Choroby prionowe

• zawsze śmiertelne

• rzadkie

• od momentu zakażenia nawet ponad 20 lat stabilnych itd., potem nagle bum

• I objaw - demencja

• Dotyczą zawsze mózgu, priony uszkadzają neurony, określenie chorób prionowych -

• encephalopatie gąbczaste

• Zapadają na nie wszystkie ssaki

• Przyczyna - zakażenie lub zmiany genetyczne

• Choroba dziedziczna

• W tkance jeszcze nie naruszonej występują płytki amyloidu (ważne w diagnostyce, barwnik cago - czerwony pod wpływem amyloidu -> pomarańczowy, tioflamina powoduje, że płytki świeca na zielonkawo)

U człowieka występują 2 jednostki chorobowe:

1. Kuru (hist. Na Nowej Gwinei występuje szczep tubylców Fore - kanibale spożywali mózgi zmarłych, u niektórych występowały demenja, drżenie kończyn, charakterystyczny grymas uśmiechu na twarzy - stąd choroba śmiejącej się śmierci)

Guy Dusek stwierdził obecność zmian patofizjologicznych w mózgu, doświadczalni wykazał, że to choroba zakaźna (szczepił szympansy fragmentami mózgu), otrzymał Nobla.

2. Kreutzfelda - Jacoba

Występuje w odmianach:

1. sporadyczna fsCJD

nie ma charakteru zakaźnego, ne udowodniono ze jest genetyczna, mogą chorować również ludzie młodzi

objawy: postępujące otępienie, ruchy mimowolne, czasem utrata słuchu

2. rodzinna rCJD

dziedziczna, mutacja w genie PrpP.

Jednostki postaci rodzinnej:

• 2a śmiertelna dziedziczna bezsenność

2 - 3 tygodnie bez snu

• 2b zespół Gertsmana - Streiflera (na egzaminie pisać: zespół GSS)

opisany w '36 w Austrii, 2001 - I przypadek w Polsce

narastające otępienie

• 3 postać jatrogenna jCJD

przenoszona przy niezawinionym udziale lekarza bądź pielęgniarki

1920 - pierwsze przypadki, do zakażenia doszło przy próbach przeszczepienia rogówki, częstsze przy przeszczepie przysadki (opisanych ponad 100 przypadków), przy przeszczepie opony twardej (do zakażeń dochodzi często w neurochirurgii),

1 z przyczyn - leczenie gonadotropiną, występuje raczej w młodym wieku

• 4 Wariant choroby Kreutzfelda - Jacoba vCJD

łączy się ściśle z BSE, pierwsze przypadki opisane w Edynburgu, tylko w Angli 120 przypadków

objawy: silne pobudzenie, agresja, urojenia, otępienie, zaburzenia równowagi!

U zwierząt:

1. najstarsza choroba prionowa - Scraie

pierwsze doiesienia 1770

silne swędzenie skóry, owce wygryzały sobie sierść, zakaźna biegunka, śmierć po roku - dwóch, mózgi jak gąbki

2. choroba szalonych krów

uciekają od ludzi, splątany chód

zmielone kości padłych owiec dodawane były do paszy

owca -> bydło -> CJD, dwudziestolatkowie

czynnik etiologiczny:

badania Prusinera (Nobel '97)

teza: czyste białko ma charakter zakaźny

charakterystyczna część białka

w chromosomie 21 homologiczny odcinek

gen PrpP koduje białko prionowe prp^k (komórkowe - fizjologiczne)

u chorych białko prp^sc

rola białka polega na regulowaniu poziomu wapnia w neuronie. prp^sc powoduje zwiększenie liczby prionów w neuronach, a w konsekwencji zjawisko programowanej śmierci

*Lampy promieniotwórcze nie działają na priony

Czasem przy chorobach prionowych pojawia się enzym enolaza neuronowa.

---