Ewolucja teorii organizacji i zarządzania
Teoria i zasady zarządzania ułatwiają człowiekowi podejmowanie zoptymalizowanych decyzji w roli kierownika. Każda decyzja obarczona jest ryzykiem.
Jeśli nie ma teorii zarządzania człowiek kierowałby organizacją spontanicznie. Każda organizacja działa w określonych warunkach. Działanie spontaniczne jest nie wystarczające.
Kierownik ma do dyspozycji wiele sposobów spojrzenia na organizację oraz na działanie, wyniki i satysfakcje ludzi organizacji. Każdy sposób może być przydatny w zależności od problemu.
Brak jednej powszechnie uznawanej teorii zarządzania wynika z faktu istnienia trzech głównych nurtów teorii zarządzania. W praktyce odrębność ta ulega zatarciu i można mówić o swoistej fuzji, wynikającej ze zintegrowania gromadzonej przez lata wiedzy.
SZKOŁY ZARZĄDZANIA
1. Szkoła klasyczna
- naukowa organizacja pracy
- klasyczna teoria organizacji
2. Szkoła Behawioralna (stosunki międzyludzkie - organizacja to ludzie)
3. Szkoła teorii decyzji
Frederick Winslow Taylor (1856-1915r.) twórca naukowej organizacji pracy. Inspiracją do działania było znalezienie sposobu na poprawę wydajności pracy.
czy można wyeliminować niektóre elementy zadania lub połączyć niektóre fragmenty operacji ?
czy można poprawić kolejność wykonania zadania ?
czy istnieje jeden „najlepszy” sposób wykonania zadania ?
Główne zasługi:
analizował i mierzył czas trwania ruchów pracowników podczas wykonywania zadań i na tej podstawie projektował najlepsze i najszybsze metody wykonywania części pracy (pomiar i analiza czasu pracy przy linii produkcyjnej)
zapoczątkował system zróżnicowanych stawek akordowych - najbardziej efektywni pracownicy uzyskiwali najwyższe wynagrodzenia.
obserwował najlepsze metody wykonywania określonych czynności., a następnie uczył innych pracowników jak najlepiej wykonywać owe czynności
Osiągnięcia naukowej organizacji pracy
zespół ludzi pracujących razem, z których każdy realizuje jedno lub kilka zadań zrobi więcej, niż taka sama liczba ludzi wykonywałaby te zadania od początku do końca.
możliwe jest racjonalizowanie, usprawnianie narzędzi i czynności związanych z określonym zadaniem, istotną role odgrywa wykorzystanie naturalnych uzdolnień pracowników i wiedzy ze szkoleń
Ograniczenia naukowej organizacji pracy
Rewolucja umysłowa miała ograniczony zakres. Nowe techniki prowadziły do wzrostu wydajności jednak również do zwolnienia pracowników o małej wydajności, a także wprowadzono nowe normy pracy utrzymując wynagrodzenie na tym samym poziomie.
- poprawa sytuacji robotników możliwa była jedynie dzięki wzrostowi liczby związków zawodowych,
- pracownicy nie dążą jedynie do zaspokajania potrzeb finansowych, są skłonni do strajków raczej w trosce o warunki pracy niż płacy
Plusy naukowej organizacji pracy
grupa wyspecjalizowanych pracowników wyprodukuje więcej niż cała grupa wykonując wszystkie czynności po trochu.
racjonalizacja i usprawnienie narzędzi czynności
podkreślenie roli uzdolnień i szkoleń
poszukiwanie najlepszych sposobów wykonywania zadań
profesjonalizacja pracowników
Wady naukowej organizacji pracy
zwiększenie norm pracy kosztem zwolnień pracowników
niedostrzeganie społecznych potrzeb pracowników
niedostrzeganie dążenia do zadowolenie pracowników z pracy
Henri Fayol (1841-1925r.) usystematyzował postępowanie kierowników. Uwazał, że kierowanie nie jest sprawa talentu lecz umiejętności. Twierdził, iż sukces wynika, nie z osobistych ustaleń kierownika, a metod przez niego stosowanych.
Czynności przedsiębiorstwa i funkcje kierowania wg Floyda
Czynności przedsiębiorstwa
Techniczne Handlowe Finansowe Ochronne Rachunkowe Kierownicze
↓↓↓
Planowanie Organizowanie Rozkazywanie Koordynowanie Kontrolowanie
Planowanie - obmyślanie kierunku działania po to, by zrealizować cel.
Organizowanie - wprowadzanie planów w życie.
Rozkazywanie - wyznaczenie zadań dla pracowników
Koordynowanie - zapewnienie harmonijnego funkcjonowania zasobów pracy, kapitałów i działań organizacji dla osiągnięcia pożądanych celów.
Kontrola - sprawdzanie przebiegu realizacji planów dla zapewnienia ich właściwego wykonania.
Techniczne - wytwarzanie wyrobów
Handlowe - kupowanie surowców i sprzedawanie wyrobów
Finansowe - pozyskiwanie i użytkowanie kapitału
Ochronne - strzeżenie pracowników i własności
Rachunkowe - rejestrowanie kosztów
14 zasad zarządzania Henri Fayol:
Podział pracy - im bardziej specjalizują się ludzie, tym sprawniej wykonuję pracę.
Autorytet - kierownik musi wydawać polecenia, aby praca była wykonana
Dyscyplina - przestrzeganie przepisów i uzgodnień w organizacji.
Jedność rozkazodawstwa - każdy pracownik powinien otrzymać polecenia dotyczące danej operacji tylko od jednej osoby.
Jedność kierownictwa - to co musi być wykonane musi być w trosce 1 kierownika ( 1 kierownik - 1 plan)
Podporządkowanie interesu własnego interesowi ogółu - interes organizacji ponad prywatę.
Wynagrodzenie - sprawiedliwe dla pracowników i pracodawców.
Centralizacja - ograniczenie roli podwładnych w podejmowaniu decyzji. Kierownicy ostatecznie ponoszą odpowiedzialność ale są zobowiązani do delegowania uprawnień podległym pracownikom.
Hierarchie - tzw. Linie władzy w organizacji, okazujące zależności między naczelnym kierownictwa a niższego szczeblem w organizacji.
Ład - każda rzecz i osoba powinna być we właściwym miejscu i czasie w organizacji.
Należyte traktowanie pracowników - przychylne i sprawiedliwe traktowanie ludzi.
Stabilność personelu - duża fluktuacja (zmienność) pracowników może mieć zły wpływ na funkcjonowanie organizacji.
Inicjatywa - wszyscy podwładni powinni mieć możliwość realizacji swoich pomysłów, nawet jeśli będą z tego wynikały drobne pomyłki.
Esprit de Cors (fr. Duch koleżeństwa) - zgranie personelu zapewnia jedność w organizacji
Szkoła Behawioralna
Elton Mayo (1880-1949r.)- Nie ma człowieka racjonalnego, jest człowiek społeczny, który dąży do więzi z innym człowiekiem, dąży do zadowolenia, jest bardziej wrażliwy na naciski swojej grupy społecznej niż kierownika. Kierownicy zaczęli myśleć o satysfakcji grupy a nie jednostek.
2