reprezentacje wyrażeń językowych): słów, fraz;

2. Reprezentacje gramatyczne: reguły, które mówią nam jak łączyć słowa, aby wytwarzać poprawnie zbudowane zdania, złożone wypowiedzi.

Czynność wypowiedzeniowa realizowana jest w 2 trybach:

1. Tryb nadawczy (aktywny);

2. Tryb odbiorczy (pasywny, receptywny).

CZYNNOŚĆ LOKUCYJNA - czynność wyrażania treści znaczeniowej (przyporządkowanie treści znaczeniowej do wypowiedzi w sensie fizycznym). Treść, którą wypowiadamy jest ściśle związana z dźwiękiem, który wydajemy. Czynność lokucyjna umysłu to poczucie rozumienia.

Czynność lokucyjna zbudowana jest z 2 podczynności:

1. Referencja semantyczna;

2. Czynność predykacji (orzekanie).

REFERENCJA SEMANTYCZNA - czynność odnoszenia się umysłu, do bytów, obiektów pozajęzykowych (ulokowanych na zewnątrz umysłu). Czynność referencji jest zawsze wykonywana przy pomocy określonego wyrażenia językowego. W akcie mowy znajdują sie wypowiedzi, które są odpowiedzialne za to, że wiemy do czego się odwołujemy (do jakiegoś obiektu).

Do czego się odnosimy?

• Do konkretów (do obiektów lokalizowanych w czasie i przestrzeni):

- obserwable (obiekty konkretne dostępne obserwacyjnie, percepcyjnie);

- nieobserwable (obiekty konkretne, których nie jesteśmy w stanie zaobserwować).

• Do abstraktów - wartości, licznym figury geometryczne (coś co nie waży, nie ma kształtu).

• Do własności (cech) - kolorów, itp.

• Do klas obiektów.

• Do instytucji (systemów ról, funkcji społecznych).

• Do stanów rzeczy (faktów).

Jak rozumiemy np. słowo ściana?

1. Najpierw aktywuje się reprezentacja semantyczna dźwięku ściana;

2. Następnie dzięki połączeniom asocjacyjnym aktywują się klasy takich obiektów jak ściana (asocjacje mogą być silniejsze, lub słabsze, jednak zawsze aktywują się te reprezentacje, które silniej powiązane asocjacyjnie z reprezentacją zaktywowaną na wyjściu).

W głowach mamy kodowane reprezentacje zakresów nazw (obiektów), a kodujemy je w 2 etapach:

1. Procedura pokazywania umysłowi desygnatu danej nazwy (nosi to nazwę „chrztu semantycznego”), a dochodzi do tego wraz z wymówieniem danej nazwy - nie wszyscy mamy zakodowane te same wzorcowe desygnaty danej nazwy;

2. Umysł posiada tzw. mechanizm abstrakcji za pomocą którego generuje reprezentacje klasy (obiekty podobne do obiektu wzorcowego) - w ciągu życia nasze wzorce zmieniają się.

Teoria symulacji mentalnych - umysł ludzki ma zdolność do symulowania cudzych stanów mentalnych. Uczymy się słów tj. złość, radość poprzez wzbudzenie w użytkownikach języka stanów mentalnych oraz nazywanie ich. Zatem reprezentacje stanów mentalnych kodujemy sobie poprzez techniki symulacyjne.

CZYNNOŚĆ PREDYKACJI - czynność przypisywania własności, cech, treści, jakości, temu do czego się odwołujemy w czynności referencji. Jest to akt wyrażania określonego stanu rzeczy, np. że ta ściana jest biała - przypisanie ścianie atrybutu tego, że jest biała. Aby tego dokonać, w naszym umyśle muszą być zakodowane reprezentacje określonych atrybutów.

CZYNNOŚĆ ILLOKUCYJNA - czynność wyrażania intencji językowych. Cele językowe dla których mówimy to np.: stwierdzenie, obrażenie, pochwalenie, prośba, życzenie, rozkazywanie, wyśmiewanie się, itp., a dzielimy je na intencje dominujące i subisyjne.

Intencjami językowymi zmieniamy stany mentalne(psychofizyczne) swoich rozmówców - zwiększamy, lub zmniejszamy napięcie psychofizyczne. Zwykle chodzi tutaj o wywołanie pewnej gotowości, dyspozycji, aby ktoś zachowywał się, bądź nie zachowywał w określony sposób.

MOC ILLOKUCYJNA - intencje illokucyjne możemy wyrażać z różną siłą (umiejętność rozpoznawania siły mocy illokucyjnej wpływa na jakość porozumiewania się) -> Warunkiem tego są zakodowane w umyśle reprezentacje stanów mentalnych -> Warunkiem tego jest zdolność do symulacji określonych stanów mentalnych.

INTELIGENCJA EMOCJONALNA - zdolność do posługiwania się mocami illokucyjnymi.

Intencje agresywne (wywołują agresję, konflikt) <-> intencje kooperacyjne (wywołują współpracę)

AKT REFERENCJI KOMUNIKACYJNEJ - odniesienie się do kogoś.

Typy aktu referencji komunikacyjnej:

1. Kolektywny - gdy zwracamy się do pewnej grupy osób;

2. Personalny - gdy zwracamy się do konkretnej osoby:

- charakter zinstytucjonalizowany

- charakter prywatny

Aby odnosić się do kogoś musimy mieć zakodowane w umyśle pewne reprezentacje odbiorców - ty, wy, itp.

Zmiany w umysłach innych osób w wyniku aktów mowy:

1. Zmiany przekonań, utrata przekonań, zmiana stopnia przekonania;

2. Zmiana stanów fizjologiczno-emocjonalnych (napięcie, strach, zaczerwienienie, pocenie);

3. Zmiana natężenia emocji:

• Nastroje - pewnego rodzaju stany nakierowane na pewnego rodzaju tło jakościowe - n. przytomności, witalności, otwartości na komunikacje, dominacji, submisji;

• Uczucia - stany mentalne ukierunkowane na wartości (odnosimy się do pewnego fragmentu świata mającego dla nas jakąś wartość, lub antywartość) - w. moralne, estetyczne, witalne, użytkowe, intelektualne;

4. Dyspozycje - stany polegające na tym, że coś się umie zrobić;

5. Postawy - skłonność do realizowania dyspozycji.

Nasz umysł funkcjonuje w co najmniej 2 płaszczyznach:

1. Płaszczyzna wypowiedzeniowa - akty mowy, wypowiedzi;

2. Płaszczyzna informacyjno-logiczna wypowiedzi (2 typy procesów: generowanie reprezentacji informacyjno-logicznych; przetwarzanie).

---