 | Pobierz cały dokument wokol.jezyka.materialy.polonistyka.czesc.iii.doc Rozmiar 62 KB |
Wokół języka
1. JĘZYKOWY SAVOIR VIVRE, CZYLI O ZACHOWANIACH GRZECZNOŚCIOWYCH
Definicja pojęcia
Typy formuł grzecznościowych
Budowa aktów grzecznościowych
Polski językowy savoir-vivre
Etykieta językowa dziś
Etykieta językowa a kontekst
Eufemizm
Po co eufemizujemy?
Tabu
Eufemizmy
Definicja pojęcia
Zacznijmy od zdefiniowania pojęcia zawartego w temacie. Savoir vivre to wyrażenie, które przejęła polszczyzna z języka francuskiego (savoir `wiedzieć, umieć' + vivre `żyć'). Oznacza ono zasady dobrego wychowania; odnosi się do konwenansów towarzyskich oraz ich znajomości. My jednak nie będziemy mówić ogólnie o kulturze bycia, zajmiemy się językowymi wzorami zachowań grzecznościowych, czyli tak zwaną etykietą językową.
Do wypowiedzi pełniących funkcję grzecznościową zaliczamy: toasty, gratulacje, życzenia, kondolencje, przeprosiny, powitania, pożegnania, zaproszenia, deklaracje pomocy itp. (Należy pamiętać, że w każdej społeczności mogą obowiązywać odmienne wzory zachowań).
Typy formuł grzecznościowych
Wymienione wyżej akty językowe możemy podzielić na
szablonowe, czyli schematyczne, są to utarte wyrażenia nazywane również kliszami językowymi (np. proszę przyjąć serdeczne gratulacje, życzę ci powodzenia, do jutra, miło było cię poznać)
nieszablonowe (nieschematycznym aktem np. kondolencji może być takie oto wypowiedzenie: wiem, jak kochałeś ojca).
Oczywiście lepiej jest stosować te oryginalniejsze formuły językowe. Są one bowiem nieskonwencjonalizowane, mają więc bardziej „osobisty” charakter, nie przypominają „zużytych”, niekiedy pustych znaczeniowo regułek, wypowiadanych automatycznie (np. tak mi przykro z powodu śmierci twojej przyjaciółki). Należy jednak zaznaczyć, że używanie szablonowych form grzecznościowych nie jest żadnym błędem językowym, Schematyczne konstrukcje przecież są poprawne, tylko nieco mniej „odkrywcze”.
Budowa aktów grzecznościowych
Przyjrzyjmy się teraz nieco bliżej budowie form grzecznościowych. Przeanalizujemy w tym celu różne sposoby przeprosin.
 | Pobierz cały dokument wokol.jezyka.materialy.polonistyka.czesc.iii.doc rozmiar 62 KB |