Elżbieta Hornowska, Władysław J.Paluchowski
"Rysunek postaci ludzkiej Goodenogh-Harrisa"
1. Instrukcja do badania dzieci przedszkolnych
Po wstępnym nawiązaniu kontaktu mówimy: Chciałbym zobaczyć, czy dobrze umiesz narysować całego człowieka. Narysujesz mi człowieka? Dobrze? Dam ci papier i ołówek, a ty narysujesz całego człowieka. Twój rysunek chciałbym zabrać sobie na pamiątkę, dobrze? Narysuj tak ładnie, jak tylko potrafisz.
Na pytanie, czy narysować chłopca (pana) czy dziewczynę (panią), mówimy: Narysuj na jednej kartce pana, a na drugiej panią.
Jeżeli dziecko narysowało już jedną postać, pytamy: Czy narysowałeś pana, czy panią?
W zależności od odpowiedzi na drugiej kartce polecamy dziecku narysować następną postać. Jeżeli dziecko odmawia dalszego rysowania, staramy się dowiedzieć, dlaczego odmawia oraz zachęcić je do narysowania drugiej postaci.
Dodatkowe uwagi, pytania i odpowiedzi dziecka oraz inne obserwacje notujemy.
Jeżeli dziecko nie jest zadowolone ze swego rysunku i chce go poprawić, dajemy mu nowy arkusz papieru i pozwalamy rysować jeszcze raz. Oceniamy wówczas tylko ostatni rysunek, chyba, że porównanie obu rysunków z jakichś względów jest konieczne.
2. Instrukcja do badania dzieci szkolnych z klas I-V
Po wstępnym nawiązaniu kontaktu mówimy: Ciekaw jestem jak potrafisz rysować. Czy narysowałbyś mi coś? W takim razie dam ci ołówek i kartkę. Chciałbym, żebyś narysował mi całego człowieka - pana albo panią. Staraj się rysować jak najlepiej, tak dobrze, jak tylko potrafisz.
Gdy dziecko narysuje już pierwszą postać, prosimy je o narysowanie na drugiej kartce następnej postaci. Jeżeli dziecko w ogóle odmawia rysowania, albo też odmawia rysowania drugiej postaci, staramy się dowiedzieć, dlaczego odmawia i zachęcamy do rysowania. Wszelkie dodatkowe uwagi, pytania i odpowiedzi dziecka oraz inne obserwacje notujemy.
Przeprowadzenie badania.
Badanie winno być przeprowadzone w przestrzennym, dobrze oświetlonym pomieszczeniu. Przy badaniu dzieci z najmłodszych grup wiekowych należy zadbać, aby badanie miało chociaż w pewnym stopniu charakter zabawy.
Zadaniem badanego jest narysowanie całej postaci mężczyzny i kobiety na dwóch oddzielnych kartkach.
Przed przystąpieniem do badania należy przygotować białe kartki formatu A4 i dobrze zatemperowany ołówek. Dziecko może posłużyć się gumką do mazania, ale nie powinno robić tego zbyt często.
Przed przystąpieniem do badania podajemy powoli i głośno odpowiednią dla wieku badanego dziecka instrukcję. Należy upewnić się, czy została ona dobrze zrozumiana.
W trakcie rysowania nie należy dziecka ponaglać (czas badania nie jest ograniczony) oraz sugerować szczegółów rysunku. Należy jedynie zachęcać do pełnego zaangażowania w rysowanie. Wskazane jest chwalenie, zwłaszcza wobec pytań o ocenę wykonania rysunków.. Badanie kończymy wówczas, gdy dziecko samo uzna, że już skończyło rysowanie.
W wypadku narysowania przez badanego tylko części postaci ludzkiej (np. tylko głowy lub tułowia) należy zadać pytanie : "Czy to jest pan, czy pani". Robimy to w celu upewnienia się, czy niekompletny rysunek nie wynika przypadkiem z niepełnego lub błędnego zrozumienia instrukcji. Może on także wynikać z niechęci badanego do rysowania. Spowodowany być może również zapomnieniem przez badanego, ze względu na specyficzną sytuację, jaką jest badanie, o pewnych istotnych, choć znanych szczegółach. W żadnym jednak przypadku nie należy polecać osobom badanym, by uzupełniły rysunek oraz w jakikolwiek bądź sposób wpływać na jakość rysunku. W związku z tym, że kolejność badania jest dowolna, należy zawsze upewnić się, jakiej płci jest rysowana postać (jest to szczególnie ważne w przypadku badania dzieci przedszkolnych.