Politologia - zagadnienia ogólne.
Spis treści
1. Definicja
2. Lista problemów badawczych
3. Krótka historia politologii
4. Politologia w Polsce
5. Marketing polityczny
1. Definicja
Politologia to jedna z nauk społecznych, zajmująca się polityką rozumianą jako całokształt działalności związanej z dążeniem do zdobycia, sprawowania i utrzymania władzy, teorią jej organizacji oraz funkcjami i charakterem państwa. Anglosasi na określenie politologii używają terminu political science, a Francuzi - sciences politiques. Konferencja politologów w Paryżu (1948) pod egidą UNESCO zdecydowała o przyjęciu terminu nauka polityczna. W Polsce długo istniało rozróżnienie na nauki polityczne (zajmujące się polityką), np. nauka o państwie, ekonomia polityczna, historia polityczna, historia myśli społecznej, socjologia stosunków politycznych, polityka społeczna, geografia polityczna itp., oraz na naukę o polityce.
2. Lista problemów badawczych
Paryska konferencja opracowała następującą listę problemów, którymi powinna zajmować się politologia:
Ogólna teoria polityczna
- o teoria polityczna
- o historia myśli politycznej
Instytucje polityczne
- o konstytucja
- o władza centralna
- o władza regionalna i lokalna
- o administracja publiczna
- o funkcje ekonomiczne i społeczne rządu
- o instytucje polityczne porównawcze
Partie, grupy i opinia publiczna
- o partie polityczne
- o grupy i stowarzyszenia
- o udział obywateli w zarządzaniu
- o opinia publiczna
Stosunki międzynarodowe
- o polityka międzynarodowa
- o organizacje międzynarodowe
- o prawo międzynarodowe
W polskiej literaturze przyjmuje się podział na pięć działów nauki o polityce:
- teoria polityki
- systemy polityczne oraz ich funkcjonowanie
- ruchy i doktryny polityczne (historia i współczesność)
- współczesne stosunki międzynarodowe
- polityki szczegółowe (np. gospodarcza, społeczna, ekologiczna itp.)
3. Krótka historia politologii
Kolebką rozważań nad polityką jest starożytna Grecja; zajmowali się nimi najwięksi filozofowie, między innymi Demokryt z Abdery, opowiadający się za demokratyczną formą rządów, Platon, będący teoretykiem państwa totalitarnego czy Arystoteles, który zwracał uwagę na konieczność lawirowania pomiędzy sprzecznymi interesami różnych grup społecznych.
W średniowieczu myśl polityczna w Europie rozwijana była głównie w obrębie ideologii chrześcijańskiej (na przykład Tomasz z Akwinu), choć istnieli również myśliciele niezależni od Kościoła (na przykład Marsyliusz z Padwy).
Przełomem w myśleniu o polityce stało się odrodzenie, szczególnie zaś doktryna Niccolò Machiavellego z jej centralną ideą "cel uświęca środki".
XVII i XVIII wiek to okres wielkich teoretyków państwa liberalnego (John Locke, John Stuart Mill, Jean Jacques Rousseau) pozostających w stałym sporze z wcześniejszymi teoretykami "oświeconego absolutyzmu" (Thomas Hobbes - twórca koncepcji "wojny wszystkich ze wszystkimi", Charles Louis Montesqieu - autor koncepcji trójpodziału władzy). Podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej narodziły się istniejące do dziś główne ideologie polityczne (liberalizm, konserwatyzm, socjalizm).
Wiek XIX to początek krystalizowania się partii politycznych i rozwoju innych instytucji demokratycznych. Na ten wiek przypada również wyodrębnianie się politologii jako osobnej dyscypliny naukowej: od 1819 roku nauczano jej na niektórych francuskich uniwersytetach, w 1872 roku powstała w Paryżu École Libre de Science Politique, a w 1876 na Columbia University założono Graduate School of Political Science.
4. Politologia w Polsce
W Polsce politologia wyodrębniła się z innych nauk społecznych na początku XX wieku - w 1902 roku we Lwowie powstała Szkoła Nauk Politycznych. W okresie międzywojennym największą uczelnią politologiczną była Szkoła Nauk Politycznych w Krakowie. Po II wojnie światowej nastąpiło daleko idące uzależnienie nauk politycznych od oficjalnej ideologii marksistowskiej. Główną ideologiczną uczelnią była wówczas Akademia Nauk Społecznych przy KC PZPR. Pierwsze doktoraty z politologii obroniono w Polsce w drugiej połowie lat siedemdziesiątych, a habilitacje w latach osiemdziesiątych. Niezależna politologia rozwija się ponownie od 1989 roku; jest wykładana na prawie wszystkich polskich uniwersytetach oraz kilku humanistycznych uczelniach prywatnych. Od 1957 roku istnieje Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych (PTNP) będące członkiem-założycielem Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych (IPSA).
5. Marketing polityczny
Marketingiem politycznym nazywamy zespół technik, które wykorzystuje się do stworzenia odpowiedniego obrazu kandydata wśród jego elektoratu, wypromowania jego osoby, wyróżnienia go spośród rywali i uzyskania określonej liczby głosów przy jak najmniejszym zużyciu środków (lub przy poniesieniu określonych środków uzyskać maksymalną liczbę głosów). Definicja ta jednak ogranicza marketing polityczny do czasu wyborów, wiążąc go z osobą konkretnego polityka; w rzeczywistości działania marketingu politycznego prowadzone są przez cały czas, a politycy są wkomponowywani w obraz partii politycznej, w której działają.