1.Czynniki wpływające na atrakcyjność interpersonalną: 2.efekt kontaktów częstości, czyli zjawisko polegające na tym, że im częściej z kimś się spotykamy, tym większe jest prawdopodobieństwo, że zostanie on naszym przyjacielem. Tak więc im bliżej ktoś mieszka, tym częściej i łatwiej jest nawiązać znajomość. Wprawdzie istnieją związki i przyjaźnie na odległość, gdzie listy muszą wystarczyć i nierzadko wystarczają, jednak to, jak częste i intensywne były kontakty na początku w znacznej mierze decyduje o przebiegu i czasie trwania znajomości. Nie tylko odległość fizyczna, ale także funkcjonalna odgrywa istotną rolę w życiu. Drugim czynnikiem wpływającym na nasze stosunki międzyludzkie jest efekt czystej ekspozycji, tłumaczony jako "zjawisko polegające na tym, że im częściej jesteśmy wystawieni na ekspozycję bodźca, tym bardziej jesteśmy skłonni ten bodziec polubić".
3.Podstawowy błąd atrybucji - tendencja do przeceniania rozmiaru, w jakim zachowanie ludzi jest wynikiem oddziaływania dyspozycji wewnętrznych, a niedocenianie roli czynników sytuacyjnych.
4.Efekt pierwszeństwa: proces, za sprawą kt nasze pierwsze wrażenie dotyczące innej osoby wpływa na to, że jej późniejsze zachowanie interpretujemy w sposób zgodny z tym pierwszym wrażeniem. Bierze się to stąd, że na podstawie inf. otrzymanej na początku, tworzą sobie schemat, a ten wpływa na interpretacje dalszych inf. Sprzeczne dane są ignorowane.(Czasem występuje tez efekt świeżości- największy wpływ ma inf. uzyskana na końcu-, ale jest to raczej wyjątek od reguły).
5.Teoria atrybucji-określenie sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają przyczyny tak swego zachowania jak i zach innych ludzi, czyli jak wnioskujemy o powodach różnych zachowań ludzi (Heider)
6.Atrybucja wewnętrzna wnioskowanie, że jakaś osoba zachowała się w okr sposóbże względu na swe właściwości, postawy, charakter czy osobowość(dyspozycje).
7.Atrybucja zewnętrzna wnioskowanie, że ktoś zach się w określony sposób ze względu na właściwość sytuacji, w której się znalazł (założenie -większość ludzi zachowało by się podobnie w tej syt (szczególny rodzaj atrybucji zewn=sytuacyjna)
8.Atrybucje w służbie ego. Wyjaśnienia, które przypisują sukcesy czynnikom wewnętrznym zależnym od dyspozycji, za niepowodzenia obwiniają czynniki zewnętrzne należące do sytuacji. Dlaczego? Bo lubimy mieć wysoką samoocenę i mamy dostęp do różnych informacji.
9.Wiara w sprawiedliwy świat-forma obronnej tryb gdzie zakłada się, że zło dotyka złych ludzi, natomiast dobro dobrych.(ludzie otrzymują to, na co sobie zasłużyli (-to bardzo niebezpieczne gdyż może powodować wnioskowanie typu ofiary gwałtu i maltretowania są same sobie winne, bo złe rzeczy zdarzają się tylko złym ludziom)
10.Postawa - trwała ocena - pozytywna lub negatywna - ludzi, obiektów i idei.
11. Trójczynnikowa definicja postawy- na postawę skłądają się różne komponenty:
emocjonalny - reakcje emocjonalne wobec przedmiotu postawy
poznawczy - myśli i przekonania o przedmiocie postawy
behawioralny - działania (zachowanie) wobec przedmiotu postawy
12.Teoria reaktancji (Brehm, 1966) - zagrożenie wolności wyboru określonego zachowania powoduje wzbudzenie nieprzyjemnego stanu przeciwstawiania się; ludzie mogą zredukować ten stan, angażując się w zagrożone zachowanie (może też pojawić się złość i agresja wobec osoby, która stosuje zakaz). Pennebaker, Sanders: w publicznych toaletach wywieszano surowe zakazy albo łagodne prośby dotyczące pisania po ścianach; znacznie więcej osób bazgrało po ścianach w toaletach z napisem „zabrania się...” niż „prosimy nie...”
13.Samospełniające się proroctwo- (irytująca konsekwencja stereotypu opartego na fizycznej atrakcyjności to możliwość pojawienia się s.p.)Jak bardzo lubimy innych decyduje o tym, jak bardzo wydają się oni nam atrakcyjni.
Samospełniające się proroctwo sposób w jaki traktujemy ludzi wpływa na ich zachowanie i na to co myślą o sobie. I vice versa - to jak bardzo lubimy innych, wpływa na ich pojęcie atrakcyjności u siebie. Im bardziej kogoś lubimy, tym przyjemniejszy wydaje nam się jego wygląd.
14.Efekt zysku i straty tym bardziej lubimy daną osobę, im więcej wysiłku musieliśmy włoży w zmianę jej pierwotnej opinii o nas (anfang - nie lubiani, dann lubiani), natomiast tym mniej lubimy daną osobę, im więcej jej pierwotnej sympatii straciliśmy (na początku nas lubiła, a teraz nie).
15.Uprzedzenie jest postawą; składa się z komponentów
- afektywnego - reprezentuje zarówno typ emocji powiązany z postawą jak i nasycenie postawy
poznawczego - przekonania lub myśli tworzące postawę [czyli stereotyp]
behawioralnego - odnoszącego się do działań [ czyli dyskryminacja]
16.Stereotyp: komponent poznawczy
Stereotyp to generalizacja odnosząca się do grupy w ramach której identyczne charakterystyki zostają przypisane wszystkim bez wyjątku jej członkom, niezależnie od rzeczywistych różnic pomiędzy nimi.
Są odporne na zmianę pod wpływem nowej informacji. Zależne od kultury, duża role w przekazywaniu ich odgrywają środki masowego przekazu. Nie musi prowadzić do aktów działania - jest to raczej sposób na uroszczenie świata. [Allport i prawo najmniejszego wysiłku].
Kobiety generalnie spostrzegane jako mniej asertywne i bardziej poddające się socjalizacji niż faceci. Np. uważa się że do osiągnięcia celu kobiety muszą włożyć więcej wysiłku = są mniej zdolne. Jest to tak silny stereotyp, że wierzy weń sama grupa naznaczana. Babki też w to wierzą, faceci surowiej karani za niepowodzenia.
Jesteśmy szczególnie czuli na niepowodzenia facetów i wyraźnie powściągliwi gdy powiedzie się kobiecie.
17.Kategoryzacja społeczna: my a oni
Pierwszy krok w wykreowaniu uprzedzeń - podział na te dwie grupy - klasyfikując do grup nadajemy naszemu światu sens.
grupa własna - grupa z którą jednostka się identyfikuje i czuje się jej członkiem
grupa cudza - grupa z którą jednostka się nie identyfikuje
18.Konformizm wobec norm: skłonność do niewychylania się z grupy w celu realizacji jej oczekiwań i uzyskania akceptacji.
Uprzedzenia normatywne działają na zasadzie konformizmu [lęku przed odrzuceniem z grupy], choć oczywiście rywalizacja o zasoby tworzy dla nich tło, to najsilniejszym determinantem ich utrzymywania jest konformizm.
Gdy normy społeczne ulegają zmianie, to zmieniają się też postawy społeczne.
19.Jak można osłabić uprzedzenia?
Hipoteza kontaktu:
Nie każdy kontakt powoduje zmniejszenie uprzedzeń. Allport - musi to być kontakt między ludźmi posiadającymi jednakowy status, którzy starają się osiągnąć wspólne cele.
Sześć szczegółowych warunków osłabienia uprzedzeń przez kontakt:
wzajemna zależność (syt, gdy dwie grupy lub więcej grup potrzebuje siebie nawzajem i musi na sobie polegać, by osiągnąć cel, który jest ważny dla każdej z nich)
wspólny cel
jednakowy status - gdy nie jest jednakowy interakcja jest kształtowana przez ten status
nieformalny, interpersonalny kontakt - musi przebiegać w nieformalnych, przyjacielskich warunkach, gdzie możliwa jest interakcja z członkiem każdej grupy.
kontakty wzajemne interakcje z wieloma członkami różnej grupy [by wykluczyć postrzeganie tego jako wyjątku potwierdzającego regułę]
społeczne normy równości najlepiej gdy normy społeczne podtrzymujące i promujące równość obu grup regulują działanie w danej sytuacji
20.Dyskryminacja: komponent behawioralny
Dyskryminacja to nieusprawiedliwione, negatywne lub krzywdzące działanie skierowane przeciwko członkom danej grupy, wyłącznie dlatego iż do niej należą.
21.Pierwsze wrażenie to pewnego rodzaju obraz, którego autorem sa nasze emocje, nastawienie,doswiadczenia, skojarzenia oraz intuicja. Obraz ten wpływa na nasze postrzeganie i zachowanie.Dlatego warto uswiadomic sobie pierwsze wrażenia, jakie wywieraja na nas inne osoby i jak wpływa to na nasze zachowanie.To, co nale¿y kontrolowac, to emocje, które wychwytywane sa przez naszego rozmówce i moga byc zle zinterpretowane - w koncu nie wie on, że masz po prostu zły dzien. Najlepiej wprawic sie w dobry nastrój i wypełnic sie entuzjazmem. Na ten temat można przeczytac wiecej w ciekawniku, pt. Programowanie sukcesu - entuzjazm.
22.Efekt pierwszeństwa- informacja otrzymana wcześniej wywiera najczęściej większy wpływ na produkowanie się ogólnego wrażenia niż informacja otrzymana później. Pierwsza informacja stanowi paragraf odniesienia na rzecz kolejnych informacji jakie aż do nas docierają. Efekt pierwszeństwa tłumaczy m.in. fakt, że żwawo wyrabiamy sobie opinia o dopiero co poznanej osobie, natomiast późniejsze postępowanie tej osoby interpretujemy w środku sposób dobrze oddany spośród naszym pierwszym wrażeniem Zobacz też: schematy poznawcze poznanie społeczne
23.Ukryta teoria osobowości to właściwe dla danej osoby wyobrażenie o związkach między cechami przewijające się w tworzeniu obrazów o innych ludziach. Teorię, bo związki między cechami przypominają teorię naukową, na podstawie jednych cech można przewidzieć inne. Osobowości, nasze osobiste teorię. Ukryte, bo stosujący tę teorię ludzie nie zdają sobie sprawy, że to robią, że oceniają. Teorie te można zbadać i ujawnić/ ukazać osobie badanej.
24.Znak postawy: pozytywny, negatywny, neutralny
25.Generalizacja- uogólnienie, operacja myślowa, polegająca na wykryciu przez uczącego się cechy lub zasady wspólnej dla danej klasy przedmiotów lub zjawisk. Generalizacja prowadzi do kształtowania się pojęć i dokonuje się przy współudziale mowy.
26.Funkcje stereotypów:
Przystosowawcza
Wzmacnianie, obrona wartości
Racjonalizacja, uzasadnienie wrogości, agresji
27.Typy uprzedzeń:
UPRZEDZENIA SPOŁECZNO -KULTUROWE
UPRZEDZENIA RASOWE
UPRZEDZENIA RELIGIJNE
UPRZEDZENIA PŁCIOWE
UPRZEDZENIA SEKSUALNE
28.Dyskryminacja (łac. discriminatio - 'rozróżnianie'; czyt.: diskriminacjo) - często występująca forma wykluczenia społecznego, objawiająca się poprzez traktowanie danej osoby mniej przychylnie, niż innej w porównywalnej sytuacji ze względu na jakąś cechę (np. płeć, tożsamość seksualna, wiek, niepełnosprawność, religia lub przekonania czy pochodzenie etniczne lub rasowe).
29.Zakażenie emocjonalne- szybkie rozprzestrzenianie się emocji lub zachowań w tłumie.
30. Główne sposoby przekonywania:
W przypadku drogi obwodowej odbiorca komunikatu poświęca na jego przetworzenie niewiele uwagi i wysiłku. Przykładami mogą być: oglądanie telewizji, gdy jesteśmy akurat zajęci czymś innym, albo przysłuchiwanie się dyskusji na temat, który niespecjalnie nas interesuje. Przekonywanie drogą obwodową opiera się na prostych sygnałach, takich jak atrakcyjność nadawcy komunikatu; to, czy inni wokół mnie zgadzają się z przekonywanym stanowiskiem; przyjemność lub ból kojarzone ze zgodą z tym stanowiskiem; a także to, czy podano powód (nieważne jak wydumany), dla którego mielibyśmy się z nim zgodzić.
W przypadku drogi ośrodkowej odbiorca komunikatu głęboko i uważnie zastanawia się nad prawdziwym znaczeniem przedstawionej informacji. Osoba taka może na przykład sama formułować kontrargumenty, zadawać dodatkowe pytania, albo szukać nowych informacji. Perswazyjność informacji zależy od tego, czy informacja ta broni się przy bliższej analizie” .
31. Model prawdopodobieństwa rozpracowania przekazu perswazyjnego R.Petty'ego i J.Cacioppo
Koncepcja dwutorowego przebiegu procesów perswazyjnych
2 drogi oddziaływania przekazu perswazyjnego:
§ szlak centralny - zakłada wytężoną aktywność poznawczą w odpowiedzi na komunikat dla stwierdzenia, czy zajęte prze odbiorcę stanowisko w danej sprawie ma sens i wartość
à elaboracja przekazu, np. poszukiwanie innych informacji, sprawdzanie danych
à aktywność tą wywołują informacje ważne dla os. i te są najintensywniej badane
à efekt: włączenie nowej wiedzy do posiadanych struktur poznawczych à
tworzą się procesy trwałe, odporne na zmiany, łatwe do aktywizowania i przewidywalne
§ szlak peryferyczny - uruchamiany przez prostsze procesy ewaluacji (nastrój, przekonania wobec nadawcy - eksperta, reakcje innych odbiorców - jeśli jest ich wiele tzn.że mają rację)
à mniej skuteczny, bo wpływ dodatkowych wskazówek słabnie z czasem à
podstawy mniej odporne na zmiany
à tworzenie się pozytywnych lub negatywnych postaw bez zastanawiania się nad daną sprawą
32.Czynniki mające wpływ na skuteczność przekazu:
1. źródło przekazu (kto mówi) - większe efekty osiągają ludzie wiarygodni (uczciwi, eksperci, budzący zaufanie), efektywność ta ulec może wzrostowi jeśli wyraża on stanowisko sprzeczne z jego własnym interesem, lub wydaje się, że nie stara się na nas wpłynąć. Ważną sprawą jest również atrakcyjność, wygląd zewnętrzny.
2. charakter przekazu (jak mówi) - przewagę posiadają komunikaty o charakterze emocjonalnym nad logicznymi, bardziej żywe obrazowe poparte przykładami przekazy są efektywniejsze niż kolumny liczb i tabele. W zależności od sytuacji ważną rolę odgrywa kolejność prezentacji oraz jedno lub dwustronna argumentacja.
3. cechy audytorium (do kogo mówi) - istotna jest samoocena odbiorcy perswazji. Osoby z niską samooceną łatwiej ulegają argumentom, które mają ją przekonać niż jednostka mająca o sobie wysokie wyobrażenie. Innym czynnikiem jest nastrój i samopoczucie odbiorcy, łatwiej dotrzeć można do osób wypoczętych i sytych. Nie bez znaczenia są również ich doświadczenia oraz prezentowane postawy. Zabiegi manipulacyjne są bardziej intensywne w warunkach gdy cały system informacji zdominowany jest politycznie i podporządkowany jednej ideologii lub władzy.