Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych zajmuje się osobami zdolnymi. Pojęcie zdolności odnoszone jest zazwyczaj do sprawnościowej lub efektywnościowej strony czynności i działalności człowieka. Wyróżniamy zdolności:
ogólne (wysoki iloraz inteligencji),
specjalne (zdolności kierunkowe: dyspozycje i osiągnięcia twórcze).
Do najważniejszych pozaintelektualnych właściwości ucznia zdolnego należy dojrzałość i równowaga emocjonalna, zdolność do koncentracji uwagi, często duży poziom niepokoju. Uczniowie zdolni odznaczają się dużym poczuciem własnej wartości, przejawiają tendencję do dominacji, łatwo nawiązują kontakty z innymi osobami.
Uczniowie zdolni:
uczą się szybciej i łatwiej niż pozostali,
opanowują znacznie szerszy zakres materiału,
potrafią opanować treści o najwyższym poziomie trudności,
wyróżniają się oryginalnością i twórczym podejściem do zadań,
wykazują wysoki poziom poszukiwania i korzystania z rozmaitych źródeł wiedzy,
są krytyczni, dociekliwi - cechuje ich samodzielność i niezależność sądów.
Opieka nad uczniem zdolnym powinna mieć charakter po części obligatoryjny, po części fakultatywny (obligatoryjny dla nauczyciela, by mobilizować go do doboru trudniejszych treści i zadań a fakultatywny dla uczniów, aby stworzyć im warunki do stymulacji ich zainteresowań i możliwości intelektualnych). Praca z uczniem zdolnym wymaga odpowiedniej strategii i organizacji różnych elementów systemu dydaktycznego, a więc celów, treści, procesu, metod, środków i form organizacyjnych. Szkoła wyposaża uczniów gł. w wiadomości i umiejętności, a uczniowie zdolni są na ogół krytycznie nastawieni do wiedzy podawanej w szkole. Wolą rozwiązywać problemy i zadania.
Techniki umożliwiające szybsze przyswajanie materiału:
wcześniejsze rozpoczynanie nauki
klasy „półroczne”, „wydłużony” rok szkolny, podwójna promocja, indywidualne tempo pracy
wzbogacanie programów szkolnych
treści obowiązkowe i fakultatywne
różnicowanie poziomu trudności.