 | Pobierz cały dokument sciaga.wyklady.geologia1.studia.utp.ochrona.doc Rozmiar 68 KB |
Proces geologiczny - Zespół zjawisk wywołujących na powierzchni ziemskiej lub w jej wnętrzu przeobrażenia fizyczne lub chemiczne.
Rodzaje procesów:
- Endogeniczne - Wywołane przez czynniki wewnętrzne (plutonizm, diastrofizm, metamorfizm, wulkanizm)
- Egzogeniczne - Wywołane przez czynniki zewnętrzne (wietrzenie, erozja, ruchy masowe (niszczące), sedymentacja (budujące))
Plutonizm, wulkanizm i metamorfizm powodują powstawanie skał i minerałów:
- Plutonizm - Skały głębinowe (plutoniczne)
- Wulkanizm - Skały wylewne (wulkaniczne)
- Metamorfizm - Skały przeobrażone (wys temp., duże ciśnienie)
Plutonizm - Polega na tworzeniu, przemieszczaniu i krzepnięciu magmy w litosferze.
Magma - Gorącą materię powstałą lokalnie w górnym płaszczu lub skorupie ziemskiej. Powstaje na skutek nagłego obniżenia ciśnienia nadległych skał bądź podwyższenia temperatury w skorupie ziemskiej.
Intruzja - Przesuwanie się magmy w górę, wchodzi w skały już istniejące.
Typy intruzji:
- Zgodne - Ich ściany pokrywają się z powierzchniami strukturalnymi otaczających skał. Należą do nich:
* Sille - Powstają na skutek wniknięcia intruzji między dwie warstwy skalne.
* Lakkolity - Ciała magmowe w kształcie bochenka lub grzyba wciśnięte między warstwy. Podstawa lakkolitu jest płaska, strop kopułowato wygięty.
* Lapolity - Bochenkowe formy, ale stanowią przeciwieństwo lakolitów. Są wypukłe ku dołowi.
* Fakolity - Ciała magmowe wciśnięte między warstwy w przegubach fałdów.
- Niezgodne - Przecinają powierzchnie strukturalne, nie dostosowując się do nich. Należą do nich:
* Dajki - Intruzje w formie żył biegnących w poprzek warstw.
* Żyły kominowe - Intruzja w kształcie pionowego walca, niewielkiej na ogół średnicy.
- Batolity - Wielka intruzja o kształcie niezgodnym, rozciągająca się w głąb skorupy ziemskiej do głębokości nieosiągalnych dla badań geologicznych. Osłona batolitu zawsze zbudowana jest ze skał przeobrażonych, których fragmenty często zostają zasymilowane przez magmę.
Wulkanizm - Ogół procesów geologicznych, zachodzących na powierzchni ziemi związanych z wydobywaniem się lawy i innych materiałów z głębi skorupy ziemskiej. Nie wszystkie wulkany wybuchają.
Wydobywanie się lawy (magma wydostająca się na pow. Ziemi) i towarzyszących jej par, gazów oraz fragmentów skalnych nazywamy erupcją. Wyróżnia się erupcje:
- Centralne - Materiał wulkaniczny wydobywa się punktowo z krateru wulkanicznego lub jego najbliższego sąsiedztwa.
- Linijne - Materiał wulkaniczny, głównie lawa bazaltowa wydobywa się wzdłuż szczelin w skorupie ziemskiej. W przeszłości geologicznej takie erupcje były powszechne, w ich wyniku powstały rozległe pokrywy lawowe (trapy)
 | Pobierz cały dokument sciaga.wyklady.geologia1.studia.utp.ochrona.doc rozmiar 68 KB |