choroba wrzodowa- obecność wrzodów trawiennych czyli ubytków w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy

przyczyny

• Zakażenie Helicobacter pylori. Odpowiada za 92 % przypadków występowania wrzodów dwunastnicy i około 70 % wrzodów żołądka

• Czynniki genetyczne- zwiększona ilość komórek okładzinowych wytwarzających kwas solny oraz z ich zwiększona wrażliwość na działanie gastryny

• Palenie papierosów

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne- choroba wrzodowa w wyniku spożywania tych leków jest spowodowana ich miejscowym i ogólnoustrojowym działaniem. Powodują bezpośrednie uszkodzenie komórek nabłonka żołądka. Poprzez zahamowanie aktywności cykloksygenazy typu I ( COX- 1) zmniejszają wytwarzanie prostaglandyn w śluzówce żołądka(mają działanie ochronne).

Rzadsze przyczyny

• Zespół Zollingera - Ellisona

• Choroba Leśniowskiego- Crohna

• Nadczynność przytarczyc

• Mastocytoza układowa

• Zespół rakowiaka

• Bazofilia w zespołach mieloproliferacyjnych

• Przerost komórek G w części przedodźwiernikowej żołądka

• Zakażenie wirusami HSV i CMV

• Leki np. glikokortykosteroidy

• Zwężenie dwunastnicy

• Napromienianie

• Chemioterapia

• Sarkoidoza

• Przyczyny idiopatyczne

Objawy

• Ból zlokalizowany w nadbrzuszu- pojawia się zwykle 1- 3 h po posiłku( wrzody żołądka), ustępuje po spożyciu pokarmu lub zażycia leków zobojętniających kwas solny

• Często bóle występują w nocy lub nad ranem- na czczo(wrzody dwunastnicy). Nawracają co kilka miesięcy(nasilenie dolegliwości wiosną i jesienią)

• Pieczenie występuje za mostkiem( tzw. zgaga)

• Nudności, wymioty

• Kwaśne lub gorzkie odbijanie

• Brak apetytu, niesmak w ustach

• Zaparcia na przemian z biegunkami, wzdęcia

• Spadek masy ciała

Powikłania

1. Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego

Objawy: krwiste lub fusowate wymioty, stolce smoliste, objawy wstrząsu

2. Perforacja- przebicie ściany żołądka lub dwunastnic y

Objawy: gwałtowny ból brzucha „ jak zranienie nożem”, deskowato napięte mięśnie jamy brzusznej, chory leżący spokojny z powodu tak silnego bólu

3. Zwężenie odźwiernika

Jest spowodowane wrzodem umiejscowionym w okolicy przedodźwiernikowej lub przewlekłymi zmianami bliznowatymi kanału odźwiernika

Objawy: nudności, obfite wymioty, zasadowica

4. Rozwój raka żołądka

Leczenie

• Dieta- zaprzestanie palenia papierosów, unikanie przyjmowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych

• Leczenie farmakologiczne

• Leczenie zakażenia Helicobacter pylori- inhibitor pompy protonowej + 2 z trzech antybiotyków: amoksycylina, klarytromycyna, metronidazol. Terapii stosuje się inhibitory pompy protonowej H2- blokery

• Leki osłaniające- tworzą na powierzchni wrzodów ochronną warstewkę, zapobiegającą podrażnieniom

• M1- blokery- zmniejszają wydzielinie kwasu żołądkowego przez blokowanie receptorów muskarynowych

• Prostaglandyny- działają osłaniająco na śluzówkę żołądka oraz zmniejszają produkcje kwasu żołądkowego

• Leczenie operacyjne

Marskość wątroby- postępujące włóknienie miąższu wątroby, niszczące strukturę narządu.

Zastępowanie hepatocytów włóknami tkanki łącznej, które burzą prawidłową budowę wątroby, doprowadzając do upośledzenia funkcji metabolicznych, utrudnienia odpływu żółci oraz są przyczyną powstawania nadciśnienia wrotnego.

Uszkodzenie wątroby jest nieodwracalne, można jednak spowolnić lub zatrzymać postępy zwłóknienia, jeśli rozpocznie się umiejętne leczenie

Podział marskości wątroby ze względu na etiopatogenezę

• Marskość alkoholowa

• Marskość pozapalna

• Marskość zastoinowa

• Marskość żółciowa

• Marskość uwarunkowana genetycznie

Powikłania marskości wątroby

1. wybroczyny i krwawienia- obniżona produkcja czynników krzepnięcia

2. żółtaczka- niedostateczne tempo metabolizmu bilirubiny

3. swędzenie skóry- odkładanie się w niej związków powstających w wyniku nieprawidłowych przemian związków zawartych w żółci

4. encefalopatia wątrobowa- upośledzona wątroba nie usuwa z krwi produktów przemian związków azotowych. Symptomy encefalopatii wątrobowej: zaniedbany wygląd zewnętrzny, skłonność do zapominania, zaburzenia koncentracji, zaburzone reagowanie na bodźce, zmiany rytmu snu i czuwania

5. nowotwór złośliwy wątroby

6. nadciśnienie wrotne- krew płynąca z jelit oraz trzustki przez żyłę wrotną wątrobową przepływa przez marską wątrobę trudniej, w wyniku czego ciśnienie w żyle rośnie

7. wodobrzusze- przesączanie się płynu naczyń krwionośnych do tkanek jamy brzusznej

8. żylaki przełyku- wynik tworzenia się krążenia obocznego przez naczynia jamy brzusznej i przełyku. Przeciążone naczynia w przełyku mają skłonność do powiększania się i pękania, co jest przyczyną zagrażających życiu krwotoków

Dysfunkcja wątroby może powodować upośledzenie układu immunologicznego, zwiększając ryzyko infekcji. Marskość może być przyczyną impotencji, dysfunkcji lub niewydolności nerek, płuc oraz osteoporozy.

Przyczyny

• nadużywanie alkoholu

• zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B i C(HBV i HCV)

• choroby genetyczne- powodują uszkodzenie funkcji metabolicznych wątroby lub jej zdolności do przechowywania metali, białek, enzymów i innych cząsteczek

• stłuszczenie wątroby- nadmierne gromadzenie tłuszczu w wątrobie powoduje jej bliznowacenie

• leki lub toksyny

• niektóre pasożyty

Wirusowe zapalenie wątroby typu B

• zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B( z ewentualnym nadkażeniem wirusowym typu D)- jest jedną z najczęstszych przyczyn marskości wątroby

• wirus HBV( hepatitis B wirus) powoduje zapalenie wątroby, które przekształca się w marskość po upływie wieku, bo nawet kilkudziesięciu lat

• wirus HDV(hepatitis D wirus) nie powoduje zapalenia samodzielnie, ale koinfekcja tym patogenem w przpadku obecnego już zakażenia wirusem B przyśpiesza postęp choroby

wirusowe zapalenie wątroby typu C

• zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C- najczęstsza obok alkoholu przyczyna marskości i zapalenia wątroby w kręgu cywilizacji zachodniej

• zakażenie tym patogenem powoduje przewlekłe zapalenie miąższu i uszkodzenia, które po upływie wielu lat prowadzi do zwłóknienia

• wirus typu C jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ obecnie nie ma na niego szczepionki i jest stosunkowo oporny na sterylizację, tak że możliwe jest zakażenie się przez niedokładne wyjałowienie urządzenia np. u dentysty lub w studiu tatuażu

Alkoholizm lub długotrwałe picie

• choroba wątroby spowodowana alkoholizmem- alkoholowa marskość wątroby rozwija się po około 10 latach intensywnego picia u 15 % alkoholików

• dzienna dawka alkoholu, która spowoduje marskość, jest różna- średnio 3- 4 drinki dziennie u mężczyzn lub 2- 3 u kobiet

• uszkodzenie wątroby jest wynikiem blokowania przez alkohol metabolizmu związków pokarmowych- tłuszczów, białek i węglowodanów

Choroba Leśniowskiego- Crohna

• zapalna choroba jelita o niewyjaśnionej etiologii

• jest to przewlekły, nieswoisty proces zapalny ściany przewodu pokarmowego

• może dotyczyć każdego jego odcinka, lecz najczęściej lokalizuje się w końcowej części jelita cienkiego oraz początkowej jelita grubego

objawy:

• początek choroby często jest niecharakterystyczny, o powolnym przebiegu

• główne objawy, mogące wskazywać na chorobę dotyczą przewodu pokarmowego

• przewlekła biegunka(zwykle bez krwi), czasem nocna

• bóle brzucha(często prawe podbrzusze)

• niedrożność jelit

• zmiany okołoodbytniczne

oprócz tego mogą wystąpić objawy ogólne:

• gorączka

• spadek masy ciała(wyniszczenie)

• zahamowanie wzrostu( u dzieci )

• osłabienie

• męczliwość

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

• przyczyna- nieznana i przebieg podobny do Choroby Crohna. Zajęcie całego lub części jelita grubego przez proces zapalny pod postacią owrzodzeń śluzówki

• objawem- są częste krwiste stolce, biegunki, wzdęcia, osłabienie,chudniecie.

Podobnie jak w Chorobie Crohna rozwijają się objawy złego wchłaniania( spadek masy ciała)

• komponenta psychosomatyczna- osoby chorujące na wrzodziejące zapalenie jelita grubego są odbierane jak neurotyczne, depresyjne

Kamica żółciowa- choroba polegająca na powstawaniu tzw. złogów, czyli kamieni żółciowych w drogach żółciowych

• kamienie mogą powstawać w samym pęcherzyku żółciowym lub w przewodach żółciowych wskutek wytrącania się z żółci złogów cholesterolu

• mogą być pojedyncze lub mnogie

• kamica pęcherzyka żółciowego prowadzi często do jego przewlekłego zapalenia

• kamica przewodów żółciowych może powodować ich częściowe lub całkowite zatkanie, co prowadzi do żółtaczki mechanicznej: bywa też przyczyną ostrego zapalenia trzustki w wyniku zatkania przewodu trzustkowego

Przewlekłe zapalenie trzustki- to przewlekła choroba nienowotworowa trzustki, charakteryzująca się postępującym włóknieniem z towarzyszącym zanikiem tkanki gruczołowej, prowadzącym w różnych okresach do upośledzenia czynności zewnątrzwydzielniczej i wewnątrzwydzielniczej trzustki

Etiopatogeneza- czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia zapalenia trzustki są

• alkohol

• otyłość

• kamica żółciowa

• niedożywienie

• przyjmowanie niektórych leków

objawy

• nawracający, uporczywy ból o zróżnicowanym nasileniu występujący głównie po jedzeniu i zlokalizowany w podbrzuszu(chorzy opisują ból jako piekący, przeszywający, ostry lub ściskający, często promieniujący do pleców ;ból może trwać kilka dni lub nawet tygodni, rzadko mija po mniej niż 24 godzinach)

• postępująca utrata masy ciała

• podwyższony poziom cukru we krwi-stopniowo rozwijająca się cukrzyca

• uporczywa biegunka zwykle o charakterze tłuszczowym , będąca wynikiem niepełnego trawienia pokarmów wskutek niedoboru enzymów trzustkowych.

Ostre zapalenie trzustki-nienowotworowa choroba trzustki, objawiająca się zniszczeniem na nawet martwicą trzustki o gwałtownym przebiegu

Przyczyny

Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia trzustki jest nadużycie alkoholu( 50%), kamica żółciowa ( 40%) lub uraz

• kamica żółciowa

• etanol

• uraz

• choroby wirusowe

• choroby autoimmunologiczne

• zakażenie glistą ludzką

• leki

Objawy i przebieg

Bardzo silne bóle zlokalizowane w środkowej i górnej części brzucha, mogące promieniować do pleców

• bóle opasające

• wzdęcia brzucha, często zatrzymywanie gazów i stolca

• silna gorączka, często przekraczająca 40^o C, czasem dreszcze

• spadek ciśnienia krwi, wstrząs

W skrajnych przypadkach ostre zapalenie trzustki może nawet kończyć się śmiercią( martwica trzustki 20% przypadków)

6

---