Ascaris lumbricoides hominis - Glista ludzka
Kosmopolityczna z wyjątkiem krajów o klimacie suchym lub zimnym
♂: tylna część ciała zagięta na stronę brzuszną, cewkowate długie jądro
w jaju zarodek otoczony 3 warstwami: wewnętrznej lipidowej, środkowej chitynowej (wytwory zarodka) i zewnętrznej, pofałdowanej białkowej (wytwór macicy); jaja nie są zdolne do zarażenia, jeśli nie osiągną stadium II larwy (temp 25 - 30, tlen, wilgotność)
Monokseniczna
Połknięcie jaj z larwą L2
Jelito, płuca
Z jaj w jelicie wylęgają się larwy L2 (po 1 linieniu) przez ścianę jelita do krwi żyła wrotna wątroba żyła czcza dolna serce, płuca przerywają ścianę pęcherzyków, dostają się do wnętrza 2 i 3 linienie z prądem śluzu do gardzieli połknięcie jelito ostatnie 4 linienie samica w jelicie wytwarza 200000 - 250000 jaj / 24 h;
Zbłąkane larwy mogą z dużym krwiobiegiem dostać się do różnych miejsc w organizmie gdzie otarbiają się tworząc guzki robacze
Askarioza:
1. migrujące larwy - miejscowy odczyn zapalny z tworzeniem nacieków i ziarniniaków, eozynofilia, leukocytoza , drobne krwawienia w płucach, zapalenie płuc, powiększenie wątroby samoistne zanikanie obiawów po 7 - 10 dniach!
2. dorosłe glisty w jelicie - zaburzenia łaknienia, ble, nudności, wymioty, zaparcia, biegunki, nawet niedrożnośc jelit, niedrożność przewodów żółciowych, trzustkowych, wyrostka, czasemi przebijają się do jamy otrzewnej i przez powłoki; zubożenie jakości pokarmowej - mają duże zapotrzebowanie na witaminy
3. metabolity glist -toksyczne, opóżnienie lub zahamowanie rozwoju, wzmożona pobudliwość, bezsenność, oddech przypominający padaczkę, skórne zmiany pokrzywkowe, zapalenie spojówek, łzawienie, nieżyt nosa, obrzek twarzy, kaszel, objawy astmatyczne
Koproskopowo na obecność jaj, też metodą rozmazu - bo dużo tych jaj; metody zagęszczające, metody sedymentacji (duży ciężar jaj); metody serologiczne (precypitacji w żelu, mikroprecypitacji z żywymi larwami), rentgenoskopowo po podaniu środka cieniującego, eozynofilia we krwi
Higiena osobista (jaja bardzo odporne na środki dezynfekcyjne),mycie rąk przed posiłkami, mycie owoców i jarzyn spożywanych na surowo, dbanie o czystość pitej wody, unikanie zanieczyszczenia ziemią produktów spożywczych, zapobieganie nawożeniu upraw odchodami ludzkimi
Enterobius vermicularis - Owsik ludzki
Kosmopolityczny
♂: ogon zagięty brzusznie; jaja blade, przez osłonki prześwieca zarodek, ♀: ginie składając jaja
Monokseniczny, swoisty dla człowieka
Połknięcie jaj z larwą L3, autoendoinwazja, autoegzoinwazja, retroinwazja, inhalacja jaj podeschniętych jaj zawierających inwazyjne larwy do jamy nosowo gardłowej skąd zostają one połknięte
Okrężnica (75%), jelito ślepe, wyrostek
Samica składa jaja na granicy skóry i błony śluzowej odbytu świąd autoegzoinwazja, retroinwazja (wnikanie części larw wylęgających się w okolicy odbytu przez prostnicę do jelita grubego i dojrzewaniu tam), antoendoinwazja (kiedy samica składa jaja w okrężnicy lub prostnicy - wylęg larw rabditopodobnych i ich rozwój bez kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym) larwy rabditopodobne jelito grube 3 - krotne linienie osobnik dorosły
Owsica, enterobioza
Może być bezobjawowa, utrzymywać się długo; łagodne zmiany nieżytowe błony śluzowej, rzadziej drobne wybroczyny, ubytki nabłonka, przerost grudek chłonnych; zmiany zapalne i martwicze w okolicy wyrostka robaczkowego; zmiany wypryskowe i zadrapania w okolicy odbytu, niespokojny sen, zmęczenie; u dziewczynek podrażnienie łechtaczki jeśli tam dostaną się pasożyty, onania, odczyn zapalny sromu, pochwy, też macicy,
Odczyny alergiczne i toksyczne, pobudzenie nerwowe, utrata łaknienia, chudnięcie, osłabienie, bladość, bezsenność
Wykrycie poruszających się samic owsika lub jaj - w świeżym stolcu; oglądnie okolicy odbytu pacjenta wieczorem; taśma klejąca w fałdy odbytu, metoda NIH - zeskrobiny z fałdów odbytu,
Bardzo dokładna higiena osobista przez 3 miesiące w wypadku zakażenia lub narażenia - podmywanie sioę po każdym wypróżnieniu, spanie w obcisłej bieliźnie, pranej w gorącej wodzie po każdej nocy, nie strzepywać bielizny pościelowej, opanować odruch drapania, powstrzymać wkładanie palców do ust, często myć ręce leczenie wszystkich domowników równocześnie
Trichuris Trichiura - Włosogłówka ludzka
Kosmopolityczna
♂: tylny koniec ciała spiralnie zagięty ♀:samica zagłębia się przednią częścią ciała w błonę śluzową jelita; jajo o charakterystycznym beczułkowatym kształcie z czopami śluzowymi na końcach, brązowożółte
Monokseniczny
Połknięcie jaj z larwą L3
Jelito grube i ślepe
Larwy wylęgają się z jaj w jelicie cienkim przez wypchnięcie czopów śluzowych jelito grube linienia postać dojrzała
Niewielkie zmiany na błonie śluzowej jelita z powodu sposobu przyczepiania się pasożyta - wybroczyny, nacieki komórkowe, rzadko duże ubytki błony śluzowej, wybroczyny krwawe. Niedokrwistość, nudności, bóle brzucha, uporczywa biegunka, czasami - wynicowanie odbytu (!), odwodnienie i niedobiałczenie wyniszczenie, objawy alergiczne i nerwowe przypominające epilepsję, owrzodzenia jelita grubego
Jaja w kale metodą grubego rozmazu i sedymentacji
Usuwanie odchodów ludzkich zgodnie z wymogami sanitarnymi, zaniechanie użyźniania ogrodów warzywnych odchodami niekompostowanymi, dokładne mycie jarzyn i owoców przed spożyciem, częste mycie rąk
Toxocara canis - Glista psia
Kosmopolityczna
♂: tylny koniec ciała zakrzywiony♀ jaja owalne, prawie kuliste, o grubej brązowej skorupce z oczkowatym wgłębieniem na powierzchni
Psy, wilki, lisy, człowiek jako żywiciel niespecyficzny - nie kończy cyklu rozwojowego
Połknięcie jaja
Jelito cienkie u psaz, u człowieka zwykle wątroba, rzadziej duże krążenie krwi i inne narzady
Jajo środowisko zewnętrzne larwa inwazyjna L2 w jaju pies (tak jak glista ludzka). Chorobotwórczość starego psa - larwy z płuc przechodzą do dużego krwiobiegu i różnych narządów, tam się otarbiają i rozwój zostaje zahamowany; u samca rozwój możę się zakończyć tylko jeśli zostaną zjedzone przez mięsożernego zakończenie cyklu z pominięciem wedrówki tchawicowej.
Chorobotwórczość samicy: larwy uruchamiają się w końcowych dniach ciąży zarażenie śródmaciczne płodów które rodzą się zarażone nie wszystkie larwy się uruchamiają, samica zarażona raz może mieć zakażonych kilka kolejnych miotów.
Toksokaroza
Zespól larwy trzewnej wędrującej niekiedy wytworzenie z larw ziarniniaków eozynofilowych, limfoidalnych i z komórek olbrzymich, gorączka, znaczna limfocytoza, eozynofilia, powiększenie wtroby, rozsiew larw po całym organizmie
Bezpośredni - pasożyt w wyniku biopsji wątroby, pośredni - ziarniniaki w wyniku biopsji wątroby, odczyny serologiczne (mikroprecypitacji z żywymi larwami, test precypitacji w żelu)
Regularne odrobaczanie psów mających kontakt z dziećmi, zapobieganie geofagii
Toxocara cati - Glista kocia
Kosmopolityczna
Kotowate, człowiek - niespecyficzny
Jelito cienkie u kota
Kot zaraża się przez zjedzenie jaja z larwą L2 wykluwają się w żołądku, wędrówka jak larwy glisty ludzkiej, liczne larwy zanoszone są po dostaniu się do płuc z krwią tętniczą do mięśni, ściany żołądka i jelit gdzie linieją L3 światło przewodu pokarmowego osobnik dorosły
Zespół larwy trzewnej wędrującej
Strongyloides stercoralis - Węgorek jelitowy
Strefa subtropikalna i tropikalna Ameryk, Europy i Australii
Dorosłe samice bytują w jelicie , 8 - 12 jaj w macicy, zdolność do składania jaj triploidalnych, diploidalnych i haploidalnych; mało doniesień o pasożytniczych samcach przyjmuje się, że samica pasożytnicza rozmnaża się PARTENOGENETYCZNIE
Małpy człekokształtne, człowiek
Aktywnie przez skórę, błona śluzowa jamy ustnej i przełyku, autoinwazja
Jelito cienkie
Samica składa jaja w jelicie larwy rabditopodobne z charakterystycznym przewężeniem tylnej części gardzieli z odchodami do środowiska zewnętrznego rozwój heterogeniczny lub homogoniczny
1. heterogeniczny (pośredni) - głównie w krajach tropikalnych, larwy saprofagi dojrzałośc płciowa: wolno żyjące diploidalne samice i haploidalne (?) samce o charakterze larw rabditopowych neotenia lub orogeneza po kilku pokoleniach larwy filariopodobne
2. homogeniczny (bezpośredni) - eliminacja pokolenia wolnożyjącego, larwy rabditopodobne w środowisku zewnętrznym po linieniu przekształcają się bezpośrednio w larwy filariopodobne (tylny koniec ciała z wcięciem) do organizmu aktywnie krążenie do płuc, tu część osiaga dojrzałość większość z prądem sluzu - do gardzieli połknięte jelito cienkie dojrzałośc płciowa pod błoną śluzową dwunastnicy jaja, larwa opuszcza jajo jeszcze w jelicie (może przekształcić się w filarię w jelicie przy zaparciach)
Węgorczyca, strongyloidoza - może być bezobjawowa
Wnikanie larw - odczyn zapalny, świąd, wykwity pokrzywkowe
Wedrówka larw - eozynofilia
Zapalenie płuc z podwyższeniem temperatury
Faza jelitowa - rozlany nieżyt z owrzodzeniami,nacieki do warstwy mięśniowej, bóle brzucha, brak łaknienia, biegunka, krwawe stolce, nieregularnośc objawów z okresami polepszeń i zaostrzeń związanych z porą roku
Ruchliwe larwy rabditopowe w kale lub treści dwunastnicy, metoda wzbogacająca Baermanna, metoda hodowli larw w kale, czasem jaja w kale, rzadko jaja w plwocinie
Woda, gleba, owoce i jarzyny zanieczyszczone odchodami człowieka
Ancylostoma duodenale -Tęgoryjec dwunastnicy
Kraje śródziemnomorskie, europejskie i afrykańskie, Azja pd - wsch, obie Ameryki
Łukowato wygięty, ma ząbki, u samicy ogon krótki stożkowaty, zakończony krótkim kolcem, jaja owalne o delikatnej, cienkiej i gładkiej skorupce
Człowiek, małpy człekokształtne, rzadziej u zwierząt mięsożernych i świń
Aktywna inwazja przez mieszki włosowe, połknięcie larw
Dwunastnica
Samica składa jaja do środowiska zewnętrznego z kałem larwy rabditopowe 2 linienia larwy filariopodobne (nie pobierają pożywienia) do organizmu do naczyń krwionośnych i chłonnych płuca z prądem śluzu do gardła jelio cienkie 3 i 4 linienie dojrzałość płciowa jaja
Czasem z płuc - do różnych miejsc w organizmie, ulegają obumarciu
Ancylostomatoza
Przenikanie larw - świąd, grudki, pęcherzyki,
Wedrówka - eozynofilia
Pęcherzyki płucne - wybroczyny krwawe, ogniskowe zapalenie płuc
Niecienie wysysają więcej krwi niż mogą strawić - niedokrwistośc niedobarwliwa, hipoproteinemia, upośledzenie rozwoju fizycznego u dzieci, obniżenie odporności, zaburzenie trawienia, objawy nerwowe, wyniszczenie
Jaja w świeżym stolcu metodą flotacji lub rozmazu bezpośredniego, hodowla larw ze stolca na płytkach agarowych
Przestrzeganie zasad higieny osobistej, praca w obuwiu, spożywanie żywności do której larwy nie mogły się dostać lub zostały zabite przez gotowanie, mycie rąk przed posiłkiem i po defekacji, unikanie kontaktu z wodą która możę być zakażona, szczególna uwaga - praca w kopalni, do prac ziemnych nie powinien być przyjmowany nikt podejrzany o inwazję tęgoryjca
Necator americanus
Strefa podzwrotnikowa obu Ameryk, Afryki, Azji i Polinezji
Dwie półksiężycowate płytki tnące samica ma ogon bez kolca
Człowiek, goryl, rzadziej psy
podonei tylko larwy mniej odporne na suszę
podobnei tylko łagodniej
podobnie
podobnie
Wuchereria bancrofti
Kraje tropikalne,Ameryka południowa i środkowa, Afryka, pd - wsch Azja, Australia i Mikronezja, rzadko w Europie
Samiec - 2 szczecinki kopulacyjne.
Samica: jaja widoczne są tylko w macicy, zbliżające się do szpary sromowej przekształcają się w larwy
Człowiek
Naczynia i węzły chłonne jamy brzusznej, aorty, żyły czczej, nerek, najądrza, nasieniowodów, komora przedni oka, górna powieka
Samica - jajożyworodna otoczka jaja jest osłonką larwy typu mikrofilaria zaokrąglony przedni i zaostrzony tylny koniec ciała z naczyń chłonnych do krwionośnych rytmika dobowa komar zrzucenie osłonki jaja do mięśni linienie do formy inwazyjnej dla człowieka forma inwazyjna dla człowieka po uryzieniu do krwi
Wuchererioza Wokół dojrzewających pasożytów - tkanka ziarninując, stan zapalny węzłów i naczyń chłonnych trzewnych i obwodowych zwężenia zarostowe stwardnienia i zwapnienia ściany stany zapalne nasieniowodów, najądrza i jąder obrzęki zastoinowe i zmiany następowe w skórze. Żylaki naczyń chłonnych, ich pękanie, wodniaki jądra, słoniowacizna, krótkotrwała, nawracająca nieregularna gorączka
Mikrofilarie w grubym rozmazie kropli krwi pobranej w nocy, preparaty krwi barwione hematoksyliną, dorosłe nicienie - w bioptacie węzła chłonnego, odczyny serologiczne (reakcja wiązana dopełniacza, hemaglutynacja pośrednia)
Ochrona człowieka przed komarami (niszczenie, odstraszanie, siatki
Anisakis simplex
Japonia, Europa,
Delfin, foka, morświn, człowiek przypadkowo
Żołądek
Larwy L3 - w organizmie ryb, zjadane przez człowieka dojrzałośc płciowa w żołądku jaja do wody pierwszy żywiciel - skorupiak larwa L2 w jamach ciała zjadane przez ryby L3
Uszkodzenie ściany żołądka, ziarniniaki eozynofilowe
Reakcja wiązania dopełniacza a antygenem, reakcje precypitacyjne
Unikanie spożywanie ryb słodkowodnych , głównie śledzi, w stanie surowym, słabo solonym lub niedowędzonych,
Dracunculus medinensis
Bliski wschód, kraje tropikalne Afryki i Azji
Samiec jest kilkadziesiąt raz mniejszy od samicy, Samica - tylny koniec ciała haczykowato zagięty, jajożyworodna,
Człowiek, małpa, pies, koń
Tkanka podskórna
Samica pod skórą powoduje powstanie zmiany która pęka przy kontakcie z wodą - jajożyworodność larwy do wody (L1) rabditopodobne połknięcie przez skorupiaka (oczlika) 2 linienia - L3 inwazyjne dla żywiciela ostatecznego połknięcie jelito do krwi, chłonki i tkanki łącznej krezki dojrzewanie tkanka podskórna
Małocharakterystyczne objawy toksyczno - alergiczne biegunki, wymioty, rumienie i wypryski, umiejscowienie pod skórą stwardnienie piekące i swędzące, pęcherze które mogą zropieć
Łatwe dzięki dużym wymiarom pasożyta, w ranie oglądaniem i rtg
Uniemożliwienie połknięcia zarażonego oczlika przez picie przegotowanej wody
Loa loa
Kraje tropikalne Afryki środkowej i zachodniej
Tkanka łączna podskórna
Mikrofilarie we krwi wessane przez owada zrzucają otoczkę migracja do różnych narządów wychodzą aktywnie z pyszczka owada wnika pod skórę człowieka, mogą wędrować pod skórą
Obrzęki kalabarskie w okolicy stawów, bolesne, zmiany wypryskowe i rumieniowe, lokalizacja w spojówce - ból, świąd, łzawienie, eozynofilia, obrzęk głośni, zapalenie mózgu
Mikrofilarie we krwi, preparaty barwione hematoksyliną
Niszczenie żywicieli pośrednich, budowanie domów w pewnej odległości od siedlisk ślepaków, ochrona przed ugryzieniami komarów
4