Podstawy urbanistyki i architektury.

Rzymianie do budowy używali spoiwa, co ułatwiało budowę wszelkiego rodzaju obiektów, miało to wpływ na ogólne rozmieszczenie tkanek w mieście. Należy wspomnieć, że większość miast była stawiana na byłych terenach wojskowych. Przeważnie układ kwadratu, lub prostokąta.

Początki I wieku naszej ery - miasto Augusta Perforia.

Pałace Rzymian odróżniały się od mieszkań Greków - nie były to obiekty dla 6-8 rodzin, lecz pojedyncze komórki.

Miasto na terenie Jordanii - całkowicie wykute w skale, widać akcenty greckie, jednak jest to twór całkowicie rzymski. Na początku 2 w.n.e. najazd na Petre. (Petra)

Rzymianie najeżdżając na jakieś miasto wprowadzali do niego swoje akcenty - nie mogło się od tego obejść.

Kargo - oś północ południe, z pozostałościami łuku triumfalnego. Znajdują się wspólne elementy dla budowli rzymskich. Całe kargo miało być zadaszone - tak by podczas pory deszczowej mieszkaniec mógł przemierzyć całe miasto bez parasola. Miasto dostępne było jedynie przez niewielkie przesmyki w skałach. Rzymianie podstępem zdobyli je.

W Petrze w latach świetności miało mieszkać ok. 10tyś. Ludzi. ( Dla porównania rzymskie miasta ok. 4-5 tyś.)

Grecy budowali kolumny bez spoiwa, a Rzymianie z cegły i okładali marmurem.

Kierunek toskański

Kierunek dorycki

Kierunek joński

Kierunek koryncki

Kierunek kompozytowy

Za czasów republikańskich zaczęto wprowadzać łuki o wymiarach od 5 do 12 metrów. (sklepienia kolebkowe, czasem również beczkowe - lekko wypukłe). Pojawiły się sklepienia krzyżowe - znaczący wynalazek ze względu na elastyczność formowania. Potrafiły przykryć powierzchnie do 20m.

Sklepienie kościelne w odróżnieniu do sklepienia krzyżowego musiało być podparte na całej podstawie

Sklepienie kopulaste w odróżnieniu do samej kopuły mogło być podparte tylko kolumnami a nie na całej powierzchni.

Na początku 4 wieku Rzymianie uprawomocnili chrześcijaństwo - zaczęto masowo budować świątynie.

Maxcencjusz wybudował pierwszą bazylikę - zwaną bazyliką Augustyna. Poraz pierwszy zastosowana śmiało konstrukcja z kolebek i sklepień krzyżowych. Starano się jak najbardziej wypiętrzyć nawę główną. Początkowo nie były to obiekty sakralne, miały znaczenie publiczne - sądownictwo, zgromadzenia. Główny ciężar konstrukcji opierał się na nawach bocznych. Kolebki w bocznych nawach obrócone o 90 st. , nawa Głowna - sklepienia krzyżowe. Bardzo widoczne kasetony - jako element zdobiący.

Hagia Sofia - świątynia mądrości bożej. Zbudowano ją na cześć cesarza. Zbudowano go w dobie Bizancjum. Zastosowano wsparcie kopuły na żagielkach, trójkątach sferycznych. Izytor z Miletu zajmował się budową tego obiektu od samego początku po sam koniec. Główna kopuła ma ok. 30m. ( Panteon 40m.). Zbudowana jest na układnie centralnym, natomiast z geometrycznego punktu widzenia jest to układ bazylikowy. Turcy osmańscy po opanowaniu Bizancjum mianowali ten obiekt wzorcem dla swoich budowli. (Jest ich grubo ponad 100.) Przemianowali go z obiektu chrześcijańskiego na obiekt islamski.

Na terenie Cesarstwa zachodnio- rzymskiego zaczęto budować obiekty sakralne łącząc elementy murowane i drewniane - ściany murowane, sklepienia z drewna, pozwoliło to na lepsze doświetlenie nawy głównej.

Nawa poprzeczna miała za zadanie wzmocnienie obiektu i domknięcie prostokąta (łuk tęczowy).

Stosowano tampanire. Nie budowano obiektów łączonych.

Sanwitale.

AAhem ( dawniej Apisgram) - odwzorowane Sanwitale.

Wszystkie miasta powstające na terenie Europy powstawały bez jakiegokolwiek planu, budowano jak leci, byle otoczyć je jak najkrótszym murem obronnym.

---