Osocze: woda, różne białka rola to utrzymanie pH Ilość krwi u człowieka to około 5 litrów Białka osocza to: -Aluminy- 35-55g/l, powstają w wątrobie, małe masy cząsteczkowe, przez zdolności wiązania widy wywierają ciśnienie osmotyczne na ściany naczyń krwionośnych, powoduje to przefiltrowanie wody przez ściany naczyń włosowatych do przestrzeni międzykomórkowych, powraca do łożyska naczyniowego, wiąże i przenosi związki nierozpuszczalne w wodzie Globuliny- 25g/l frakcja białek osocza produkowanych w wątrobie, dzielą się na 3 podfrakcje: alfa beat i gamma, α i β to transportery przenoszące różne jony, γ-globulin to przeciwciała (immunoglobiny) których poziom w osoczu wskazuje aktualny stan odporności, Izoaglutyniny osocz mogą reagować z aglutynogenami zawartymi w krwinkach czerwonych Fibrynogen- 6g/l wytwór komórki układu siateczkowo- śródbłonkowego wątroby bierze udział w krzepnięciu krwi. Surowica to osocze pozbawione czynników krzepnięcia krwi. Odczyn osocza jest lekko zasadowy (pH 7,2-7,6) Osocze zakfaszają kwasy: węglowy moczowy mlekowy które produkowane są przez organizm Frakcja buforująca krwi to utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej Najważniejszym buforem (53%) jest bufor wodorowęglanowy HCO3//H2CO3→ usuwa on CO2 przez płuca( H2CO2↔H2O+CO2),bufor hemoglobinowy (35%) K-HbO2//H-Hb, bufor białkowy (7%) (białko -COOK//białko -COOK), bufor fosforanowy (5%) (HPO4//H2PO4), Nerki biorą udział w utrzymywaniu równowagi kwasowo-zasadowj, ponieważ mają zdolność wydalania jonów wodorowych i resorpcji jonów Osocze transportuje CO2 (ok.70%) Właściwy skład osocza ważny jest dla zjawisk pobudliwości komórek, ważny jest stosunek stężenień jonów Sodu i Potasu

Krew- pochodzenia z mezynchyny z elementów( erytrocyty, leukocyty i trombocyt) zawieszone w płynnym osoczu ma funkcje: Transportującą- zaopatruje komórki w tlen i składniki odżywcze oraz usuwa z nich produkty przemiany materii, Termoregulacyjną- odbiera ciepło z narządów, Ochronną i obronną- bierze udział w unieczynnianiu obcych i szkodliwych dla organizmu substancji i komórek, Homeostatyczną - utrzymuje stałe fizykochemiczne właściwości środowiska wewnętrznego

Erytrocyty-krwinki czerwone- powstają w czerwonym szpiku kostnym, kształt dwuwklęsły śr. 7,5um dł. 2um, nie mają jądra, nazwa pochodzi od zabarwienia przez hemoglobinę, Retikulocyty (młode formy erytrocytów, które zawierają w cytoplazmie siateczkę przypominająca jądro złożoną z włókienek i ziarenek),główna funkcja to transport tlenu z naczyń włosowatych pęcherzyków płucnych do naczyń włosowatych tkanek, czerpie energię z beztlenowej przemiany glukozy i pentozy

Hemoglobina- transporter tlenu, zbudowana z białka globiny i hemu Hem składa się z prtoporfiryny i atomu żelaza, który występuje w postaci jonu żelazowego Fe 2+ bo tylko w tej postaci ma zdolność wiązania tlenu, Fe 2+ z hemoglobiny łączy się z O 2 w płucach w procesie utleniania, utlenowana krew zawierająca oksyhemoglobinę przenoszona jest układem krwionośnym do tkanek gdzie odbywa się oddysociowanie tlenu od oksyhemoglobiny, uczestniczy w przenoszenie Co 2, Co 2 łączy się z hemoglobiną tworząc karboaminohemoglobinę, dorosłe krwinki czerwone żyją ok. 4 miesięcy a potem ulegają rozpadowi w układzie siateczkowo-śródbłonkowym wątroby i śledziony

Leukocyty-krwinki białe powstają w czerwonym szpiku kostnym posiadają wszystkie elementy komórkowe, dzielą się na granulocyty(ziarniste) i agranulocyty(nieziarniste)

-Granulocyty -krwinki białe ziarniste pierwsza linia obrony posiadają ziarnistość w cytoplazmie oraz płatowate jądro, w zależności od charakteru ziarnistości dzielimy je na obojętnochłonne (neurofile)- stanowią 45-65% wszystkich białych krwinek drobne ziarnistości wykazują powinowactwo do barwników obojętnych, część ziarnista zawiera enzymy lizosomowe, jądra mają 2-5 płatów połączonych mostkami, wykazują zdolność chemotaksji i diaretezy, niszczy drobnoustroje, przez co zabezpiecz organizm na drodze fagocytozy, żyją 2-4 dni.Kwasochłonne (eozynofile) niszczą pasożyty niszczą antygen., 1-5% wszystkich białych krwinek, duża ziarnistość o powinowactwie do barwników kwaśnych, mają 2 płaty jądra, maja zdolność do chemotaksji i diapetezy i fagocytozy, biorą udział w fagocytowaniu kompleksów antygen-przeciwciało, ich liczba wzrasta w przypadku chorób alergicznych i pasożytniczych. Zasadochłonne(bazofile)- do 1% białych krwinek, wyraźna ziarnistość z powinowactwem barwników zasadowych, jądro ma kształt litery S ma 2-3 płaty, nieznaczna zdolność do chemotaksji i diapetezy i fagocytozy, wydzielają heparynę zapobiegająca krzepnięciu krwi, zawiera histaminę, która powoduje lokalne przekrwienie w miejscu jej uwolnienia

-Agranulocyty -krwinki białe nieziarniste, cytoplazma ma charakter zasadochłonny, dzielimy je na: -Limfocyty są T i B, od 28-45% wszystkich krwinek białych. dzielą się na ,małe i duże (małe6-8um prawie całe wnętrze wypełnia jądro, duże ok.,15um mają więcej cytoplazmy), odgrywają istotna rolę w procesach obrony immunologicznej organizmu, -Monocyty makrofagi krążące, 4-8% krwinek białych, śr.,12-20um, występuje nerkowate, podkowate jądro, duża zdolność do diapetezy i fagocytozy

Trombocyty-płytki krwi to pozbawione jądra fragmenty cytoplazmy odszczepione od megakariocytów, zawierają dużą ilość serotoniny tromboksanu mniej nopadrenaliny adrenaliny i wistaminy, uczestniczą w procesie hemostazy czyli utrzymywaniu krwi w stanie płynnym w okresie łożyska naczyniowego

Proces krzepnięcia krwi- po uszkodzeniu naczynia krwionośnego Trombocyty wydzielają sorotoninę i trombokinazę, sorotonina powoduje obkurczenie mięśni gładkich naczyń krwionośnych i zmniejszenie krwawienia, tormbokineza pod wpływem jonu wapnia powoduje przeniesienie nieaktywnej protrąbiny w aktywną trobinę, enzym trombiny powoduje przejście fibrynogenu rozpuszczalnego w H2O w nierozpuszczalną włóknistą fibrynę, fibryna tworzy skrzep gdzie osadzają się erytrocyty i leukocyty. Skrzep ulega rozpadowi w wyniku procesu fibrynolizy temu procesowi towarzyszy gojenie się naczyń gdzie tworzy się tkanka łączna i pokrycie nabłonkiem, fibrynoliz jest jako obrona przeciwko powstawania skrzepu wewnątrz naczyń czyli przeciw zakrzepowi

Homopoeza- powstawanie elementów morfotycznych krwi, powstają w szpiku kostnym z komórek pnia które różnicują się na komórki macierzyste erytrocytów leukocytów i trombocytów, różnicowanie i dojrzewanie elementów morfo. Podlega złożonym procesom regulacji, w procesach tych biorą udział czynniki specyficzne np.: hormony tkankowe jak erytropoetyna (regulacja erytropoezy) trombopoetyna (regulacja trombopoezy) granutrpoetyna (regulacja grnulopoezy), czynniki niespecyficzne to hormony witaminy lub enzymy

Grupy krwi-w błonie krwinek czerwonych znajdują się aglutynogeny stanowiące antygeny grupowe u człowieka to A,B,AB,O uwarunkowane allelami wielokrotnymi genu Ia,Ib,”i” Allele Ia i Ib działają niezależnie od siebie i produkują odpowiednio aglutynogeny A i B zaś „i” jest recesywny w stosunku do pozostałych i nieprodukuje antygenu lub jak twierdzą niektórzy produkuje bardzo słaby antygen. Cechy grupowe krwi są dziedziczone a dominujący charakter alleli Ia (aglutynogen A) i Ib (aglutynogen B) wykorzystywany jest w medycynie sądowej do wykluczenia domniemanego ojcostwa

W praktyce lekarskiej istotne znaczenie ma dodatkowy podział na 2 grupy : Rh-dodatnią (Rh+) i Rh-ujemny (Rh-) Wiadomo że czynnik Rh występuje w krwinkach 85% ludzi rasy białej W osoczu tych ludzi nie ma przeciwciał anty-Rh. U pozostałych ludzi określonych Rh- również nie ma przeciwciał anty-Rh. Jeżeli osobie Rh(-) przetoczy się krew Rh(+) zgodnej grupy krwi A,B,AB,O to wytworzy ona przeciwciała skierowane przeciw antygenowi Rh(+) Przy ponownej transfuzji niezgodnej pod względem czynnika Rh nastąpi aglutynacja wprowadzonych krwinek. Obecność czynnika Rh jest genetycznie dominująca Ma to znaczenie gdy kobieta Rh(-) ma mieć dziecko z mężczyzna Rh(+) Jeżeli płód po ojcu odziedziczy Rh(+), a w czasie trwania ciąży lub przy porodzie do krwiobiegu matki dostanie się pewna ilość krwinek płodu to matka wytworzy przeciw ciała anty-Rh(+)które mogą przenikać do krwi płodu W przypadkach najcięższych dochodzi nawet do śmierci płodu w łonie matki lub płód ginie w czasie porodu lub wkrótce po urodzeniu

Obrona immunologiczna-Organizm jest zdolny do rozpoznawania ciał pochodzenia endogennego i egzogennego, które są czynnikami obcymi i szkodliwymi dla ustroju. Jednocześnie organizm jest zdolny do uniczynniania tych ciał które nazywane są antygenami Antygeny charakteryzują się immunogennością czyli zdolnością wywoływania przeciw sobie odpowiedzi immunologicznej, oraz zdolnością do swoistej reakcji z produktami odpowiedzi immunologicznej czyli immunoglobinami (przeciwciałami) Reakcja jest wynikiem współdziałania i wzajemnego oddziaływania na siebie makrofagów limfocytów i innych czynników występujących w osoczu.

Makrofagi-zdolności fagocytralne komórki, pochodzące z tkanki łącznej i układu siateczkowo-śródbłonkowego. Monocyty są prekursorami makrofagów. Macierzystymi komórkami dla układu monocytowo-makrofagowego są komórki pnia, powstałe w szpiku monocyty przechodzą do krwi, w łożysku krwionośnym przebywają krótko i połowa z nich opuszcza łożysko przechodząc do tkanek i narządów, gdzie następuje proces ich dalszego dojrzewania i specjalizacji, w wyniku tego procesu stają się makrofagami tkankowymi można je podzielić na trzy grupy :makrofagi osiadłe nie mające zdolności do migracji, makrofagi osiadłe o ograniczonej zdolności do migracji, mikrofagi wędrujące obdarzone zdolnością do migracji. Makrofagi mają zdolność syntetyzowania szeregu biologicznie czynnych substancji których produkcja i wydzielanie na zewnątrz komórki wzrasta w okresie ich pobudzenia. W procesie odpowiedzi układu immunologicznego na obecność obcych antygenów makrofagi pełnią następujące główne funkcje: są komórkami wchodzącymi w kontakt z antygenem, fagocytują i wewnątrzkomórkowo degradują antygen, wpływają na produkcje przeciwciał ciał i działanie cytotoksyczne limfocytów Limfocyty stanowią niejednolitą pod względem funkcji populację komórek w której wyróżnia się następujące ich rodzaje: Limfocyty B, Limfocyty T oraz komórki NK (natural killer) i komórki K(killer). Część populacji limfocytów przekształca się w procesie dojrzewania w limfocyty B. U człowieka dojrzewanie limfocytów B odbywa się w szpiku kostnym. Prekursory limfocytów T pochodzą ze szpiku kostnego. Migrują do grasicy której mikrośrodowisko jest niezbędne do ich dalszego dojrzewania i różnicowania proces ten prowadzi do powstania różnych limfocytów T (pomocnicze TH, cytoksyczne TK, supresorowe TS, kontrasupresorowe TCS,. Morfologiczne komórki NK i K charakteryzują się wspólnie jako „duże ziarniste limfocyty”, różnią się one pełnioną funkcją . Komórki NK wykazują naturalną cytotoksyczność bez uprzedniego kontaktu z antygenem w stosunku do niektórych komórek nowotworowych, a także słabo zróżnicowanych komórek nienowotworowych. Komórka NK zbliża się otula komórkę nowotworową a następnie przy udziale specyficznych substancji określanych jako białka cytolityczne uszkadza ciągłość jej błony komórkowej powodując w konsekwencji rozpad niszczonej komórki. W procesie tym komórka NK nie ulega uszkodzeniu a co więcej po około 3 godzinach może ponownie brać udział w niszczeniu następnej komórki nowotworowej. Komórka K jest zdolna do zabicia komórki docelowej wyłącznie wtedy kiedy jest ona opłaszczona przeciwciałami (cytotoksyczność zalężnej od przeciwciał nosi nazwę) Odpowiedz immunologiczna ma 2 mechanizmy: Odpowiedz humoralna i odpowiedz komórkowa.

Odpowiedz humoralna- pobudzone makrofagi prezentują w swojej błonie komórkowej przetworzony antygen limfocytom T pomocniczym (TK) Wydzielony przez makrofagi czynnik białkowy interleukina-1 powoduje pobudzenie limfocytów TH które intensywnie mnożą się a następnie syntetyzują 2 czynniki: proliferacji oraz różnicowania limfocytów B, Interleukina-1 pobudza także ośrodek termoregulacji mózgu powodując wzrost temperatury ciała Wydzielane przez limfocyty TH czynniki wzrostu oraz różnicowania limfocytów B powodują namnażanie populacji limfocytów B i ich różnicowanie do komórek plazmatycznych Przeciwciała łącząc się z antygenem powodują jego neutralizację. Utworzone kompleksy antygen-przeciwciało wychwytywane są przez komórki fagocytralne układu siateczkowato-śródbłonkowego, gdzie ulegają degradacji..

Przeciwciała-(immunoglobiny) stanowią frakcję globulin surowicy krwi, budowa 4 łańcuchy polipeptydowe 2 lekkie (L) i 2 ciężkie (H) ciężkie są w podzielone na 5 klas immunoglobulin: IgG jako jedyne mają zdolność przechodzenia przez łożysko, IgA chroniąc błony śluzowate przed uszkodz4eniem bakteryjnym lub wirusowym, IgM biorą udział w odczynie Wassemanna, szereg autoprzeciwciał, IgD występują na powierzchni limfocytów w okresie życia płodowego, IgE są zlikalizowane głównie na powierzchni komórek tucznych

Odpowiedz komórkowa- rozpoczyna się podobnie jak odpowiedz humoralna, zaprezentowanie antygenu przez makrofagi limfocytom T pomocniczym (TH) i działanie makrofagowej interleukiny powoduje aktywację tych limfocytów i pobudzenie TH do licznych podziałów mitotycznych i produkcji wielu substancji czynnych limfokin w tym intrleukiny namnaża się populacja limfocytów T (Tk), wchodzą w kontakt z komórkami mającymi obce antygeny. Po rozpoznaniu antygenu limfocyty Tk wydzielają czynniki proteolityczne powodujące uszkodzenie błony(rozpad komórki)

Pamięć immunologiczna limfocytów B i T -limfocyty B przekształcają się w komórki plazmatyczne produkujące przeciwciała a limfocyty Tk uzyskują zdolność cytotoksyczną , w wyniku procesu immunologicznego pewne limfocyty T i B przekształcają się w komórki pamięci.

Fagocytoza- monocyty i makrofagi mają zdolność fagocytozy(zdolności żerne) W fazie przylegania fagocyt wchodzi w kontakt z materiałem fagocytowanym poprzez szczególne receptory błony komórkowej są 2 rodzaje: fagocytoza niespecyficzna i immunologiczna. Fagocytoza niespecyficzna (receptor w błonie fagocytu łączy się bezpośrednio z odpowiednim fragmentem na powierzchni komórki fagocytowanej) Fagocytoza immunologiczna (fagocytowana komórka zostaje najpierw opłaszczona”opsonizacją” przeciwciałami i składnikami układu dopełniacza”komplementu -składa się z grupy około 20 białek surowicy krwi, pobudza składniki np.:do przyciągania makrofagów, może też niszczyć komórki gdzie powstaje kanał w ich błonie którędy wnika woda

Liczba płytek krwi 200 000-300 000/mm3

---