Konstytucyjny system organów państwowych J. kuca 07.03.2008r

Kontrola pozaparlamentarna.

Wyróżniamy 2 modele

1. Model amerykański : ukształtował się jako pierwszy. Już w 1803r sąd najwyższy stanów zjednoczonych, uznał swoją właściwość do kontroli konstytucyjności prawa(wywodząc ją z artykułu 6 ustęp nr 2)Konstytucja i zgodne z nią ustawy krajowe :(… stanowią najwyższe prawo krajowe) z tego jednego zdania wykształcił się cały system konstytucyjności prawa, jest wzorem dla wielu modeli na świecie,

Cechy (znać jest to fundament): 1803r sprawa rozpatrywana przed sądem najwyższym Marmury vs Medison.

Do cech tego modelu zaliczamy:

1. powieżenie kontroli konstytucyjności prawa nie zawisłym sądom , nie są to sądy jest to jeden specjalny kontrola ma charakter zdekoncentrowany, kontroli w sensie przedmiotowym,podlegają wszystkie akty normatywne i działania urzędowe, (podjęte na wszystkich szczeblach sprawowania władzy.

2. Kontrola ma charakter uniwersalny,

3. Kontrola wykonywana jest przy okazji rozpatrywania przez sąd, danej konkretnej sprawy( np. dochodzimy prawa opieki nad dzieckiem, 2 małżonków się rozwodzi, sąd przydziela opiekę manie, ale ojcec dochodzi do praw z konstytucji że jest równo uprawnienie, sąd musi badać czy jest to zgodne z konstytucją ma charakter konkretny

4. Kontrola ma charakter konkrety

5. Rozstrzygnięcie sądu o nie konstytucyjności odnosi się tylko do danej sprawy rozpatrywanej przed tym sądem- kontrola ma charakter względny,

2. Model kontynentalny: odmienne cechy akontralne czyli całkiem przeciwne przysługują modelowi kontynentalnemu. Którego twórcą jest austryjacki uczony HANS KELSEN.ukształtował się w 1920r. a jego rozkwit przypada na lata po drugiej wojnie światowej, początkowo występował w Austrii i Czechosłowacji, później Niemcy Włochy, Francja,

W PL (Ewoluują ustroje państwowe, w Konstytucji marcowej było powiedzianie że żaden organ nie ma prawa kontroli ustawy zgodnej z konstytucją, konstytucja nie była kontrolowane początek lat 80 dochodzi do powołania trybunałów konstytucyjnych. Jest to dość młoda instytucja w Polsce. Spory między władzami.Sądy nie tylko stosują przepis ale porównywają czy są zgodne z konstytucją. Organy mają tak działać aby cały system całe państwo zbliżało się do równowagi. Kiedyś w ogóle nie mieliśmy konstytucji. Zaczęły się tworzyć po to żeby ograniczyć władze absolutna monarchy. Nawiązywanie do demokracji, trój podziału władz. Absoktrymacja równowagi władzy.

Do cech tego modelu zaliczamy:

1. powierzenie kontroli konstytucyjności prawa,jednemu niezależnemu(wyodrębnionemu sądownictwa powszechnego, i nie zależnego od legislatywy)organowi państwowemu,- kontrola ma charakter skoncentrowany,Inicjatywa kontroli przysługuje ściśle określonym organom kontrola ma charakter abstrakcyjny(wyjątkiem jest skarga konstytucyjnai prawo wystąpienia z pytaniem prawnym, przez każdy sąd powszechny w danej konkretnej sprawie(czy nasz trybunał ma być taki jak dzisiaj w która stronę ma podążać?)

u nas: (sąd może wystąpić z wnioskiem do trybunału konstytucyjnego, pytanie prawne)

b)kontrola ma charakter kontroli prewencyjnej i następczej kontrola ap piorii , a następcza a postępriori

następcza kiedy ustawa już obowiązuje obywateli i podlega kontroli

2. Orzeczenie wydane przez sąd konstytucyjny, ma moc powszechnie obowiązującą, i jest ostateczny( nie ogranicza się do konkretnej sprawy)

TRYB UCHWALENIA KONSTYTUCJI; PROCEDURA UCHWALENIA KONSTYTUCJI.

Zależy przedewszystkim od tego komu w danym państwie przysługuje moc nadania konstytucji. Czyli tak zwana władza ustrojodawcza. W państwach demokratycznych. Gdzie władze sprawuje naród.Prawo uchwalenia konstytucji jest atrybutem jego suwerenności.Może go realizować w dwóch formach:

• bezpośredniej- najczęściej referendum konstytucyjne przeprowadzane na różnych etapach projektowania konstytucji.Najczęściej ma charakter zatwierdzający.(zatwierdzenie następuja po uchwalaniu konstytucji, we Francji inaczej),

• pośredniej- naród powieża prawo uchwalenia konstytucji, swoim reprezentantom, z reguły jest to powołany specjalnie w tym celu organ, nazywany Konstytuantom,(może to być np. parlament, złożony z jednej izby np. sejm ustawodawczy, może to być 2 izby danego parlamentu obradujących wspólnie, np. w PL)- Sejm i senat działające jako komisja konstytucyjna zgromadzenia narodowego. Może to być również specjalnie powołany w tym celu organ np. konwencja konstytucyjna stanów zjednoczonych,

ZMIANA KONSTYTUCJI:

Rozdz XII , jeden art. zawierajacy 7 ustepów, Art. 235 ! str 60 trzeba znać.

1.ust.Nie powierzono radzie mininistrów ponieważ rada ministrów jest organem najbardziej politycznym. Bo skład zależy od określonej ilości w sejmie. Posłowie i senatorowie są przedstawicielami narodu działają w ich imieniu. Prezydent

1,5 - 92 posłów

Większość 2/3 głosów większość bezwzględną stąd mówi się że nasza konstytucja jest konstytucją sztywną i bezwzględną.i w sejmie i w senacie,proporcjonalność w prawie wyborczym to jedna z metod wyborczych,

Czy prezydentowi przysługuje prawo veta ? nie przysługuje prawo veta natomiast przysługuje mu wniosek do trybunału ale tylko do formalnej treści ustawy. Trybunał bada 1.Materialnej treści,(czy organ był uprawniony) 2 formalnej (procedura jej uchwalenia,126,

Prezydent jest na straży konstytucji.

Ustawa uchwalona w sejmie i senacie w jednakowym brzmieniu zostaje przekazana do prezydenta.który w ciągu 31 dni ma podpisać ustawę i zarządzić jej ogłoszenie w dzienniku ustaw + 235 art. do egzaminu.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem trybunału konstytucyjnego prezydentowi nie przysługuje prawo veta ustawodawczego (tak jak ma to miejsce w procedurze zwykłej) przysługuje mu prawo wniosku, w ramach prewencyjnej kontroli norm,do trybunału konstytucyjnego naruszenia formalnej treści ustawy o zmianie konstytucji.(czyli naruszenia procedury jej uchwalenia przewidzianej w artykule 235.

Trybunał nigdy nie działa z urzędu. Działa na wniosek. 29.czerwaca 2007 nastąpiła zmiana prawa o ustroju powszechnym. Nieprawidłowa ustawa, I prezes sądu najwyższego złożył wniosek do tryb konst. Ustawa wypłynęła z rady ministrów na etapie przedstawiciele rządu zorientowali się że jedna konstrukcja ustawy nowelizującej jest niezgodna z inną konstrukcją nowelizującą. Komisja opracowująca projekt zaleciła poprawkę. Naruszona formalna treść ustawy. w ustawie

Dlaczego prezydent nie posiada wniosku o zmianie ustawy treści materialnej?

Zasady naczelne konstytucji: cześć z ćw Do egzaminu.

1. rozdział zasady naczelne konstytucji.

Pojęcie zasady naczelnej konstytucji. Przez zasady naczelne konstytucji rozumiemy normy prawne zawarte w konstytucji których szczególna doniosłość wyraża się w tym ,że z norm tych wynikają inne normy prawne określają one cechy danej instytucji. I za takie uznawane są w orzecznictwie i doktrynie.

Pojęcie zasad naczelnych nie jest sprecyzowane w nauce prawa i nie dysponujemy jedną bezsporną definicją. Z pewnością zasady te mają u swych podstaw decyzje polityczne jakie podjął ustrojodawca i są nimi uwarunkowane.Całokształt tych zasad składa się na określenie formy państwa to jest sposobu zorganizowania i sprawowania władzy w państwie.W konstytucji z 1997r zasady naczelne zostały zawarte w rodziale I. Rzeczpospolita. Nie oznacza to jednak ,że wszystkie 29 artykułów zawartych w tym rozdziale. Stanowi zasady naczelne. W nauce prawa dokonuje się różnej typologii tych zasad. Wyróżniając od kilku do kilkunastu.

Należy przy tym pamiętać ,że krąg zasad naczelnych,nie został raz na zawsze ustalony i nie stanowi tzw. Katalogu zamkniętego.(czyli mamy wymienione od a do z zamknięty np. źródeł prawa,), ( z zasadami jest inaczej nie ma katalogu zamkniętego).Może się okazać ,że na jakimś etapie działalności państwa zostaną odkryte inne zasady naczelne. W doktrynie(np.monteskiusz) lub orzecznictwie.

Do podstawowych zasad naczelnych konstytucji zaliczamy:

1. Zasadę republikańskiej formy rządów.(ćw) złac. Rzecz publiczna, rzecz należąca do narodu, starożytny Rzym,res publica -> własność narodu,

2. ZASADA DEMOKRATYCZNEGO PAŃSTWA PRAWNEGO (ćw.)

3. ZASADE SUWERENNOŚCI NARODU (ćw),naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli,lub bezpośredni (referendum)

4. ZASADĘ PRZEDSTAWICIELSKIEJ FORMY RZĄDÓW (ćw)

5. Zasada podziału i równowagi władz.

Te zasady funkcjonują w jednym państwie i się wiążą.

Do egzaminu znać te które wymieniliśmy.

2

---