PRĄDY DIADYNAMICZNY: (Bernarda)
Składają się z:
- komponentu prądu stałego,
- prądu sinusoidalnie zmiennego (prądu impulsowego o ustalonej amplitudzie i częstotliwości - 50 i 100 Hz).
Nazwa:
- dia - efekt diadynamiczny uzyskuje się bezpośrednio w środowisku tkankowym,
- dynamiczne = dynamogenny - posiadają właściwości wzbudzania bądź zwiększają pobudliwości tkanek, co w konsekwencji prowadzi do przywracania tkankom fizjologicznego dynamizmu, czyli siły i napięcia.
DF - difaza stała - jest to prąd stały impulsowy, wytworzony z dodatnich wychyleń okresu prądu zmiennego o jednakowej wartości amplitudy.
* częstotliwość - 100 Hz
* czas trwania impulsu - 10 ms
Powstaje w wyniku nałożenia na jednopołówkowo wyprostowany prąd sinusoidalnie zmienny o częstotliwości 50 Hz drugiego takiego samego prądu przesuniętego w fazie o 1800.
Działanie:
- daje efekt dynamiczny odczuwany jako wibracje
- szybko pokonuje opór skóry
- powoduje zmniejszenie napięcia mięśniowego
- działa znieczulająco
- podnosi wartość progu pobudliwości i progu bólu
- zwiększenie mocy powoduje skurcz tężcowy
Wskazania:
- stany bólowe
- przeczulica
- zaburzenia ukrwienia obwodowego przebiegającego ze stanem skurczowym naczyń
- stosujemy go przeważnie przed podaniem innych prądów DD.
MF - monofaza stała - jest to jednopołówkowo wyprostowany prąd sinusoidalnie zmienny.
* częstotliwość - 50 Hz
* czas trwania impulsu o przerwy - 10 ms
Działanie:
- efekt dynamogenny wyraźniejszy i bardziej trwały niż przy DF
- odczuwany jest jako wyraźne wibracje
- zwiększenie mocy powoduje skurcze mięśniowe
- efekt znieczulający jest trwalszy niż w DF
- powoduje zwiększenie napięcia mięśniowego
- powoduje wzmożoną aktywność naczynioruchową
- działa przekrwienie
Wskazania:
- stany bólowe, lecz po uprzednio podanej DF
CP - krótkie okresy - powstaje w wyniku okresowej zmiany DF i MF, płynących na przemian w czasie 1 sekundy.
* czas impulsu - 10 ms
Działanie:
- następująca po sobie zmiana częstotliwości daje zwiększony efekt dynamogeniczny
- izometryczna gimnastyka mięśni powoduje przekrwienie i zmniejszenie napięcia mięśniowego
- przeciwbólowe
Wskazania:
- zesztywnienie stawowe
- stany pourazowe z obrzękiem
- zaburzenia troficzne
- odmrożenia
- zwiększone napięcie mięśniowe
LP - długie okresy - powstaje przez nałożenie na MF analogicznego prądu modulowanego w amplitudzie i przesuniętego w fazie o 1800.
* czas przepływu MF - 6 sekund
* czas przepływu modulowanej - 10 sekund
Działanie:
- dynamogenny
- zmniejsza napięcie mięśniowe
- przeciwbólowe
Wskazania:
- stany bólowe
- nerwobóle
- bóle mięśniowe
RS - rytm synkopowy - jest to przerywany prąd MF lub DF.
* czas przepływu prądu i przerwy - 1 sekunda
* częstotliwość 50 Hz, lub 100 Hz przerywany prąd DF
Działanie:
- dynamogeniczny
- wywołuje silne skurcze mięśniowe w czasie trwania impulsów i rozluźnienie w czasie przerwy między impulsami
Wskazania:
- stymulacja mięśni zdrowych i nieznacznie uszkodzonych
- nieznaczne niedowłady
- zanik mięsni z niedoczynności
MM - monofaza modulowana - jest to prąd MF modulowany w amplitudzie. Obwiednia modulacji ma kształt połówki sinusoidy.
* czas modulacji oraz przerwy - 10 sekund
Wskazania:
- stymulacja mięśni w niedowładach wiotkich.
OGÓLNE DZIAŁANIE PRĄDÓW DD:
Działanie przeciwbólowe - związane z progiem pobudliwości i progiem bólu.
Próg pobudliwości - minimalna dawka natężenia, przy której istnieje odbiór czuciowy impulsu prądu.
Próg bólu - dawka natężenia, przy której zaznaczają się wrażenia bólowe.
Pomiędzy progami istnieje zakres czynnościowy, w którym uzyskuje się pobudzenie czuciowe i ruchowe nerwów, wykorzystywany w terapii.
Pod wpływem prądów DD wartości progów ulegają podwyższeniu, przez co zmienia się zakres czynnościowy. Aby to wyjaśnić, mamy:
* odczyn przyzwyczajenia - występuje na skutek przystosowania się układu nerwowego do powtarzających się bodźców. Wartość natężenia prądu dla progu pobudliwości i progu bólu zmienia się, zmienia się przy tym zakres czynnościowy.
* inhibicji - zahamowanie, zatrzymanie, częściowe zredukowanie pewnej funkcji - oznacza obniżenie odczynu wskutek częściowego zniesienia wrażliwości na działanie bodźca. Inhibicja powoduje podniesienie progu bólu, aby go uzyskać trzeba zwiększyć wartość mocy prądu. Odczyn inhibicji jest już po 10-30 sekundach od wyłączenia prądu. Inhibicja powoduje zwiększenie obu wartości progowych, obniża wrażliwości na ból. Patologią jest ból, który jest skutkiem obniżenia progu czuciowego. Odczyn inhibicji podnosi próg bólu, co daje znieczulenie, które może trwać przez pewien czas (w czasie zabiegu i po nim). Jeśli w tym czasie nie ustąpią przyczyny powodujące ból to wtedy dochodzi do obniżenia progu bólu i należy zabieg powtórzyć. Natomiast, gdy dojdzie do usunięcia przyczyny bólu osiągniemy pożądany efekt - w przypadku zaburzeń troficznych ból powstaje na skutek ucisku nerwów. Efekt diadynamiczny może znieść ból ponieważ poprawiają się warunki odżywcze w okolicy nerwów.
Działanie przeciwbólowe prądów DD związane jest z okresową zmianą częstotliwości impulsów, co powoduje zmniejszenie przystosowania się zakończeń nerwowych do danej częstotliwości prądu. Naprzemienne stosowanie prądów o różnej częstotliwości powoduje opóźnienie wystąpienia odczynu przyzwyczajenia. Silne działanie przeciwbólowe powoduje znaczne podniesienie progu odczuwania bólu.
Wpływ na naczynia krwionośne - prądy DD powodują powstanie w tkankach substancji mających wpływ rozszerzający naczynia krwionośne (widoczne w okolicy KATODY). Lepsze ukrwienie powoduje wzrost ich przewodnictwa elektrycznego, DD pobudza włókna nerwowe układu autonomicznego, które są odpowiedzialne za rozszerzenie naczyń, co daje lepsze ukrwienie tkanek, lepsze odżywienie i zwiększenie przemiany materii, co odgrywa ważną rolę w leczeniu np. obrzęków pourazowych, zaburzeń ukrwienia obwodowego.
Wpływ na mięsnie szkieletowe:
MF - zwiększa napięcie mięśniowe
DF - zmniejsza napięcie mięśniowe
CP i LP - naprzemienne ich stosowanie daje izometryczną gimnastykę mięśni, co powoduje przekrwienie i zmniejszenie napięcia
RS i MM - pobudzają mięśnie do skurczu.
METODYKA ZABIEGU
Używamy płaskich elektrod, pod które umieszczamy zwilżone podkłady i umocowujemy opaską elastyczną. Wielkość i rodzaj elektrod dobieramy w zależności od okolicy ciała. KATODĘ umieszczamy w miejscu bolesnym. ANODĘ obwodowo w stosunku do KATODY. Przebieg prądu musi obejmować całą zmianę chorobową.
Dobór prądów uzależniony od rodzaju schorzenia:
- w celu działania przeciwbólowego - DF, CF, LP
- w celu wzmożenia aktywności naczynioruchowej, zwiększenia ukrwienia - MF, CP
- w celu zmniejszenia napięcia mięśniowego, poprawy trofiki tkanek, resorpcji wysięków - CF, LP
- w elektrostymulacji - RS, MM (elektrody na przyczepach mięśni - KATODA dystalnie)
W stanach bólowych stosujemy:
* DF - 2 minuty
* MF - 30 sekund - 1 minuta
* CP lub LP - reszta czasu zabiegu
Czas zabiegu: 5 - 30 minut
Seria: 10 - 12 zabiegów
Pacjent powinien odczuwać wyraźne mrowienie, nie powinien odczuwać bólu, kłucia, pieczenia.
Stosujemy dawki czuciowo nadprogowe.
Natężenie:
- prąd stały (basis) - do 3 mA
- prąd zmienny (dosis) - zwiększamy płynnie do wyraźnego odczucia przez pacjenta.
Wskazania:
- stany pourazowe stawów - CP (działa dynamogennie, przywraca napięcie więzadeł, reguluje obrzęk), LP (znosi ból)
- zaburzenia troficzne i naczyniowe - CP (działa tonizująco, zmniejsza obrzęki i ból), MF (poprawia ukrwienie)
- nerwobóle - LP (zmniejsza ból), CP (działa tonizująco)
- niedowłady mięśniowe - RS lub MM.
Przeciwwskazania: (jak do innych prądów)
- przepływ przez mózg i serce
- metale w tkankach
- rozrusznik serca
- zagrożenia krwawieniem
- gorączka
- zaburzenia czucia
Odczyn kąpielowy - zespół występujący w kuracji kąpielami leczniczymi będący wyrazem ich nadmiernego działania bodźcowego (odczyn uzdrowiskowy).
Objawy swoiste - związane z chorobą na którą pacjent choruje
Objawy nieswoiste - nie związane z nimi (pokrzywka, zmiany skórne)
Nieprawidłowy odczyn naczyniowy. Występuje u osób osłabionych polega na zwężeniu naczyń krwionośnych skóry, (bladość, gęsia skórka, dreszcze, przyspieszenie tętna, złe samopoczucie) zabieg przerwać.