KONSPEKT LEKCJI HISTORII - KLASA I GIMNAZJUM
Temat: Upadek Cesarstwa Rzymskiego
Cele lekcji: Uczeń wie, kim byli: Hunowie, Atylla, Konstantyn Wielki, Odoaker, zna przyczyny podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie, zna okoliczności upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego, zna daty: 395r. , 476 r.
Uczeń potrafi: selekcjonować przyczyny upadku państwa rzymskiego na wewnętrzne i zewnętrzne, wskazać na mapie wędrówki barbarzyńców i podział cesarstwa, umiejscowić w czasie poznane wydarzenia, analizować teksty źródłowe, dokonywać selekcji informacji, ocenić skutki upadku Rzymu dla współczesnej cywilizacji.
Metody nauczania:
Pogadanka; Metaplan; Dyskusja; Praca z mapą i tekstem źródłowym
Środki dydaktyczne:
Podręcznik; Mapa ścienna Cesarstwo Rzymskie w V wieku; atlasy historyczne
Arkusze papieru; kartki samoprzylepne; pisaki; Oś czasu ( taśma chronologiczna)
Starożytne cywilizacje: ,, Rzym”
Przebieg lekcji:
Faza wprowadzająca:
Z uczniami powtarzamy wiadomości dotyczące form ustrojowych antycznego Rzymu. Wykorzystujemy atlasy historyczne, mapę ścienną. Na osi czasu zaznaczamy okres panowania królów, czyli monarchii, republiki i cesarstwa. Uczniowie wymieniają sukcesy i porażki z czasów republiki i cesarstwa. Podział klasy na 5 grup, rozdanie materiałów. Nauczyciel przedstawia problem do analizy: np. ,,Czy upadek imperium rzymskiego w 476 roku był nieunikniony? Drugi sposób: ,, Jak można było uniknąć upadku cesarstwa rzymskiego?
Faza realizacyjna:
Uczniowie metodą metaplanu analizują temat lekcji.
Prezentacja: liderzy grup przedstawiają ich efekty pracy. W trakcie prezentacji uczniowie korzystają z mapy ściennej.
Faza podsumowująca:
Przedstawiamy wnioski i odpowiadamy na pytania:
W jaki sposób cesarstwo mogło uchronić się od upadku?
Czy można było w ogóle uratować Rzym?
Które wydarzenia w ocenie uczniów, miały istotny wpływ na upadek cesarstwa rzymskiego?
Propozycja dla nauczycieli - analiza tematu metodą metaplanu.
Czy upadek cesarstwa rzymskiego w 476 roku był nieunikniony?
Jak było?
Granice cesarstwa liczyły około 15 tysięcy kilometrów długości,
Zbyt duże koszty utrzymania armii,
Zwiększenie liczebności wojsk do 600 tysięcy w IV w.
Wojny domowe
Walki o tron cesarski
W III w. podupadł autorytet władzy cesarzy
Najazdy barbarzyńców
Konflikty społeczne ( niewolnictwo)
Spadek wartości monety
Dominacja religii chrześcijańskiej
W 395 r. podział imperium na zachodnie i wschodnie
Jak być powinno?
Silna władza cesarza
Brak wojen domowych
Silna armia
Dobre relacje z Germanami, Hunami, Persami, Wizygotami, Wandalami
Stabilne finanse państwa
budowa umocnień granicznych
kontrola wydatków państwa
Dlaczego nie było tak, jak być powinno?
Brak pieniędzy na utrzymanie armii
Osłabienie władzy cesarzy
Zbyt wysokie podatki
Obniżenie jakości monety
Zakaz zmiany zawodu
Zbyt rozległe granice do obrony
Najazdy barbarzyńców
Wnioski
Obrona około 15 tysięcy kilometrów długości granic wymagała znacznych środków finansowych
W III wieku podupadł autorytet cesarzy
Wojny domowe doprowadziły do konfliktów społecznych
W III wieku rozpoczął się kryzys: nieurodzaj, epidemie oraz wojny doprowadziły do spadku liczby ludności
Najazdy barbarzyńców spowodowały znaczne straty gospodarcze