1.Co oznacza termin ekologia?

Ekologia - nauka zajmująca się wzajemnymi zależnościami i powiązaniami pomiędzy organizmami i ich zespołami, a otaczającym je środowiskiem.

2. Podstawowe pojęcia:

Populacja- zespół osobników jednego gatunku, wspólnie zamieszkujących określoną przestrzeń, mogących się swobodnie i skutecznie krzyżować wydając płodne potomstwo.

Zła definicja- to jeden określony gatunek na określonej przestrzeni.

Biocenoza- jest to zespół wszystkich organizmów żywych, ich populacji, zarówno roślin jak i zwierząt wspólnie zamieszkujących określone środowisko zwane BIOTOPEM. Organizmy te połączone są ze sobą mechanizmami samoregulacji i utrzymują się w stanie równowagi dynamicznej.

Nisza Ekologiczna- jest to przestrzeń zajmowana przez określony gatunek w ekosystemie, wyrażająca całokształt potrzeb życiowych organizmu jak i jego funkcję w danym ekosystemie tzw. „zawód organizmu ”


Ekosystem - jest to biocenoza wraz z całym kompleksem oddziałujących na nią czynników środowiska nieożywionego, czyli biotopu.
BIOCENOZA+ BIOTOP = EKOSYSTEM
Dobrym ekosystemem pierwotnym był las, las, jako formacja.


Biom- jest to zespół ekosystemów o podobnym charakterze, tworzących duże i łatwe do rozróżnienia regiony biologiczne na Ziemi.

Biosfera ( = Ekosfera) - jest to zespół wszystkich występujących na Kuli Ziemskiej ekosystemów.

3. Zadania ekologii jako dyscypliny naukowej.

1. Badanie zależności poszczególnych gatunków od różnych czynników środowiska, które są często modyfikowane przez gospodarczą działalność człowieka. Ustalenie wrażliwości gatunkowej na zmiany zachodzące w ekosystemach.

2. Badanie wpływu czynników środowiskowych na zmiany liczebności populacji poszczególnych gatunków, ich dominacji w ekosystemach.

3. Badanie prawidłowości powstawania biocenoz, ich dynamiki oraz ich biologicznej produktywności.

4. Badanie warunków i reguł tworzenia się nowych ekosystemów w środowiskach przekształconych przez człowieka, przy różnym sposobie zagospodarowania.

5. Badanie wpływu negatywnych czynników antropogenicznych ( zanieczyszczenia przemysłowe powietrza, wód i gleby, negatywne skutki rolnictwa i leśnictwa) na ekosystemy naturalne jak i przekształcone przez człowieka.

4. Wyniki ekologiczne i ich podziały.

Autekologia (bada jak wpływają czynniki środowiska na organizm i jak organizm wpływa na środowisko)

Synekologia (wpływ czynników ekologicznych na populacje:

ekologia populacji;

ekologia biocenoz = biocenologia (bada zależności wewnątrz biocenozy);

ekologia ekosystemów (obieg materii i energii);

5. Co to jest struktura troficzna i jak wygląda?

Struktura troficzna dotyczy powiązań pokarmowych w obrębie ekosystemu.

6. Sukcesja ekologiczna, jej podział i znaczenie.

- jest to stopniowy, uporządkowany, przebiegający w określonym kierunku proces zmian zachodzących w biocenozie, powodujących przeobrażenie ekosystemu.
Wynika z faktu, że organizmy żyjące w określonym środowisku zmieniają je.
Ekosystemy, w których osiągnięty jest stan równowagi, czyli nie zachodzą przeobrażenia nazywamy KLIMAKSEM.

Sukcesja pierwotna- dotyczy terenów, które wcześniej nie były zasiedlone przez organizmy żywe, no. Skały w skamieniałościach, wydmy, hałdy, pustynie.

Sukcesja wtórna- jest znacznie szybsza i dotyczy ekosystemów wcześniej zajętych przez inną biocenozę np. sukcesje łąki, stawu, lasu.

Występowanie sukcesji w przyrodzie jest podstawą:
* przekształcenia obszarów pionierskich w środowisko życia
* tworzenie gleby na obszarach wcześniej jej pozbawionych
* przekształcanie krajobrazu
* zmiany ekosystemów. Np. z wodnych w lądowe
* zmiany produktywności ekosystemów
* zagospodarowanie nieużytków rolnych
* rekultywacja terenów przemysłowych np. Hałd.

7. Różnorodność biologiczna, poziomy różnorodności.

• Różnorodność biologiczna- oznacza zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią; dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku ( na poziomie genetycznym), pomiędzy gatunkami ( jako skład i bogactwo gatunkowe) oraz różnorodności ekosystemów. Zatem do różnorodności biologicznej obok gatunków roślin i zwierząt dziko występujących w naturalnych i przekształconych przez człowieka ekosystemach zalicza się także odmiany roślin i rasy zwierząt wytworzonych przez człowieka w ramach hodowli. Z powyższych względów różnorodność biologiczną Polski można rozpatrywać na trzech jej poziomach:

• Różnorodność genetyczna- w populacji występują zróżnicowane pule genowe powodujące, że osobniki danego gatunku różnią się między sobą pod wieloma względami. Mogą to być różnice morfologiczne, anatomiczne a czasem nawet ekologiczne. ( biedronka dwukropka)

• Różnorodność gatunkowa- na ziemi nie jest dokładnie określona; szacuje się liczbę gatunków na kilka do kilkunastu mln. Różnorodność biologiczna na poziomie gatunków jest w Polsce dość dokładnie poznana. Występuje u nas około 60 tys. gatunków organizmów żywych, w tym około 2,7 tys. gatunków roślin naczyniowych, około 35 tys. gatunków zwierząt, w tym około 600 gatunków kręgowców. Można uznać, że różnorodność biologiczna Polski na poziomie gatunkowym jest stosunkowo duża.

• Różnorodność ekosystemów - odnosi się do całych systemów ekologicznych, specyfiki ich składu gatunkowego i opartej na nim równowagi biologicznej w ekosystemach, a także do niepowtarzalności mozaiki ekosystemów w krajobrazie ekologicznym. Różne typy ekosystemów powstały w wyniku ewolucyjnego dopasowania się gatunków do struktury ekosystemu w określonych warunkach środowiska.

8. Liczebność organizmów żywych na świecie i w Polsce, w tym rośliny i zwierzęta.

Różnorodność gatunkowa- na ziemi nie jest dokładnie określona; szacuje się liczbę gatunków na kilka do kilkunastu mln. Różnorodność biologiczna na poziomie gatunków jest w Polsce dość dokładnie poznana. Występuje u nas około 60 tys. gatunków organizmów żywych, w tym około 2,7 tys. gatunków roślin naczyniowych, około 35 tys. gatunków zwierząt, w tym około 600 gatunków kręgowców. Można uznać, że różnorodność biologiczna Polski na poziomie gatunkowym jest stosunkowo duża.

9. Podstawowe przyczyny zagrożenia dla różnorodności biologicznej.

- zbyt mała lesistość obszaru Polski, przy znacznym zdegradowaniu większości ekosystemów leśnych
- prowadzenie przez leśników, także w lasach o charakterze ochronnym, pełnej gamy zabiegów pielęgnacyjnych
- intensyfikacja rolnictwa
- intensyfikacja w XX wieku prac melioracyjnych
- rozwój przemysłu i związana z nim nadmierna urbanizacja ośrodków przemysłowych
-bezpośredni negatywny wpływ człowieka na przyrodę „zadeptywanie”
- niewłaściwe rozumiane i prowadzone zabiegi „konserwacji przyrody”
- brak właściwości ugruntowanej świadomości społeczeństwa o konieczności i możliwościach ochrony przyrody
- genetyczne modyfikowanie gatunków ( GMO) i ryzyko ich uwolnienia do środowiska

10. Wymień przykład dokumentu planistycznego uchwalenie, którego musi odbyć się przy udziale społeczeństwa.

Plan zadań ochronnych

11. W jakim nieprzekraczalnym terminie organ administracji musi udostępnić informację o środowisku?

Zasadą jest, iż organ administracji publiczne jest obowiązany udostępnić informację bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku.

12. Podstawowe konwencje niszczenia siedlisk gatunkowych.

poszatkowanie siedlisk

- fragmentacja siedliska

-wyginięcie gatunku

-zwiększenie działu stref krawędziowych

- podatność małych populacji na losowe zdarzenia

-zmiany behawioru

13. Podstawowe zadania ochrony przyrody.

a/ zadania o charakterze bezpośrednio wykonawczym ("kreatywne"), polegające na wykonywaniu czynności mających bezpośredni wpływ na stan środowiska i związanych przede wszystkim z jego ochroną przed szkodliwymi oddziaływaniami powodowanymi przez określone podmioty (chodzi tu głównie i społeczności lokalne - zadania polegają wówczas np. na obowiązku budowy urządzeń chroniących wody przed zanieczyszczeniem ściekami komunalnymi czy urządzeń służących wykorzystaniu bądź unieszkodliwianiu odpadów komunalnych

b/ zadania o charakterze zobowiązująco-reglamentacyjnym, polegające na kształtowaniu sytuacji prawnej innych podmiotów oddziaływujących na środowisko bądź korzystających z niego - np. ustalanie treści i zakresu obowiązków ochronnych tych podmiotów czy granic dozwolonego korzystania ze środowiska

c/ zadania o charakterze kontrolno-nadzorczym, polegające na badaniu stanu środowiska i przestrzegania obowiązków ochronnych nałożonych prawem na określone podmioty;

14. Industrioklimaks

industrioklimaks [łac.-gr.], ekol. końcowe stadium łańcucha przemian sukcesji ekologicznej biocenoz uruchomionej w wyniku oddziaływania emisji przemysłowych na ekosystemy;

15. Co to jest gatunek zwrotnikowy?

Jest to gatunek rośliny/zwierzęcia zamieszkujący tylko obszary zwrotnikowy.

16. Zasada Shelforda i jej konsekwencje dla rolnictwa.

Zasada Shelforda- koncepcja mówiąca, ze zarówno niedobór, jak i nadmiar różnych czynników wpływa na organizmy ograniczająco. Prawo to określa możliwości rozwoju populacji.
Możliwość bytowania organizmów określają dwie wartości tzw. Ekstrema działającego czynnika; minimum; maksimum; nazywamy zakresem tolerancji .
Ta metoda przydaje się do stosowania płodozmianu.

17. Przykład związku ekologii z medycyną.

Zimnica to malaria. W leczeniu malarii pomaga kora z drzewa chinowego.
Leczenie choroby za pomocą roślin. Poznanie przyczyny wpływa na to, że możemy tą przyczynę zlikwidować np. komar widliszek jest nosicielem malarii, więc ograniczono populację tego komara.
Ekologia malarii pozwala na walkę z tą chorobą.
Wiele roślin zawiera substancje lecznicze.

Mikroorganizmy mają wpływ na zdrowie człowieka, kiedyś nie dbano o czystość na salach operacyjnych, bo nie wiedziano, że na przeżywalność człowieka mają wpływ mikroorganizmy ( było brudno i częściej ludzie umierali, częściej były powikłania).

Dopiero później stosowano ANTYSEPTYKĘ.

Pewien lekarz ginekolog stwierdził, że większa jest przeżywalność kobiet po cesarskim cięciu - u niego gdzie trzymał względną czystość niż w gabinetach klinicznych. Wtedy doszedł do wniosku, że mogą to być mikroorganizmy.

18. Opisz las jako układ ekologiczny (ekosystem).

ZA DUZO TEGO.

19. Fazy rozkładu drewna.

- kolonizacja ( zasiedlenie przez wyspecjalizowane organizmy twardego drewna z przylegająca korą, żywym łykiem i miazgą)
- dekompozycja ( właściwe procesy rozdrabniania i rozkładu tkanki drzewnej w współudziale wielu różnych organizmów związanych z martwym drewnem- grzyby są tu ważne)
- humifikacja ( dalszy rozkład i mineralizacja drewna przy zwiększającym się udziale organizmów glebowych- skoczogonków, wijów, dżdżownic, roztoczy, bakterii i grzybów)
- porównanie zagęszczeń dzięciołów bytujących na martwych i obumierających drzewa w lasach naturalnych i zagospodarowanych Puszczy Białowieskiej.

20. Świadomość ekologiczna.

Postawa człowieka cechująca się odpowiedzialnością za stan przyrody, która wynika z rzetelnej wiedzy o niej i determinacji do jej zachowania w stanie pierwotnym. Jej wyznacznikiem jest szacunek do przyrody, przestrzeganie zasad ochrony przyrody, przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska.

21. Podstawowe składowe zrównoważonego rozwoju.

A. Propagowanie celów ( potrzeby człowieka)

B. Badanie środowiska przyrodniczego

C. Prognozowanie zmian w środowisku

D. Działania realizacyjne ( plany, programy)

22. Zasada prawa ochrony środowiska dotycząca korzystania ze środowiska.

- zasady prawa- normy prawne uznane za wiodące ( podstawowe w prawie ochrony środowiska)
ZASADA KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA
- wyróżnia 2 rodzaje korzystania ze środowiska: 
powszechne korzystanie ze środowiska - my 
zwykłe korzystanie ze środowiska- firmy
- nie wymagające uzyskania pozwolenia
-wymagające uzyskania pozwolenia

---