Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (The European Bank for Reconstruction and Development - EBRD)
Regionalny bank rozwoju utworzony w kwietniu 1991 r. z siedzibą w Londynie
Cel - finansowanie rozwoju gospodarczego krajów Europy Wschodniej i Środkowej, a także przyspieszenie procesu transformacji ich gospodarek
Członkowie: 1) 15 krajów Unii Europejskiej, 2) instytucje europejskie: Komisja Wspólnot Europejskich i Europejski Bank Inwestycyjny 3) kraje objęte zakresem działania banku, tzw. kraje operacji: Albania, Bułgaria, Polska, Rumunia, Węgry, republiki byłego ZSRR, Czechy, Słowacja, Chorwacja, Macedonia, Słowenia, Bośnia, Hercegowina 4) pozostałe kraje europejskie i pozaeuropejskie: Cypr, Islandia, Izrael, Lichtenstein, Malta, Norwegia, Szwajcaria, Turcja, Australia, Egipt, Japonia, Kanada, Korea Płd., Maroko, Meksyk, Nowa Zelandia, USA.
Finansowanie działalności banku - kapitał zakładowy wyniósł 10 mld ECU (w 1996 r. zwiększony do 20 mld ECU); państwem o największych udziałach jest USA (10%); Polska otrzymała udziały o wartości 128 mln ECU czyli 1,28% wkładów;
Kraje członkowskie są zobowiązane do wniesienia 30% wkładów w ciągu 5 lat w równych rocznych ratach. Połowę tej części wnoszą w postaci skryptów dłużnych, resztę w gotówce. 70% stanowi kapitał „na żądanie”, który jest gwarancją za zobowiązania Banku wynikające z tytułu mobilizacji środków na rynku kapitałowym
Zadania - finansowanie projektów inwestycyjnych w krajach byłej RWPG
Wspieranie rozwoju gospodarki rynkowej, sektora prywatnego, infrastruktury gospodarczej i ochrony środowiska
doradztwo w zakresie określonych przedsięwzięć
współpraca z MFW, Bankiem Światowym, Międzynarodową Korporacją Finansową, OECD, ONZ
EBOR w Polsce
Do 1998 r. EBOR zainwestował w Polsce 1,2 mld ECU w ponad 70 projektów inwestycyjnych. Inwestycje objęły: spółki joint venture (397 mln ECU), współpracę z polskimi firmami (168 mln ECU), prywatyzację, transport, telekomunikację, banki i inne instytucje finansowe, przemysł ciężki.
Prywatyzacja stoczni w Gdyni
Prywatyzacja BGŻ
Prywatyzacja PZU SA
Pożyczka udzielona PKP w wysokości 400 mln zł na reorganizację firmy
Program EBOR dla małych i średnich przedsiębiorstw
Największymi przewagami EBOR-u wobec innych instytucji finansowych są:
regionalne ukierunkowanie;
zdolność działania w sektorze publicznym i prywatnym
szeroki zakres i elastyczność instrumentów finansowych
zaangażowanie banku następuje tylko wespół z zaangażowaniem innych inwestorów (atrakcyjny partner bo przyciąga innych)
kredyty nie wymagają gwarancji czy poręczeń rządowych
EBOR jest inwestorem pasywnym (wkłada pieniądze, pomaga w restrukturyzacji a później odsprzedaje swoje udziały)
EBOR dąży do rozwoju sektora prywatnego przy pomocy działalności inwestycyjnej i mobilizacji kapitału zagranicznego oraz krajowego. Ponadto Bank uczestniczy w ryzyku związanym z przedsięwzięciami inwestycyjnymi poprzez współdziałanie z innymi jednostkami sektora prywatnego. Bank ściśle współpracuje z międzynarodowymi instytucjami finansowymi i innymi organizacjami międzynarodowymi. EBOR wspiera jedynie działania gwarantujące równomierny rozwój gospodarczy, a także związane z wdrażaniem strukturalnych i sektorowych reform gospodarczych w tym demonopolizację, decentralizację i prywatyzację, z uwzględnieniem specyficznych potrzeb poszczególnych krajów. Do zadań EBOR-u należy także ocena postępu transformacji gospodarczej w danym państwie
EBOR a Polska
EBOR odgrywa istotną rolę w polskich przekształceniach poprzez finansowanie projektów w sektorze prywatnym, wspieranie instytucji finansowych oraz funduszy kapitałowych, mobilizowanie inwestycji zagranicznych oraz wspieranie powszechnej prywatyzacji, restrukturyzacji przedsiębiorstw oraz finansowania infrastruktury. Głównym celem EBOR jest popieranie rządowej polityki w zakresie odpowiedniego wzrostu gospodarczego w powiązaniu z obniżaniem inflacji i deficytu budżetowego, a przez to wspomaganie starań Polski do, jak najszybszego przyjęcia do Unii Europejskiej.
Autorzy corocznego raportu przygotowywanego przez EBOR chwalą Polskę za:
wprowadzenie trudnych reform: górnictwa, ubezpieczeń społecznych, emerytalnej oraz administracyjnej
udaną prywatyzację sektora bankowego, zwraca jednak uwagę, że dwa największe banki nadal pozostają nie zrestrukturyzowane. EBOR wyraża niepokój kondycją Banku Gospodarki Żywnościowej z dużym portfelem złych długów. Niepokojąca jest - ich zdaniem - także sytuacja małych banków spółdzielczych, "podłączonych" do BGŻ
terminowe rozpoczęcie prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA,
stopień zaawansowania przekształceń własnościowych w Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń.
Jednocześnie EBOR ostrzega przed:
wolnym tempem prywatyzacji i restrukturyzacji zakładów przemysłu ciężkiego
bardzo niską wydajnością sektora rolniczego
przed lekceważeniem zasad ochrony środowiska - dostosowanie do norm obowiązujących w Unii Europejskiej będzie długotrwałe i bardzo kosztowne;
Do 1998 r. EBOR zainwestował w Polsce 1,2 mld ECU w ponad 70 projektów inwestycyjnych. Inwestycje objęły: spółki joint venture (397 mln ECU), współpracę z polskimi firmami (168 mln ECU), prywatyzację, transport, telekomunikację, banki i inne instytucje finansowe, przemysł ciężki.
Prywatyzacja stoczni w Gdyni
Prywatyzacja BGŻ
Prywatyzacja PZU S.A.
Pożyczka udzielona PKP w wysokości 400 mln zł na reorganizację firmy
Program EBOR dla MSP
Bank Śląski (BSK) podpisał z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) umowę o udzielanie kredytów ze środków EBOR, przeznaczonych na finansowanie projektów inwestycyjnych dla małych i średnich podmiotów gospodarczych (MSP). Podobną umowę podpisał Fortis Bank Polska S.A. rozszerzoną o kredyty obrotowe
Waluta kredytu: PLN, EURO, USD
Sektory Mikro i SME objęte kredytowaniem:
Mikro: indywidualni przedsiębiorcy lub firmy, we wszystkich sektorach, zatrudniające do 20 pracowników, które wymagają finansowania do 30.000 EUR.
SME: firmy sektora produkcyjnego i usługowego, zatrudniające zazwyczaj do 100 pracowników, które wymagają finansowania do 125.000 EUR, a w wyjątkowych przypadkach do 150.000 EUR.
W ramach programu mogą być finansowane następujące projekty:
projekty inwestycyjne
projekty w sektorze usług
potrzeby związane z kapitałem obrotowym dla celów produkcyjnych lub dostaw usług
zakup maszyn (sprzęt, samochody osobowe, dostawcze, ciężarowe) dla celów produkcyjnych, dostaw usług lub w celu prowadzenia działalności handlowej
zakup nieruchomości - wykorzystywanej do celów produkcyjnych, dostawy usług lub prowadzenia działalności handlowej
nowe projekty lub modernizację oraz poszerzenie istniejącej działalności w następujących sektorach: przemysł produkcyjny, działalność związana z rolnictwem, hotele, turystyka, oszczędność energii i środowiska, budownictwo, handel i usługi