Fizjologia ćwiczenie III

PRÓBY CZYNNOŚCIOWE -mają okreslić stan wydolności fizycznej. Mają za zadanie określić naszą wytrzymałość, stan wydolności fizycznej, adaptacji na wysiłki.

Testy czynościowe

Najprostszy test to TEST CUPERA - polega na biegnieciu przez 12 min., najpopularniejszy. Można go zmodyfikować dodając cykloergometr.

Stosowany w medycynie, po chorobach (kardiologia), sporcie, ratownictwie górniczym. Sporttester na klatce piersiowej zakładamy.

Cele prób wysiłkowych:

Testy wysiłkowe stosowane są do oceny:

• zdolności do wykonywania okreslonych wysiłków fizycznych i badania różnych cech sprawności ruchowej

• wydolności fizycznej i tolerancji wysiłkowej

• diagnostyka kliniczna np. ocena sprawności układu krązenia badz oddechowego

PRZECIWSKAZANIA DO PRZEPROWADZENIA PRÓB WYSIŁKOWYCH

• BEZWGLĘDNE:

• świeży zawał serca (nie wczesniej niż 3-6 tyg lub dłużej w przypadku utrzymujących się nietypowych objawów) w wyjatkowych przypadkach zawałów niepowikłowych dopuszcza się wczesniejsze próby ergonetryczne z obciążeniem 25-50 W i tętenem 120/min

• niestabilna dusznica bolesna (nie wczesniej niż 2 tyg po ustapieniu)

• kardiomiopatia przerostowa (jezeli bóle lub omdlenia występują przy niewielkim wysiłku)

• zwężenie cieśni aorty (jeżeli bóle i omdlenia występują przy niewielkim wysiłku)

• zapalenie mięsnia sercowego

• przewlekła niewydolnośc krążenia III i IV stopnia wg NYHA

• częstoskurcz nadkomorowy lub komorowy

• zatorowość płucna

• zaawansowane choroby narządowe i układowe

• nadciśnienie płucne

• choroby narządu ruchu uniemożliwijace badanie

• migotanie przedsionków

• ostre choroby zapalne

• WZGLĘDNE (dopuszczalne w jakiś sytuacjach):

• kardiomiopatia przerostowa oraz zwężenie cieśni aorty, jeżeli bóle i omdlenia pojawiają się przy normalnym wysiłku

• zaawansowane wady zastawkowe

• przewlekła niewydolność krażenia w II stopniu wydolności wg NYHA

• zaburzenia przewodnictwa

• nadciśnienie tętnicze nie poddajace się leczeniu farmakologicznemu

• 3-6 tyg od operacji naczyń wieńcowych

• choroby narządowe, układowe, zaburzenia metaboliczne

WSKAZANIA DO PRZERWANIA TESTU WYSIŁKOWEGO

• BEZWZGLĘDNE:

• obniżenie skurczowego cisnienia do wartosci spoczynkowych pomimo zwiększenia obciazenia

• narastajacy ból wiencowy

• ból głowy, zasłabniecia, omdlenia

• sinica, bladość

• groźne dysrytmie

• zmiany EKG (w odcinku ST)

• brak zgody pacjenta na kontynuacje testu

• problemy monitorowania EKG lub ciśnienia tętniczego

• WZGLĘDNE:

• zmiany EKG (na odcinku STT - odcinek na wykresie EKG) i inne

• narastajacy ból w klatce piersiowej

• zmęczenie, duszność

• ciśnienie skurczowe powyzej 240 , rozkurczowe powyżej 115 mmHg

GÓRNE GRANICE TĘTNA PODCZAS WYSIŁKU

Wiek - lata	Górna granica “bezpiecznego” tętna ud/min
15	203
20-29	193
30-39	185 *
40-49	176
50-59	168
60 i więcej	162

PODSTAWOWE ZASADY PODCZAS PRÓB WYSIŁKOWYCH

• badanie wykonuje lekarz bądź przeszkolony personel pod nadzorem lekarza

• próba wysiłkowa poprzedzona musi być pełnym badaniem klinicznym przeprowadzonym przez lekarza

• przed próbą należy wykonać EKG spoczynkowe w pozycji leżącej i stojacej i porównać je
  z wcześniejszymi

• badany musi być poinformowany o zgłaszaniu dolegliwości takich jak : ból dławicowy, duszności, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, osłabienia.

• W razie stwierdzenia w trakcie badania wstępnego niewłściwych klinicznych danych decyzje o wykonaniu próby podejmuje lekarz

• w czasie badania należy prowadzić ciagły pomiar EKG

• należy kontrolować cisnienie tętnicze co najmniej raz przy każdej zmianie obciażenia

Każda pracownia ergonetryczna powinna (musi) być wyposażona w odpowiedni sprzęt - minimum: aparat EKJG, aparaty do pomiaru cisnienia tętniczego, defiblirator, tlen, leki pomocy doraźnej (np. morfina, nitrogliceryna).

* Podczas prowadzenia testów wysiłkowych należy eliminiwać czynniki dodatkowe mogące wpływać na zmianę reakcji organizmu na wysiłek. Do czynników takich należą:

• zmęczenie wysiłkiem poprzedzajacym badanie

• zbyt wysoka lub niska temp . otoczenia , min 20, 23 stopnie

• niewłasciwe ubranie

• głóg lub posiłek bezpośrenio przed

• napiecie emocjonlane

wskaźnik V02 max

mówi o wydolności

Jest to max zużycie tlenu w ciagu minuty na kg masy ciała przy największym wysiłku.

Jest ono jednym z najważniejszych kryteriów przy badaniu wydolności fizycznej. Odzwierciedla ono ogólną wydolność ukł . odechowego i krążenia oraz mięsni szkieletowych.

METODY POMIARU PUŁAPU TLENOWEGO

• Metoda bezpośrednia - badany oddycha w układzie półzamknietym, a wydychane powietrze jest gromadzone w tzw worku DOUGLASSA i analizowane przy pomocy specjalnych gazowych analizatorów (lub wydychane powietrze jest bezpośrednio analizowane przez aparature sprzężoną z komputerem). Na podstawie składu powietrza oraz wielkości oblicza się wielkość W02 max

• Metoda pośrenia - oparta na istnieniu zależności liniowej między częstością skurczów serca, a wielkością obciażenia wysiłkowego i ilościa pochłanianego tlenu. Zależność ta występuje w czasie wysiłków submaksymalnych wywołujących przyspieszenie tętna w przedziale 120-170/min. Odczytu wielkości V02 max dokonujemy z nomogramu Astrand-Rhyning (mniej dokładna) (przeprowadzamy linię prostą).

RODZAJE STOSOWANYCH TESTÓW WYSIŁKOWYCH

• test maksymalny - wysiłek do odmowy, ograniczony objawami (symtom - limited)

• test submaksymalny - do osiagnięcia 70-85% maksymalnej wiekowej częstości skurczów serca (220 -wiek)

Najdokładniej wydolność fizyczną możemy ocenić stosując max próbę wysiłkową z bezpośrednim pomiarem poboru tlenu. W praktyce częściej stosujemy próbysubmaksymalne (klasyczne do osiągnięcia 85% max wiekowej częstosci skurczów serca) , a wielkość VO2 max obliczamy metodą pośrednią.

TEST (PRÓBA) HORWADZKI

Podchodzi sięna stopień i schodzi przez 5 min.

Polega na wchodzeniu i schodzeniu na stopień (kobiety na 46 cm, faceci na 51 cm) w rytmie 30 wejśc na min ., próba ta jest zalecana do oceny adaptacji układu krażenia do wysiłku fizycznego.

Trwa ona 5 min.

Po wykoaniu próby badany siada i mierzymy mu tętno w następujących przedziałach czasowych po zakończeniu wysiłku:

od 1 min do 1.5 min

od 2 min do 2.5 min

od 3 min do 3.5 min

Na podtsawie tych 3 pomiarów trwających 30 s. każdy, oblicza się wskaźnik sprawnosci fizycznej FI wg wzoru

czas pracy w sekundach x 100

FI = -----------------------------------

2 x suma 3 pomiarów tętna

Wartości wydolnosci fizycznej podane przez Międzynarodową Federacje Medycyny Sportowej

lp	Wskaznik FI (pkt)	Ocena wydolności
1	Poniżej 55	zla
2	55-64	Ponizej przeciętnej
3	65-79	przeciętna
4	80-89	dobra
5	Powyżej 90	Bardzo dobra

1

---