RESOCJALIZACYJNA PEDAGOGIKA ANTROPOLOGICZNA

Wykład 3

6.12.2011

• Są dwa podstawowe światopoglądy: konserwatywny i liberalny

Z nimi wiążą się implikacje teorii i praktyki pedagogicznej, szczególnie to jaki powinien być człowiek, co jest dla niego normą a co patologią

• Przeświadczenia antropologiczne są powiązane z założeniami aksjologicznymi i teleologicznymi.

• Sposób rozumienia człowieka pociąga za sobą preferencje dotyczące wartości. Preferencje co do wartości wpływają na wybór celów (implikują założenia teleologiczne).

• Model heteroedukacji:

- reprezentatywny dla konserwatywnego światopoglądu

- heteronomiczny - będący wynikiem prawnych rozwiązań

- model heteredukacji w oddziaływaniach wychowawczych eksponuje warstwę formalnych uregulowań (zakazy, nakazy). prawo, system prawny to podstawowy instrument wpływania na jednostkę.

- opiera się na presji. dorośli karzą, wymierzają sankcje, określają limity.

- typ oddziaływań ma charakter zewnątrzsterowności dorosły to bezdyskusyjny autorytet nadany jako reprezentant porządku społecznego

• Model autoedukacji:

- liberalny

- autoedukacja (auto oznacza aktywność własną), wiąże się z modelem oddziaływań, nacisk na uczenie się a nie kogoś. przejście z zewnątrzsterowności do wewnątrzsterowności.

- założenie (ideał) - rozbudzanie, inicjowanie, ukierunkowanie podmiotu wychowawczego do aktywności własnej.

- wychowawca to nie arbitralny autorytet

- samorealizacja, edukacja permanentna, idea upodmotowienia wychowanka,

- określenie źródła zmian ( w modelu heteroedukacji źródło zmian to dorosły, sukcesy/porażki przypisuje się dorosłemu) - jest nim wychowanek, jest na tyle nauczony, na ile sam zechce, dorosły tylko wspiera, ukierunkowuje, motywuje. Resocjalizacja jest skuteczna tylko wtedy gdy tego chce wychowanek.

• Orientacja retrospektywna

- przynależy do światopoglądu konserwatywnego

- „retro” oznacza cofanie się, odwołanie do wzorów z przeszłości, z zastanym statusem quo

- retrospektywna - wyraża się w postawach tradycjonalistycznych, istnieją różne obszary tabu.

- wiąże się z logiką reprodukcji społecznej wychowanka i edukacji - wyraża się w tym, ze powielamy wzorce, które obowiązywały w przeszłości. Nie produkuje się nowej jakości.

- zawsze związana jest z postawami niechęci do zmian, innowacji, alternatyw, zawsze na straży zwyczajów, kanonów społecznych, historii, religii, moralności.

- Jest „mono” czyli monolitycznie postrzegana jest rzeczywistość społeczno-kulturowa

- dominują postawy zgodności, jednomyślności

• Orientacja prospektywna

- przynależy do światopoglądu liberalnego

- wiąże się z dowartościowaniem roli i znaczenia tendencji i zjawisk tego co dopiero nastanie.

- Nastawienie do przodu

- próbuje się wystosować nowe podejście do wyzwań

- emancypacja - pluralizm, multikulturowość - wielość etniczna i kulturowa

• Paradygmat didaskalocentryczny

- didaskalos - nauczyciel, belfer [z greckiego]

- zespół twierdzeń, założeń , które centralną figurą wychowania i edukacji tworzą nauczyciela

- zakłada, że nauczyciel jest funkcjonariuszem (urzędnikiem) porządku społecznego. Ma jasne zadania - ugrzecznianie uczniów by płynnie wchodzili w role społeczne

- wychowanie i edukacja zabezpiecza interes dorosłych, społeczeństwa, aby nikt nie zburzył porządku, żeby kontynuował rozwiązania

- formalny autorytet ma nauczyciel

- jest powiązany z pedagogiką socjologizmu, konsekwencja socjologizmu pedagogicznego E. Durkheima.

• Paradygmat pajdocentryczny

- pajdos - dziecko, chłopiec [z gr.]

- koncentracja na dobru rozwojowym dziecka, podstawowa figura to dziecko; wychowanie i edukacja podejmowane są ze względu na dziecko

- rola autorytetu osobowego, nieformalnego - dorosły staje się znaczący w sposób subiektywny, jest wzorem do naśladowania, bo ma kompetencje, aktywności. Staje się przewodnikiem nieformalnym.

- określa obowiązujące działania w pedagogice współcześnie

- np. E.Kay, Korczak, pedagogika waldorfska, M. Montessori

- mieści się w wizji naturalizmu pedagogicznego, m.in. J.J. Rousseau

• Inżynieria społeczna

- wychowanie przybiera postać inżynierii społecznej, przedmiotowa relacja wychowawca-wychowanek

- o wychowaniu można myśleć tak jak o inżynierii budowania, jako o kategorii technologicznej

- trzeba opatentować technikę wychowania i ją wdrażać produkując określony towar

• Socjotechnika

- wpływy społeczne na jednostkę mają charakter przemyślany, zbliżając się do manipulacji

- 3 techniki (techniki czyli relacje mają charakter instrumentalnej techniki):

1) psychotechniki

Znając psychikę wychowanka uderzamy w odpowiednie struny, łudzimy lub zastraszamy

2) antropotechniki

Wpływ poprzez osobiste atuty własne np.: wdzięk, głos… wywieramy presje

3) kulturotechniki

Wybiórczy dobór treści kulturowych - tworząc presje (np. tylko spektakle o niegrzecznych dzieciach)

• Hominizacja, samorealizacja

- liberalny

- hominizacja - „homo” - człowiek, „homini” - ludzki

- hominizacja wychowanka umożliwia sięganie miary możliwości ludzkich poprzez wydobywanie tego co ludzkie

- samorealizacja - pozwala na stawanie się tym kim się chce być, odnalezienie specyficznych rzeczy dla siebie w sobie.

(dla ułatwienia wszystko w tabelce)

Elementy światopoglądu konserwatywnego	Elementy światopoglądu liberalnego
Model heteroedukacji: - reprezentatywny dla konserwatywnego światopoglądu - heteronomiczny - będący wynikiem prawnych rozwiązań - model heteredukacji w oddziaływaniach wychowawczych eksponuje warstwę formalnych uregulowań (zakazy, nakazy). prawo, system prawny to podstawowy instrument wpływania na jednostkę. - opiera się na presji. dorośli karzą, wymierzają sankcje, określają limity. - typ oddziaływań ma charakter zewnątrzsterowności dorosły to bezdyskusyjny autorytet nadany jako reprezentant porządku społecznego	Model autoedukacji: - liberalny - autoedukacja (auto oznacza aktywność własną), wiąże się z modelem oddziaływań, nacisk na uczenie się a nie kogoś. przejście z zewnątrzsterowności do wewnątrzsterowności. - założenie (ideał) - rozbudzanie, inicjowanie, ukierunkowanie podmiotu wychowawczego do aktywności własnej. - wychowawca to nie arbitralny autorytet - samorealizacja, edukacja permanentna, idea upodmotowienia wychowanka, - określenie źródła zmian ( w modelu heteroedukacji źródło zmian to dorosły, sukcesy/porażki przypisuje się dorosłemu) - jest nim wychowanek, jest na tyle nauczony, na ile sam zechce, dorosły tylko wspiera, ukierunkowuje, motywuje. Resocjalizacja jest skuteczna tylko wtedy gdy tego chce wychowanek.
Orientacja retrospektywna - przynależy do światopoglądu konserwatywnego - „retro” oznacza cofanie się, odwołanie do wzorów z przeszłości, z zastanym statusem quo - retrospektywna - wyraża się w postawach tradycjonalistycznych, istnieją różne obszary tabu. - wiąże się z logiką reprodukcji społecznej wychowanka i edukacji - wyraża się w tym, ze powielamy wzorce, które obowiązywały w przeszłości. Nie produkuje się nowej jakości. - zawsze związana jest z postawami niechęci do zmian, innowacji, alternatyw, zawsze na straży zwyczajów, kanonów społecznych, historii, religii, moralności. - Jest „mono” czyli monolitycznie postrzegana jest rzeczywistość społeczno-kulturowa - dominują postawy zgodności, jednomyślności	Orientacja prospektywna - przynależy do światopoglądu liberalnego - wiąże się z dowartościowaniem roli i znaczenia tendencji i zjawisk tego co dopiero nastanie. - Nastawienie do przodu - próbuje się wystosować nowe podejście do wyzwań - emancypacja - pluralizm, multikulturowość - wielość etniczna i kulturowa
Paradygmat didaskalocentryczny - didaskalos - nauczyciel, belfer [z greckiego] - zespół twierdzeń, założeń , które centralną figurą wychowania i edukacji tworzą nauczyciela - zakłada, że nauczyciel jest funkcjonariuszem (urzędnikiem) porządku społecznego. Ma jasne zadania - ugrzecznianie uczniów by płynnie wchodzili w role społeczne - wychowanie i edukacja zabezpiecza interes dorosłych, społeczeństwa, aby nikt nie zburzył porządku, żeby kontynuował rozwiązania - formalny autorytet ma nauczyciel - jest powiązany z pedagogiką socjologizmu, konsekwencja socjologizmu pedagogicznego E. Durkheima.	Paradygmat pajdocentryczny - pajdos - dziecko, chłopiec [z gr.] - koncentracja na dobru rozwojowym dziecka, podstawowa figura to dziecko; wychowanie i edukacja podejmowane są ze względu na dziecko - rola autorytetu osobowego, nieformalnego - dorosły staje się znaczący w sposób subiektywny, jest wzorem do naśladowania, bo ma kompetencje, aktywności. Staje się przewodnikiem nieformalnym. - określa obowiązujące działania w pedagogice współcześnie - np. E.Kay, Korczak, pedagogika waldorfska, M. Montessori - mieści się w wizji naturalizmu pedagogicznego, m.in. J.J. Rousseau

1

---