PODSTAWOWE ZASADY PIERWSZEJ POMOCY U PSÓW
Udzielenie pierwszej pomocy ma na celu:
Ratowanie życia
Zapobieganie dalszym obrażeniom
Powstrzymanie pogorszenia się stanu zdrowia zwierzęcia
Ograniczenie do minimum bólu i niepokoju
Ułatwienie dalszego leczenia
Bezpieczne przewiezienie psa do weterynarz
Podstawowym działaniem jest szybka ocena sytuacji, określenie zagrożenia dla psa oraz ewentualnego niebezpieczeństwa dla ratującego. Następnie unieruchamiamy psa o ile jest to niezbędne i wynosimy psa ze strefy zagrożenia. Udzielamy pierwszej pomocy oraz organizujemy transport w celu przewiezienia psa do weterynarza, jeżeli jest to możliwe wzywamy weterynarza na wizytę domową.
Wstępne czynności
Unieruchomienie psa - ograniczamy możliwość poruszania się psa na tyle, na ile jest to niezbędne, stanowcze unieruchomienie psa może go zdenerwować i spowodować wyrywanie się. Można zastosować u przestraszonego psa kaganiec, lub przygotowany np. z krawata prowizoryczny kaganiec. Do psa należy zbliżać się zachowując ostrożność, przemawiając do niego uspakajająco.
Sprawdzenie częstotliwości i rytmu oddychania - pies w ciągu minuty wykonuje 10-30 oddechów. Psy małych ras oddychają częściej niż duże i dorosłe osobniki. Wdech i wydech liczymy, jako jeden oddech. Mierzymy ilość oddechów przez 20 sekund a następnie mnożymy tę liczbę przez 3 - w ten sposób otrzymujemy liczbę. oddechów na minutę. Można tez przyłożyć dłoń do klatki piersiowej psa sprawdzając czy się unosi i również policzyć ilość oddechów.
Sprawdzenie tętna - tętno psa wacha się od 60 - 160 uderzeń na minutę. Duże mocno zbudowane psy mają tętno wolniejsze niż psy małych ras i szczenięta, u których liczba uderzeń może wynosić 200 uderzeń na minutę. Aby zmierzyć tętno u psa, należy przyłożyć dłoń do klatki piersiowej psa tuż pod lewym łokciem, następnie liczymy uderzenia serca przez 20 sekund, mnożymy razy 3 i otrzymujemy wynik obserwowanego tętna. U małego psa obejmujemy klatkę piersiową tuz poniżej łokci, kolejne czynności j/w. Tętno kontrolujemy przykładając palce do wewnętrznej strony uda psa w pachwinie. Przesuwamy pacami aż wyczujemy tętno. Uderzenia liczymy jak poprzednio.
Poszukiwanie objawów wstrząsu. Sprawdzenie dziąseł - barwa dziąseł jest ważnym wskaźnikiem przy ocenie zdrowia psa. Blade lub białe dziąsła mogą być objawem wstrząsu. Wstrząs stanowi bardzo poważne zagrożenie życia psa.
Badamy stan dziąseł, unosząc delikatnie górną wargę psa. Jeśli dziąsła są różowe, naciskamy je palcem, jeśli ukrwienie nie powraca natychmiast do normy po odjęciu palca, może to oznaczać zbliżający się wstrząs.
Wstrząs - może być spowodowany krwotokiem, niewydolnością serca, wymiotami, biegunką, porażeniem prądem, poważnym urazem, skrętem żołądka, pogryzieniem przez owady lub inne zwierzę, cukrzycą, zatruciem a także innymi obrażeniami, chorobami lub wypadkami. Nieopanowany wstrząs prowadzi do utraty przytomności i śmierci.
Objawy wstrząsu wczesnego
• Szybszy niż normalnie oddech
• Szybsze niż normalnie tętno
• Białe lub jasnoróżowe dziąsła
• Niespokojne zachowanie lub lękliwość
• Ospałość lub osłabienie
• Normalna lub nieco obniżona temperatura ciała mierzona w odbytnicy
Objawy głębokiego wstrząsu
• Płytki zwolniony oddech
• Nieregularne tętno
• Bardzo blade lub sine dziąsła
• Brak reakcji na bodźce
• Mocno obniżona temperatura ciała - poniżej 36,7 stopnia C
Skutki wstrząsu można powstrzymać stosując się do następujących wskazówek
• Układamy psa na boku z szyją wyciągniętą
• Unosimy tylną część ciała podkładając złożony koc lub poduszki
• Powstrzymujemy ewentualny krwotok
• Stosujemy sztuczne oddychanie lub masaż serca jeśli zachodzi taka konieczność
• Zapobiegamy obniżeniu ciepłoty ciała okrywając psa
• Jak najszybciej zawozimy psa do weterynarza
Nie należy w żadnym wypadku:
• Podawać niczego do jedzenia ani nie poić
• Przytomnemu psy nie pozwalamy chodzić
Wstrząs anafilaktyczny - spowodowany być może lekami, składnikami pożywienia najczęściej jednak ukąszeniem owadów .Postępowanie :
• Udrożnienie dróg oddechowych
• W razie konieczności sztuczne oddychanie i masaż serca
• Jeśli płuca psa wypełnione są płynem, na co wskazuje gulgoczący dźwięk przy oddychaniu, psa należy podnieść za tylne nogi i trzymać go w tej pozycji przez 10 sekund, by oczyścić drogi oddechowe
• Natychmiast wezwać weterynarza
Jeśli mózg psa przez kilka minut nie otrzymuje tlenu z powodu zatrzymania krążenia lub ustania oddychania, następuje trwałe uszkodzenie mózgu. Udzielenie pierwszej pomocy może uratować psu życie. Sztuczne oddychanie stosowane jest równocześnie z masażem i nosi nazwę reanimacji.
Podstawowe czynności pierwszej pomocy
Sztuczne oddychanie - Sztuczne oddychanie (usta - nos) i masaż serca są zabiegami ratującymi życie. Ni należy ich stosować jeśli nie mamy pewności, że pies stracił przytomność i umrze bez naszej pomocy. Jeśli pies nie oddycha należy ułożyć go na boku, oczyścić drogi oddechowe, wyciągnąć język następnie zamknąć psu pysk. Obejmując kufę dłonią przytykamy usta do nosa psa i wdmuchujemy powietrze do chwili gdy zobaczymy, że klatka piersiowa psa się rozszerza. Należy pamiętać, że ilość wdmuchiwanego powietrza należy dostosować do wielkości psa. Odejmujemy usta by powietrze wydostało się na zewnątrz, Czynność powtarzamy 20 razy na minutę tj. około 1 wdech na 3 sekundy. Sprawdzamy tętno. Jeśli serce przestało bić, stosujemy masaż serca i najszybciej jak się da zwracamy się po pomoc do weterynarza. Jeżeli oddychanie nie zostało przywrócone w ciągu 10 minut należy przyjąć, że pies jest martwy.
Masaż serca - jeśli u psa nastąpiło zatrzymanie pracy serca należy ułożyć psa na boku, tak by głowa w miarę możliwości znajdowała się niżej niż reszta ciała. Jedną dłoń przykładamy do klatki piersiowej psa tuz pod łopatką za lewym łokciem między 3 a 6 żebrem, i przyciskamy ja drugą dłonią. Naciskamy mocno na ściany klatki piersiowej, kierując nacisk w stronę szyi. Czynności te należy wykonywać energicznie, lecz nie gwałtownie, wykonujemy 10 szybkich uciśnięć, jeśli doszło do przywrócenia akcji serca dalej przykrywamy psa i obserwujemy psa do przyjazdu weterynarza jeśli nie powtarzamy ucisk 10 razy co 6 sekund. Jeśli akcja serca po 10 minutach nie powróci, język i dziąsła pozostają blade, źrenice szerokie bez rekcji na światło, należy uznać, że pies jest martwy.
Oczyszczenie ran i Zabezpieczenie obrażeń - istnieją 2 podstawowe typy ran: rany zamknięte, gdy skóra nie została przerwana, i rany otwarte, gdy nastąpiło przerwanie ciągłości tkanek. Pierwsza pomoc w przypadku ran polega głównie na zabezpieczeniu rany gazą i położeniem zimnego okładu. Nawet, jeśli rany wydają się niegroźne, należy skontaktować się z weterynarzem. Jeśli rana jest otwarta i wystąpiło krwawienie należy zatamować krwawienie uciskając ranę. Nie usuwamy nasiąkniętego materiału, może to zniszczyć powstały skrzep i spowodować nawrót krwawienia. W razie potrzeby dokładamy materiału opatrunkowego, nie podnosimy psa na nogi o ile występuje podejrzenie złamań. Sprawdzamy czy nie ma oznak wstrząsu. Opatrunki utrzymują ranę w czystości i chronią ją przed wylizywaniem przez psa i obgryzaniem. Dalszym uszkodzeniom kończyn podczas transportu psa do lecznicy zapobiega prowizoryczna szyna. Powinna być na tyle mocna, by utrzymać kończynę w odpowiedniej pozycji jednocześnie nie może ona tamować krążenia. Nie należy samodzielnie nastawiać złamań. Jeśli złamanie jest otwarte i widoczna jest kość, przed założeniem szyny należy położyć na ranie jałowy opatrunek. Nie używamy do opatrunku żadnych płynów ani maści. Po każdym urazie sprawdzamy czy u psa nie występują objawy wstrząsu.
Poniesienie i transport chorego lub zranionego psa - Przy przenoszeniu i transportowaniu poszkodowanego psa, należy pamiętać o zachowaniu ostrożności. Niewłaściwe trzymanie może spowodować dalsze obrażenia i sprawić psu ból. Jeśli trzeba dla własnej ochrony zakładamy psu kaganiec. Nie zakładamy kagańca psu, który wymiotuje, ma konwulsje, połknął truciznę lub ma wyraźne obrażenia pyska. Przy przenoszeniu psa wielkości wyżła postępujemy w następujący sposób:
• Jednym ramieniem obejmujemy psa pod szyją, sięgając aż do kończyny po zewnętrznej stronie. Uważamy przy tym by nie utrudnić zwierzęciu oddychanie
• Drugą ręką obejmujemy psa za tylne nogi pod zadem, chwytając mocno za zewnętrzne udo.
• Przyciągamy psa do siebie zbliżając ramiona. Wstajemy z wyprostowanymi plecami, napinając mięśnie nóg by zrównoważyć ciężar psa.
Jeżeli pies uległ ciężkim obrażeniom, należy zachować szczególna ostrożność przy przenoszeniu psa, nie tracimy czasu naszukanie dodatkowych kocy i poduszek, należy niezwłocznie udać się do weterynarza. Podnosząc i transportując rannego psa zwracamy uwagę na to, by niepotrzebnie się nie pochylał i nie skręcał.