OBSERWACJA STUDENCKA JEDNEGO DNIA PRACY SĄDU
Celem jednodniowej obserwacji jest zapoznanie się w ogólnym zarysie z pracą sądu, szczególnie iż wielu z obserwatorów będzie w sądzie po raz pierwszy. Obserwacja jednego dnia pracy sądu jest zajęCIEM praktycznym, realizowanym w ramach przedmiotu Prawne podstawy komunikowania. Podczas przeprowadzanego zajęcia obserwatorzy mają za zadanie opracowanie opisu pracy sądu wg pytań zawartych w załączonym kwestionariuszu. Kwestionariusz nie jest oceną pracy sądu, a jedynie potwierdzeniem odbycia obserwacji.
Obserwujemy zachowania sędziów w salach sądowych i zachowania urzędników w sekretariatach, przy okazji przyglądamy się samym salom, sekretariatom, korytarzom, toaletom, szatniom i gmachom. Nie przyglądamy się, więc samym rozprawom. Nie badamy prawidłowości merytorycznych rozstrzygnięć w tych sprawach. Obserwujemy wyłącznie sposób w jaki sądy sądzą i jak organizują swoją pracę. Patrzymy, jak sądy i sędziowie realizację prawo do rzetelnego procesu sądowego, wyrażonego w art. 45.1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997: „Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez uzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd” oraz w art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950.
Obserwator spędza w sądzie cały dzień (tzn. dzień pracy sądu). Jego badanie rozpoczyna się w momencie przekroczenia progu sądu, gdzie sprawdza czy każdy obywatel ma swobodny dostęp do sądu, zarówno postrzegany jako możliwość korzystania z zasady jawności postępowań sądowych, jak i w znaczeniu dosłownym czyli np. przystosowaniu gmachu sądu dla osób niepełnosprawnych.
Praktyczne wskazówki:
Obserwację można dokonać w dowolnie wybranym przez siebie sądzie w danym mieście i wydziale (np. Sąd Rejonowy w Świdniku w Wydziale Karnym, albo Sądzie Okręgowym w Lublinie w Wydziale Cywilnym itd.)
W sądzie należy być o 8.00
Duże znaczenie dla wypełnionego kwestionariusza jest sporządzanie podczas rozprawy notatek przez obserwatora
Kwestionariusz powinien być wypełniony, wydrukowany i dostarczony w formie papierowej najpóźniej do dnia 8 kwietnia 2013 r. PROSZĘ O PRZESTRZEGANIE TERMINU, PRACE DOSTARCZONE PO TEJ DACIE NIE BĘDĄ UWZGLĘDNIONE
Wybieramy bezwzględnie ten sąd, w którym obserwator nie pracuje, nie odbywa praktyk, ani nie utrzymuje stałego kontaktu (przede wszystkim ze względu na swobodę przeprowadzanej obserwacji); obserwacja powinna być w taki przypadku przeprowadzona w innym sądzie
W sądzie, tj. w ramach wejścia na wybrane rozprawy obserwator występuje w charakterze publiczności i na pytanie sędziego odpowiada, że jest publicznością
W sądzie należy zachować wysoką kulturę osobistą oraz ubrać się schludnie
Należy zwrócić uwagę na jawność rozpraw, w przypadku takich spraw jak np. rozwodowe, alimentacyjne - jawność jest wyłączona, a zatem sędzia np. na wniosek stron może poprosić o opuszczenie Sali. Należy to zrobić.
PROSZĘ PAMIĘTAĆ O:
- SPORZĄDZENIU OPISU OBSERWACJI W PRZESŁANYM DO PAŃSTWA WZORZE KWESTIONARIUSZA, PROSZĘ NIE TWORZYć WŁASNYCH
- INTERPUNKCJI i ODPOWIEDNICH SPACJACH POMIĘDZY WYRAZAMI;
- OSTATECZNYM TERMINIE - NIEPRZEKRACZALNYM - DOSTARCZENIA PRACY W FORMIE PAPIEROWEJ, PO WSKAZANYM TERMINIE PRACA NIE ZOSTANIE UWZGLĘDNIONA;
- DOKONANIU OPISU OBSERWACJI W FORMIE ZDAŃ W J. POLSKIM (BEZ SKRÓTÓW PRZYJĘTYCH W J. POTOCZNYM, ROZWNOWAŻNIKÓW ZDAŃ I ETC.);
- PEŁNYM UMIESZCZENIU INFORMACJI Z WOKANDY W OBSERWACJI (PKT NR 6 ); PROSZĘ NIE DOŁĄCZAĆ WOKANDY W ODDZIELNYM PLIKU!;
- OPISIE WSZYSTKICH ROZPRAW Z DANEJ WOKANDY, A NIE JEDNEJ WYBRANEJ PRZEZ SIEBIE (1 WOKANDA TO NIE TO SAMO CO 1 ROZPRAWA), WYBIERAMY WOKANDĘ, KTÓRA MA MINIMUM 3 ROZPRAWY DANEGO DNIA LUB WIĘCEJ; PROSZĘ OPISAć KAŻDĄ Z NICH STOSOWANIE WG ZAŁĄCZONYCH PYTAŃ;
- NIE POSŁUGIWANIU SIĘ NAZWISKAMI STRON POSTĘPOWANIA (NIE DOTYCZY SĘDZIÓW I PEŁNOMOCNIKÓW STRON) W OPISIE ROZPRAW, Z WYJĄTKIEM PRZEPISANIA DANYCH Z WOKANDY;
- NIE PODAWANIU BEZ POTRZEBY CAŁEJ HISTORII ZWIĄZANEJ Z PRZEPROWADZANĄ OBSERWACJĄ, ISTOTNE JEST TO, ABY SĘDZIOWIE POTRAKTOWALI PAŃSTWA JAKO ZWYKŁYCH OBYWATELI ZAINTERESOWANYCH PRACĄ SĄDU I PRACOWNIKÓW SĄDOWYCH. CEL I CHARAKTER OBSERWACJI PODAJEMY W SYTUACJACH AWARYJNYCH.
Pomysł obserwacji studenckiej 1 dnia pracy sądu nawiązuje w swojej idei do Programu Obserwator Sądu (Courtwatch) Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka (prowadzony przez Marię Ejchart i Agnieszkę Demczuk) w latach 2004-2007. Nie jest jednak oceną pracy sądu, ani sędziów, a jedynie umożliwia zapoznanie się studentów w ramach realizacji przedmiotu Prawne podstawy komunikowania z jego pracą. Wypełniony kwestionariusz jest potwierdzeniem odbycia obserwacji.
2