Profilaktyka wad postawy u dzieci w wieku szkolnym.
Podstawowym czynnikiem zapobiegania wad postawy jest stworzenie dziecku prawidłowych warunków rozwoju. Konieczne jest, aby zapewnić swobodny, wszechstronny ruch na miarę jego aktualnych potrzeb (zwłaszcza na świeżym powietrzu).
Na rozwój prawidłowej postawy wpływa także racjonalny odpoczynek - odpowiednia ilość godzin snu, prawidłowe odżywianie. Wszystko to wzmacnia organizm, chroni przed infekcjami i stresami psychicznymi, które w znacznej mierze wpływają na naszą sylwetkę.
Przez cały okres wczesnego dzieciństwa ważne jest zapewnienie indywidualnej potrzeby ruchu, wysiłku i odpoczynku dzieciom. Największym zagrożeniem w tym okresie jest zmuszanie dziecka do przebywania w niewłaściwych pozycjach. Dzieciom przedszkolnym należy zapewnić odpowiednie krzesła, stoliki, dużą ilość zabaw ruchowych oraz wyrabiać nawyk przyjmowania i utrzymywania prawidłowej postawy.
W wieku szkolnym wszystkie lekcje wychowania fizycznego powinny zawierać główne ćwiczenia o charakterze kształtującym i rozwijającym prawidłową postawę. Dotyczy to dzieci młodszych, które rozpoczynają edukację w szkole, jak i starszych jako przygotowanie układu mięśniowego do prawidłowego przejścia okresu zwanego "skokiem wzrostowym".
W okresie dojrzewania sylwetka pogarsza się. Wraz ze wzrostem zmieniają się proporcje ciała oraz występuje osłabienie mięśni. Ćwiczenia gimnastyczne odpowiednio dobrane i przeprowadzone, są w tym okresie szczególnie korzystne.
Głównym mankamentem naszego życia - zarówno podczas pracy jak i odpoczynku jest siedzący tryb życia. Na 12-15 godzin dzień dziecka przypada przeciętnie: 4-7 godzin siedzenia w szkole, 2-4 godzin odrabiania lekcji, 3 godziny odpoczynku, często w pozycji siedzącej, polegającego między innymi na czytaniu, oglądaniu telewizji, korzystaniu z Internetu, 1 godzina na spożywanie posiłku. Ogólnie stwierdza się zmniejszoną aktywność ruchową na rzecz siedzącego trybu życia, co przyczynia się do wytworzenia określonych zmian adaptacyjnych.
Nie możemy zapominać o najważniejszych elementach składowych codziennego życia dziecka jak: sen, dojście do szkoły, nauka w szkole, ćwiczenia śródlekcyjne i międzyszkolne, lekcje wychowania fizycznego, zajęcia pozaszkolne i odrabianie lekcji.
Wszystkie te elementy przebiegające w życiu młodego człowieka w sposób szczególny przeciwdziałają nieprawidłowym postawom, a w efekcie wadzie postawy.
Dziecko powinno mieć własne łóżko z twardym materacem i płaską poduszkom. Czas snu 8-9 godzin na dobę.
Młodsze dzieci powinny nosić tornister na plecach. Starsze dzieci z racji noszenia zwykłych teczek, czy toreb zawieszonych na ramieniu powinny pamiętać o zmianie ręki, aby nie powodować zmęczenia mięśni jednej strony ciała.
Ławki w szkole powinny być prawidłowo skonstruowane, ponieważ mają ogromny wpływ na kształtowanie postawy ciała. Należy też zwrócić uwagę na oświetlenie oraz noszoną odzież i obuwie.
Ćwiczenia śródlekcyjne i międzylekcyjne mają być przeciwieństwem monotonii pozycji ciała. Ćwiczenia te powinny zawierać: ćwiczenia kształtujące, gry i zabawy oraz sport.
W zajęciach wychowani fizycznego powinny uczestniczyć wszystkie dzieci, z wyjątkiem tych, które mają ściśle określone przeciwwskazania lekarskie. Wyłączenie dziecka z zajęć wychowania fizycznego zaburza jego aktywność ruchową, wyobcowuje je ze środowiska rówieśników, rówieśników często jest przyczyną kompleksów. Jednocześnie nauczyciel wychowania fizycznego, znając występujące u dzieci wady, powinien uwzględnić różnice nie tylko rozwojowe, ale i wyrównawcze.
Dziecko powinno odrabiać lekcje przy prostokątnym stole. Światło powinno padać z lewej strony i nie razić oczu. Wysokość stołu taka, aby dziecko opierające się przedramionami o blat stołu miało kręgosłup wyprostowany i barki ustawione poziomo. Wysokość krzesła musi odpowiadać długości podudzia. Zasadą przy odrabianiu lekcji jest zmienność pozycji.
W czasie wolnym należy uprawiać ćwiczenia rekreacyjno - sportowe. Systematyczna i racjonalna aktywność ruchowa, zapobiega wielu dolegliwościom, które związane są z siedzącym trybem życia, który jest tak powszechny przez rozwój techniki, zwiększenie mechanizacji i automatyki pracy. Dlatego profilaktyka ruchem ma tak duże znaczenie dla wszystkich.
Nauka utrzymywania prawidłowej postawy powinna trwać całe życie. Podstawowe zasady ćwiczeń są jednakowe dla wszystkich, niezależnie od wieku. Ważne jest by były prowadzone w sposób prawidłowy i systematyczny. Nabyte już w dzieciństwie odpowiednie nawyki ruchowe pozostają przez całe życie, zabezpieczając przed wystąpieniem schorzeń ze strony aparatu kostno-więzadłowego i mięśniowego.
mgr Anita Wygona - Wator
nauczyciel wychowania fizycznego