Autorami modelu wyjaśniania przez prawa są?
Carl Hempel oraz Paul Oppenheim.
Teoria polityczna w wersji interpelacji humanistycznej to dzieło?
Olgierda Cetwińskiego i Artura Bodmana.
Twórca ogólnej teorii systemów był?
Biolog, Ludwik von Bertalanffy.
Prekursorem dialektycznej koncepcji nauki wg L. Nowaka był?
Marks, który nawiązywał do dialektyki Hegla.
Ogólna wersja interpretacji humanistycznej to dzieło?
Jerzego Kmity.
Prekursorem fenomenalistycznej koncepcji nauki wg L. Nowaka był?
Hume (dialektyka heglowska).
Autorem określenia”zjawisko jest istotne a istota się jawi” jest?
Hegel.
Prekursorem idealistycznej koncepcji nauki wg Nowaka był?
Platon.
Badaczem analizy systemowej z naciskiem na funkcje jest:
T. Parsons.
Model pragmatyczny realizacji polityka-nauka to propozycja:
Mills. ?
Teza, iż w nauce można uniknąć wartościowania?
Neutralizm.
Nurt metodologiczny odrzucający wartościowanie to:
Neutralizm.
Teza , iż w nauce wartościowanie jest konieczne to?
Aksjologizm (twardy-świadome wartościowanie lub miękki-wartościowanie w nauce jest nieuniknione).
Co to jest aksjologizm?
Teza , iż w nauce wartościowanie jest konieczne(twardy-świadome wartościowanie lub miękki-wartościowanie w nauce jest nieuniknione).
Eksplanans to?
To przy pomocy czego wyjaśniamy, odpowiedź, składają się na niego prawa ogólne, prawa statystyczne (w wyjaśnianiu humanistycznym składają się na nie - założenia o racjonalności, lista możliwych do podjęcia decyzji/działań, wiedza decydenta o rezultatach, wyobrażenia o prawdopodobieństwach decydenta, relacja preferencji decydenta):z eksplanansu logicznie wynika eksplanandum.
Eksplanandum to?
To co wyjaśniamy, pytanie, fakt (co się stało) decyzja, działanie w wyjaśnianiu humanistycznym.
Metodologia zajmująca się nauką jako czynnościami badawczymi uczonych to?
Metodologia pragmatyczna (pragma-czynności).
Dedukcja zajmująca się nauką traktowaną jako rezultat czynności badawczych uczonych to?
Metodologia apragmatyczna.
Znoszenie założeń wprowadzonych w pierwszym etapie metody idealizacji to?
Faktualizacja, konkretyzacja: przy uwzględnieniu czynników ubocznych otrzymujemy prawo faktualne.
Rozumowanie od następstw do racji to?
Indukcja (od szczegółu do ogółu, od przesłanki do wniosku), jest one przeciwne do rzeczywistości, sprzeczne z kierunkiem logiki.
Rozumowanie od racji do następstw to?
Dedukcja, od przesłanki do wniosku, od ogółu do szczegółu: jest ono zgodne z kierunkiem logiki, rzeczywistości.
Podstawowym elementem eksplanansu, na którym opiera się cała metoda wyjaśniania humanistycznego jest?
Założenie o racjonalności, które zakłada, że człowiek działa racjonalnie (tzn. ma system wartości, cele oraz potrafi ocenić sytuacje), wprowadza je naukowiec.
Funkcja nauki, która wykracza poza funkcje teorii to?
Funkcja opisowa (deskryptywna).
Co to jest syntaktyka?
Badanie języka formalnego (czystego) - przykładem jest gramatyka w języku polskim.
Badaniem języka formalnego (czystego) zajmuje się?
Syntaktyka (przykładem jest gramatyka w języku polskim).
Badaniem stylu języka w powiązaniu z rzeczywistością zajmuje się?
Semantyka.
Co to jest semiotyka?
Teoria ogólna, zajmująca się problemem typologii różnych postaci i odmian znaków, ich istotą i rolą jaką pełnią w procesie porozumienia się ludzi.
Skrajnie empiryczny kierunek w psychologii, który pojawił się na początku XX wieku to?
Behawioryzm (znika świadomość, wyobrażenia nie istnieją), polega na relacji: bodziec-reakcja.
Co to jest ideologia wg Karola Manheima?
Kompleks idei, który ma na celu poznanie panującego porządku.
Co to jest utopia wg Karla Manheima?
To kompleksy idei zmierzające do zmiany istniejącego porządku świata.
Co to jest anamneza?
Przypomnienie sobie przez duszę tego co widział w świecie idei (Platon).
Co to jest normatywizm?
Badanie nie tego jak jest, ale jak być powinno. Jedna z dwóch podstawowych tendencji w tradycyjnej nauce o polityce, którą zaatakował behawioralizm.
Co to jest pozytywizm?
Kierunek w filozofii XIX-XX wieku pojmujący naukę jako badanie faktów oparte na metodach przyrodniczych (epirycznych).
Nauki idiograficzne?
Nauki opisowe-nastawienie na zbieranie faktów.
Holizm?
To cecha klasyczna analizy systemowej. Pogląd odrzucający indywidualizm metodoloczny, głoszący że zjawiska społeczne tworzą układy wartościowe.
Fenomenalizm?
Nawiązuje do koncepcji fenomenalistycznej (Hume) wg niej do prawdy nie można dotrzeć jedynie się do niej zbliżyć. Jedna z trzech koncepcji nauki.
Założenia kontrfaktyczne?
Pierwszy etap upraszczania badanej rzeczywistości w metodzie idealizacji. Mają na celu sprowadzenie wartości czynników ubocznych do zera.
Instytucjonalizm?
Badanie stanowisk a nie konkretnych ludzi. Jest to jedno z dwóch podstawowych tendencji w tradycyjnej nauce o polityce, którą zaatakował behawioralizm.
Wyjaśnienie potoczne?
Jest to wyjaśnienie konstruowane poza nauką.
Aprioryzm?
pogląd według którego możliwe jest poznanie tego, co pierwotne, uprzednie lub wcześniejsze i nie podlegające dowodzeniu przed doświadczeniem, nie opierające się na nim.
Której z trzech koncepcji nauki odpowiada stanowisko antypozytywistyczne w metodologii?
koncepcji dialektycznej (esencjonalizm) uznającej wartościowanie w procesie poznania.
Której z trzech koncepcji nauki odpowiada stanowisko pozytywistyczne w metodologii?
Koncepcji fenomenalistycznej (metodologia pragmatyczna).
Z którą z trzech koncepcji nauki łączy się anty-indywidualizm poznawczy?
Z koncepcją esencjalistyczną (dialektyczną) Marksa (wiąże się z koncepcją podmiotu zbiorowego).
Z którą z trzech koncepcji nauki łączy się indywidualizm poznawczy?
Z fenomenalistyczną (Hume) oraz z idealistyczną (Platon).
Która z koncepcji nauk jest najbardziej optymistyczna w kwestii osiągalności prawdy?
Koncepcja idealistyczna (Platona) cechująca się indywidualizmem poznawczym a jej celem jest poznanie samej prawdy.
Która z trzech koncepcji nauk jest najbardziej pesymistyczna w kwestii osiągalności prawdy?
Koncepcja fenomenalistyczna (Hume)-wg niej do prawdy nie można dotrzeć, można jedynie się do niej zbliżyć.
Dwie podstawowe tendencje w tradycyjnej nauce o polityce, które zaatakował behawioralizm?
Normatywizm (badanie nie tego jak jest, ale jak być powinno) oraz instytucjonalizm (badanie stanowisk a nie konkretnych ludzi).
Z którą koncepcją nauki związana jest teoria zbiorowego podmiotu poznania?
Z koncepcją esencjalistyczną (dialektyczną) - Marks.
Który typ wyjaśniania w modelu Hempla jest wyjaśnieniem pewnym?
Wyjaśnienie dedukcyjno-nomologiczne.
Który typ wyjaśniania w modelu Hempla nie jest wyjaśnieniem pewnym?
Wyjaśnienie probablistyczne.
Teoria spełnia wszystkie funkcje nauki oprócz?
funkcji opisowej (deskryptywnej).
Podstawowa droga poznania świata wg fenomenalisty to?
Obserwacja świata, który składa się tylko ze zjawisk empirycznych, które z kolei możemy poznać jedynie drogą zmysłów poprzez indukcję: by poznać prawdę trzeba poznać wszystkie badane przypadki co nie jest możliwe do zrealizowania - koncepcja pesymistyczna:jej twórcą był Hume.
W wyjaśnianiu dedukcyjno - nomologicznym eksplanans składa się z?
Warunków wstępnych (jeżeli ...to... - 100% pewności zaistnienia) oraz prawa lub praw ogólnych; jest to wyjaśnianie mocne, pewne.
W wyjaśnianiu statystycznym eksplanans składa się z ?
warunków wstępnych (jeżeli...to...-nie zawsze jednak, istnieje pewne tylko prawdopodobieństwo tego, dość wysokie) oraz z prawa lub praw statystycznych, używane jest ono przeważnie w naukach społecznych, gdzie zjawiska społeczne i ich prawa są bardzo słabe stąd nazywa się je wyjaśnianiem słabym(inna nazwa-probablistyczne).
W wyjaśnianiu probablistycznym eksplanans składa się z:
warunków wstępnych (jeżeli...to...-nie zawsze jednak, istnieje pewne tylko prawdopodobieństwo tego, dość wysokie) oraz z prawa lub praw statystycznych, używane jest ono przeważnie w naukach społecznych, gdzie zjawiska społeczne i ich prawa są bardzo słabe stąd nazywa się je wyjaśnianiem słabym(inna nazwa-statystyczne).
Z czego składa się eksplanans w wyjaśnianiu statystycznym?
Składa się z praw statystycznych i warunków wstępnych.
Eksplanandum pierwotne w wyjaśnianiu humanistycznym w wersji teoriopoznawczej (Cetwińskiego) to?
Decyzja i działanie polityka, założenie o racjonalności.
Eksplanandum wtórne w wyjaśnianiu humanistycznym w wersji teoriopoznawczej Cetwińskiego składa się z?
Wiedzy o rezultatach, wyobrażeniach o prawdopodobieństwach (nie jest wiadome czy polityk ma dostęp do informacji, a jeśli tak to czy jest w stanie dogłębnie się z nimi zapoznać),
relacji preferencji-nie są one możliwe do określenia (polityk, działa czasem wbrew swemu systemowi wartości); są to ogólne prawa polityki.
Eksplanans wtórny w wyjaśnianiu humanistycznym w wersji teoriopoznawczej Cetwińskiego składa się z ?
determinantów strukturalnych i systemowych elementów eksplanansów I-ego stopnia.
Wymień elementy eksplanansu pierwotnego w interpretacji humanistycznej, które wymagają wyjaśnienia?
-wiedza o rezultatach podjętych czynności
- wiedza o prawdopodobieństwach zajścia skutków danej czynności
- relacja preferencji właściwa dla danego podmiotu
Wymień elementy eksplanansu pierwotnego interpretacji humanistycznej, które nie wymagają dalszego wyjaśniania.
Założenie o racjonalności oraz lista czynników właściwych do podjęcia czynności.
Podział nauk empirycznych?
I. 1.przyrodnicze(fizyka) , 2.społeczne(politologia.
II. 1.podstawowe-odkrywanie praw , 2.stosowane-badanie nastawione na cele praktyczne, badanie za pomocą istniejących już praw a nie odkrywanie nowych.
III. 1.nomologiczne(teoretyczne)-nastawienie na odkrywanie praw(politologia) , 2.idiograficzno-nomologiczne(opisowe)-nastawienie na zbieranie faktów.
Politologia należy do grupy nauk. Wymień 4 poprawne określenia?
Społecznych, podstawowych, praktycznych, idiograficzno-nomologicznych.
Empirycznych (indukcyjnych, aposteriorycznych), realnych (ze względu na przedmiot nauki) a w ich ramach do nauk społecznych, nauk teoretycznych (nomologicznych) oraz do nauk podstawowych.
Podstawowa bariera uniemożliwiająca dotarcie do prawdy wg esencjalisty stanowi?
Czas (wzorzec idealnego sprawcy nauki)-jeśli ktoś wykroczy ponad niego zostanie odrzucony przez społeczeństwo, nowa idea potrzebuje czasu aby została przyjęta przez społeczeństwo.
Wymień warunki, które musi spełniać wyjaśnianie naukowe?
prawomocności (logiczny związek między pytaniem i odpowiedzią),
sprawdzalności empirycznej (potencjalna możliwość sprawdzenia),
prawdziwość (sprawdzenie - potwierdzi, że tak jest w rzeczywistości),
zupełności pragmatycznej (odpowiedź nie nasuwa już innych pytań, jest wystarczająca),
spójności semantycznej (dotyczy języka znaczeń, musi być precyzyjny),
unifikacji (korespondencji, nie odchodzi od nauk, nie tworzy czegoś nowego).
Wymień 3 podstawowe cechy analizy systemowej?
Holizm (ujęcie systemu jako całości)
są to cechy klasyczne
aktywizm, dynamizm
historyzm (osadzenie systemu w pewnym czasie)
Wymień funkcje systemu w analizie systemowej?
A - adaptacje (ekonomiczna)
G - osiągnięcie celów (polityczne)
I - integracje (kulturowa)
L - utrzymywanie wzorów (rodzina)
Te funkcje nie są równo interesujące politologa. Najważniejsze są cele (G) za pozostałe funkcje odpowiada ekonomia (A), kultura (I), rodzina (L).
Wymień cechy nauki?
- przedmiot - ponieważ inne dyscypliny sobie z tym nie poradzą,
- akademicki charakter,
- metody badawcze - każda większa dyscyplina ma swoje metody badania, są one nastawione na pewne praktyczne cele, nadal się intensywnie rozwijają,
- język naukowy - terminy używane w języku naukowym powinny być precyzyjne i jasne. Język ten powinien różnić się od języka potocznego.
Nie do przyjęcia dla fenomenalisty jest podział metodologii na?
Pragmatyczną i apragmatyczną.
Droga do prawdy w poznaniu naukowym wg Platona prowadzi przez?
dedukcję, dzięki rozumowi, anamnezis (przypomnienie sobie idei przez duszę),
indywidualizm poznawczy, optymistyczne poznanie całej prawdy.
Podaj podstawowe cechy rewolucji behawioralnej.
antyinstytucjonalizm, podejście ilościowe, interdyscyplinarność, tworzenie teorii, odejście od wartościowania, podejście psychologiczne.
Podstawowe elementy łączące behawioryzm z behawioralizmem.
Skrajny empiryzm-adresowany przeciwko przeszłości
Antynormatywizm - chodzi o to żeby badać to co jest a nie to co być powinno
Antyinstytucjonalizm - jeśli badamy instytucje to musimy badać też polityków a nie samą instytucję.
Co odróżnia system otwarty od zamkniętego?
W systemie otwartym występuje sprężenie zwrotne co daje możliwość samoregulacji (np. systemy biologiczne, społeczne), system zamknięty jest tego pozbawiony przez co zmierza w stronę rozkładu (np. maszyny, urządzenia).
Jaki jest stosunek antypozytywizmu do wartościowania w nauce?
Uznawał on wartościowanie w nauce, każdy wartościuje czy chce czy nie (problem nieświadomego wartościowania).
Jaki jest stosunek pozytywizmu do wartościowania w nauce?
Pojmował on naukę jako badania ścisłych faktów empirycznych bez wartościowania (tak jak w naukach przyrodniczych, stosowane były metody indukcji ), wiąże się on z neutralizmem (występuje jednak w nim ryzyko nieświadomego wartościowania).
Czy fenomenalistyczna koncepcja nauki dopuszcza stosowanie abstrakcji? odp. uzasadnij.
Dopuszcza, ponieważ abstrakcja tworzy model abstrakcyjny i ma wychwycić istotę rzeczy. Dla fenomenalisty istota nie istnieje, dlatego jej nie uznaje.
Czy esencjalistyczna koncepcja nauki dopuszcza stosowanie abstrakcji? Odp. uzasadnij.
Tak, ponieważ wg niej rzeczywistość jest wielopoziomowa toteż dotarcie do istoty wymaga użycia metody abstrakcji.
Które funkcje nauki nie są funkcjami teorii i dlaczego?
Funkcja deskryptywna (opisowa), ponieważ ona nie pyta jak coś wygląda, lecz zajmuje się odpowiedzią na pytanie „dlaczego”?
Jaka droga prowadzi do poznania prawdy o świecie wg koncepcji platońskiej?
To wyjaśnianie, które polega na uchwyceniu istoty zawartej w idei.
Kiedy wyjaśnienie naukowe spełnia warunek zupełności pragmatycznej?
Gdy podane odpowiedzi nie budzą dalszych wątpliwości i nie tworzą możliwości do zadawania dalszych pytań.
Podaj podstawowe przyczyny upadku rewolucji behawioralnej.
Całkowite odejście od wartościowania oraz absolutyzacja metod ilościowych.
Czy wyjaśnianie dedukcyjno-nomologiczne można stosować w naukach społecznych? Odp. uzasadnij.
Nie, ponieważ wymaga ono stosowania praw ogólnych, których w naukach społecznych nie możemy otrzymać ze względu na człowieka, którego nie można podporządkować żadnym prawom ogólnym.
Jaki byłby stosunek Platona do metody idealizacji i dlaczego?
Wykraczałaby ona poza zainteresowania Platona, bo Platon uważa, że ważna jest tylko istota, idea danej rzeczy. Nie interesują go zjawiska czy też ich obserwacja.
Dlaczego interpretacja humanistyczna jest humanistyczna?
Ponieważ odnosi się do działań racjonalnych a te są możliwe tylko w przypadku działań podjętych przez człowieka.
Czym różni się wartościowanie od zaangażowania w procesie naukowego poznania świata?
Zakłada się, w procesie naukowego poznania świata wartościowanie może być świadome lub też nie, natomiast zaangażowanie to świadome i celowe wartościowanie.
Jaka jest różnica pomiędzy wiedzą teoretyczną a wiedzą metodologiczną?
Przedmiotem poszukiwań w wiedzy teoretycznej są elementy świata ludzkiego, politolog interesuje się światem polityki a mianowicie politykami. Natomiast w wiedzy metodologicznej przedmiotem jest refleksja nad tym jak powinien postępować naukowiec żeby dojść do prawdy.
Które pojęcie jest szersze nauka czy teoria i dlaczego?
Pojęcie nauki jest szersze, bo są takie zagadnienia jak opis czy metodologia, których teoria nie obejmuje.
Czym się różni behawioralizm od behawioryzmu?
Różnicą jest uwzględnienie aspektu psychologicznego w badaniach zachowań politycznych-podejście psychologiczne, chodzi o to żeby badać coś, co się dzieje wewnątrz polityka a nie pomijać tego.
Jaki jest logiczny związek między eksplanansem i eksplanandum?
Z eksplanansu logicznie wynika eksplanandum.
Czy fizyka jest nauką bardziej podobną do matematyki czy politologii? Odp. uzasadnij.
Fizyka jest bardziej podobna do politologii, ponieważ obie te nauki należą do nauk empirycznych (realne) a matematyka należy do nauk formalno-logicznych (abstrakcyjne).
Jaka jest różnica pomiędzy faktem a zjawiskiem?
Fakt jest to zapis konkretnego zjawiska, natomiast zjawisko to coś realnego.
Czy nauka o polityce jest nauką abstrakcyjną-odp. uzasadnij.
Nie, ponieważ nauka o polityce należy do nauk realnych, empirycznych, przedmiotem poszukiwań są elementy świata ludzkiego, politolog interesuje się światem polityki a mianowicie politykami.
Upraszczanie badanej rzeczywistości w pierwszym etapie metody idealizacji polega na ?
Założeniach kontrfaktycznych, które mają na celu sprowadzenie wartości czynników ubocznych do zera i na założeniu, że działają tylko czynniki główne-abstrakcja.
Do czego służy model wyjaśniania przez prawa Karla Hempla?
Model wyjaśniania służy oddaniu zależności między eksplanandum a eksplanansem.
Czym się zajmuje metodologia apragmatyczna?
Zajmuje się wiedzą czystą, czyli rezultatem czynności badawczych uczonych.
Czym się zajmuje metodologia pragmatyczna?
Główne zainteresowanie to istota wiedzy, zajmuje się nauką o czynnościach badawczych, społeczna.
Na czym polega w metodologii stanowisko naturalizmu skrajnego?
Występuje tu spór o status nauk społecznych. Podkreślając fakt, że nauki są skrajne powinny się posługiwać sprawdzonymi metodami życia przyrodniczego. Stanowisko to ma przeciwników, czyli antynaturalistów, ale nie jest to silne stanowisko.
Na czym polega w metodologii stanowisko naturalizmu umiarkowanego?
Występuje tu spór o status nauk społecznych. Nauki społeczne są naukami empirycznymi, dlatego powinny się posługiwać metodami społeczno-empirycznymi, ale nie można przeprowadzić doświadczeń na tej samej osobie kilka razy. Można i należy posługiwać się własnymi metodami wykorzysta te, które już są.
Kiedy i gdzie zaczęła się rewolucja behawioralna?
W Stanach Zjednoczonych w latach 30 XX wieku - koniec '68.
Kiedy i dlaczego zakończyła się rewolucja behawioralna?
Zakończyła się pod koniec lat 60-tych a na początku lat 70-tych. Ponieważ nastąpiło całkowite odejście od wartościowania oraz absolutyzacja metod ilościowych.
Jaką rolę w wyjaśnianiu humanistycznym w wersji teoriopolitycznej pełni tzw. ogólne prawa polityki?
Na czym polega etap konkretyzacji w metodzie idealizacji?
Esencjalizm?
Konkretyzacja?