Prawa dziecka w naszym przedszkolu
W codziennej praktyce pedagogicznej przedszkola realizujemy prawa dziecka , które opracował i wdrażał w swojej pracy wychowawczej Janusz Korczak. Był on wspaniałym obserwatorem dzieci, nieugiętym obrońcom ich praw. Janusz Korczak miał niezwykłą umiejętność wczuwania się w mentalność dzieci, potrafił przeprowadzać z nimi długie niekończące się rozmowy.
Hasłem przewodnim dzieł i życia J. Korczaka było stwierdzenie :
"Traktuj dziecko jak dorosłego, pamiętając o tym, że jest dzieckiem"
Dziecko jest człowiekiem.
J. Korczakowi przypisuje się tytuł Obrońcy Praw Dziecka. Spośród wielu praw dziecka, które opisał w swoich pracach i o które walczył najważniejsze to:
Prawo do szacunku
Prawo to jest najbardziej lekceważone i najmniej popularne we współczesnym świecie. Korczak uważał, że należy mieć szacunek dla niewiedzy dziecka, dla wysiłku poznawania, dla jego skromnej wartości, szacunku dla tajemnic i wahań, ciężkiej pracy wzrostu, dla bieżącej godziny, w której dziecko żyje.
Uznanie tego prawa w grupie przedszkolnej jest niezwykle ważne, ale równocześnie bardzo trudne. Każde dziecko reprezentuje siebie, swoje człowieczeństwo w sposób odmienny i należy to uszanować.
Prawo do niewiedzy
Błędy popełniane przez małe dziecko w trakcie jego rozwoju wynikają z jego niewiedzy. Należy wykazać się wielką wyrozumiałością i cierpliwością wobec ogromnej ilości pytań zadawanych przez dziecko.
W przedszkolu dzięki różnorodności metod i form pracy, z pomocą nauczycieli -przewodników, wychowawców, opiekunów, dziecko poznaje tajniki życia w społeczeństwie. Uczymy się gdzie w każdej książce jest początek, a gdzie koniec. Jak uważnie przewracać kartki, by ich nie pognieść.
Prawo do niepowodzeń i łez
Wszyscy jesteśmy zdani na próby i błędy. Wszyscy się mylimy. Jesteśmy podatni na niepowodzenia. Niepowodzenia dziecka, wywołują często złość i agresję, która objawia się łzami. Są to łzy niemocy i buntu, rozpaczliwe wołanie o pomoc. Trzeba cierpliwie czekać aż dziecko wydorośleje, nabierze doświadczenia życiowego i rozumu. Należy poczekać, bo nawet najlepsi mają złe dni, kiedy wszystko się wali i nawet nie wiadomo dlaczego.
Prawo do upadku
Błądzić jest rzeczą ludzką. Niechętnie zgadzamy się z tym, że jesteśmy stworzeni do prób i błędów, niechętnie przyznajemy prawdo takiego postępowania bliźnim.
Pamiętaj!
Dziecko ma prawo kłamać, wyłudzić, wymusić, ukraść…. Pozwól dzieciom błądzić i radośnie dążyć do poprawy.
Prawo to ma swoje odzwierciedlenie we współczesnym Programie Wychowania Przedszkolnego, gdzie mowa jest o korygowaniu wad i nieprawidłowości powstałych we wczesnym dzieciństwie. Nauczyciel wychowawca ma obowiązek obserwować zachowanie, wyjaśniać przyczyny nieprawidłowości i odchyleń w rozwoju, oraz podejmowania działań kompensacyjnych wobec dzieci, które tego potrzebują (diagnoza, terapia).
Prawo do własności
Każde dziecko gromadzi, swoje skarby. Skarbiec ten to jego pokój, jego kącik, półeczka, kieszonka. Jeżeli uszanujemy to zbieractwo, to dziecko odwzajemni to nam poszanowaniem czegokolwiek i każdego.
Program wychowania w przedszkolu podkreśla ważność tego prawa w zapisie: poszanowanie wytworów pracy własnej i innych, oraz samodzielne dysponowanie przedmiotami oddanymi im do użytku.
Prawo do tajemnicy
Należy przekonać dzieci, że mamy szacunek dla ich tajemnicy, że zapytania: "Czy możesz mi powiedzieć?" - nie oznacza: "musisz".
Prawo do radości
Umiejętność odczuwania radości wydaje się cechą lub nastawieniem, które towarzyszy nam od dzieciństwa. Szczęście ma jednak źródło w naszym wnętrzu. Początkiem wszelkiego szczęścia jest samoakceptacja w myśl współczesnej psychologii: muszę nauczyć się cieszyć z tego, że jestem sobą.
Sztuką radowania się należy zarażać małe istoty, z którymi przebywamy, by dać im przekaz, że uśmiech ich obowiązuje. Niekiedy nierozumna miłość odbiera dzieciom radość pokonywania trudności, satysfakcję z samodzielnego radzenia sobie, odkrywania, poznawania. Dla własnej wygody rodzice wyręczają swoje pociechy w czynnościach samoobsługowych, odbierając im radość z podejmowanych samodzielnych prób.
Jeśli umiecie diagnozować radość dziecka i jej natężenie, musicie dostrzec, że najwyższą jest radość pokonywania trudności, osiągniętego celu, odkrytej tajemnicy. Radość triumfu i szczęście samodzielności, opanowania, władania.
Prawo do wypowiadania swoich myśli i uczuć
Gdy dziecko samo zaufa i powie, co jest jego prawem, mniej będzie zagadek i błędów. Łamanie tego prawa jest wielką krzywdą dla dziecka, którą trudno w życiu naprawić.
W codziennej pracy z dziećmi mamy obowiązek pozwolić dziecku na wyrażanie i nakazywanie wszystkich uczuć, nie tylko tych pozytywnych ale koniecznie negatywnych. Tylko w ten sposób dziecko będzie równorzędnym partnerem, zaufa nam dorosłym. Będzie miało świadomość, że może zwrócić się o radę i pomoc, że będzie wysłuchane.
Jak pomóc dzieciom w radzeniu sobie z własnymi uczuciami?
Słuchaj dziecka uważnie i spokojnie.
Zaakceptuj jego uczucia słowami: Och, mm, rozumiem.
Określ te uczucia.
Zamień pragnienia w fantazję.
Prawo do dnia dzisiejszego
Dziecko z braku doświadczeń żyje teraźniejszością , chwilą obecną. To ta chwila liczy się najbardziej. Wszystko co stało się wcześniej, lub zdarzy się w przyszłości jest dla niego legendą.
Dziecko pragnie być tym kim jest w danej chwili, po prostu pragnie być dzieckiem, a nie przyszłym dorosłym człowiekiem.
Dla jutra lekceważy się to, co je dziś cieszy, smuci, gniewa, zajmuje. Dla jutra, którego nie rozumie(…) kradnie się lata życia.
KARTA PRAW DZIECKA
Mam prawo nie tylko do egzystencji, ale do życia.
Mam prawo do własnej osobowości Nie jestem niczyją własnością.
Mam prawo być równym każdej każdej innej istocie ludzkiej bez względu na wiek.
Mam prawo oczekiwać szacunku.
Mam prawo być samym sobą posiadać własną tożsamość.
Mam prawo wyrażać swoje myśli i uczucia, a także być wysłuchanym.
Mam prawo pytać „ dlaczego” i otrzymać odpowiedź.
Mam prawo być wychowywanym bez krzyku, lekceważenia czy poniżania.
Mam prawo dorastać w swoim własnym tempie i oczekiwać akceptacji dla tego tempa.
Mam prawo nie doznawać bólu fizycznego ze strony zagniewanych ludzi.
Mam prawo być kochanym takim, jakim jestem.
Mam prawo pod rozważnym kierunkiem, do myślenia we własnym imieniu do podejmowania decyzji.
Mam prawo do odpowiedzialności za siebie.
Mam prawo do odczuwania radości, szczęścia, smutku opuszczenia, złości bólu.
Mam prawo do wygrywania.
Mam prawo troszczyć się i być przedmiotem troski, wychowywać i być wychowywanym, dawać i otrzymywać.
Mam prawo kształtować swoje własne przekonania, wierzenia i normy.
Mam prawo do wolności.