rzeczpospolita szlacgecka, wypracowania


Rzeczpospolita szlachecka na tle XVI- wiecznej Europy.

Wiek XVI był okresem burzliwym dla wszystkich państw europejskich. Początki walk o hegemonie, nieustanne odkrywanie nowych terenów i związane z tym przemiany gospodarcze i społeczne. W tym całym zamęcie musiała odnaleźć się Rzeczpospolita Obojga Narodów. Jak w latach 1492 - Rzeczpospolita odnalazła się w Europie? Czy podporządkowała się wprowadzanym zmianą?

Pod koniec średniowiecza w Europie zaczęły kształtować się państwa narodowe, w których władcy dążyli umocnienia swojej władzę. Rozbite na dzielnice państwa były łączone przez królów, którzy w rywalizacji z feudałami musieli pozyskać miasta i rycerstwo, a do tego znaleźć podbudowę ideologiczną swoich działań. Odnaleziono ją studiując prawo rzymskie. Zaczęto wprowadzać pojęcie władcy będącego źródłem prawa i stojącego ponad nim. To przekonanie stało się podstawą monarchii absolutnej, którą próbowali budować władcy Hiszpanii, Francji i Anglii. W przeciwieństwie do tych państw w Rzeczpospolitej Obojga Narodów kwitła demokracja wraz z przywilejami dla szlachty. Stan ten zdołał zapewnić sobie nietykalność majątkową, osobistą, podejmowanie wszystkich decyzji wagi państwowe, a od roku 1573 r. wybieranie królów elekcyjnych. Drugim państwem, w którym wielką rolę odgrywało zgromadzeni ludowe noszące nazwę Izby Gmin była Anglia, która dążąc do tego w XVII wieku toczyła wewnętrzne walki pomiędzy królem, a jego przeciwnikami tworząc monarchię konstytucyjną. Jak widać przemiany polityczne w Polsce wprowadzane były raczej łagodnie i stopniowo, bo już od 1355 roku, kiedy to Kazimierz Wielki spisał prawa obyczajowe osobno dla Wielkopolski i reszty ziem Polskich rozpoczął się ten proces.

Oprócz przemian politycznych wiek XVI przyniósł także wewnętrzny rozpad kościoła katolickiego. W 1517 roku augustianin Marcin Luter wyraził swoje niezadowolenie wobec polityki duchownych i wystąpił ze wspólnoty chrześcijańskiej tworząc własny odłam religii - luteranizm. Za nim poszli inni i już w niedługim czasie w Europie rozprzestrzeniły się inne wyznania protestanckie: kalwinizm, anabaptyzm, antytrynitaryzm. W Rzeszy Niemieckiej na skutek trzech wojen wewnętrznych podpisano pokuj augsburski dającym wolność wyznaniową książętom niemieckim. We Francji krwawy konflikt katolików z hugenotami, którego punktem kulminacyjnym była noc św. Bartłomieja zakończył się edyktem nantejskim w 1598 r.. Władca Anglii, Henryk III wydał Akt o supremacji zrywając z papiestwem i mianując się głową kościoła anglikańskiego. W Niderlandach także dochodziło do walk o wolność wyznaniową, zakończonych podziałem państwa na dwie części. W Rzeczpospolitej natomiast wszelcy innowiercy nie byli potępiani. Szlachta, nieustannie dążąc do swojej niezależności zabezpieczyła się przed prześladowaniami i represjami z powodu wyznania w 1573 r. załączając w Artykułach henrykowskich, które podpisywał każdy kolejny król elekcyjny, postanowienie o wolności wyznaniowej.

Dokonywane w XVI w. wielkie odkrycia geograficzne i wykorzystywanie znalezionych towarów w celach handlowych zmieniły oblicze europejskiej gospodarki. Państwa zachodniej Europy, które prężnie brały udział w kolonizacjach odkrywanych terenów wprowadziły u siebie gospodarkę pieniężno- towarową. Rozwijały się manufaktury, handel morski oraz udoskonalono narzędzia ułatwiające pracę. Po wschodniej stronie Łaby, gdzie kraje nie brały wielkiego udziału w kolonizacji kwitła gospodarka folwarczno - pańszczyźniana oparta na przynależności chłopa do ziemi. Tworzono tam wielkie folwarki skupione na jednym rodzaju działalności i handlu wytworzonym przez siebie towarem. Także w Rzeczpospolitej kwitł ten system. Tworzone w Koronie i na Litwie wielkie faktorie i skupianie się możnych na uprawie konkretnego zboża przyniosło im zysk, tym bardziej, że zapotrzebowanie na nie w Europie Zachodniej było ogromne.

Rzeczpospolita nie była nośnikiem kultury europejskiej. Wszelkie wzorce, jakie były wprowadzane do naszej architektury, malarstwa, rzeźby czy literatury artyści sprowadzali z Europy. Tam kultura całkowicie podporządkowana była nowemu systemowi politycznemu i gospodarczemu, u nas nadal powszechne były stare obyczaje i etykieta.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
rom - Rzeczpospolita Szlachecka w ocenie polskich romantyków, WYPRACOWANIA, ZADANIA
Rzeczpospolita w dobie unii polsko – saskiej
II Rzeczpospolita – kraj wielu narodów 2
II Rzeczpospolita – kraj wielu narodów
Rzeczpospolita wielu narodow Mniejszosci narodowe i etniczne
statyst wyprac, Testowanie
Historia arkusz IIIb (czasy nowozytne do roku 1915) poziom rozszerzony wypracowanie6
Krytyka wad społeczeństwa, wypracowania
Materiał pomocniczy, Szkoła, wypracowania, ściągi
Przesłanie PANA TADEUSZA, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Jak ludzie średniowiecza wyobrażali sobie śmierć i jakie odc, wypracowania
przedwiosnie(1), Wypracowania
formy organiz, Szkoła, wypracowania, ściągi
SZCZĘŚLIWY TEN CO UKOCHAŁ, WYPRACOWANIA J.POLSKI
gegra-konspekt3, Wypracowania

więcej podobnych podstron