herbologia-1czesc, Herbologia- nauka o roślinach nie pożądanych na polach uprawnych, nie tylko dzikich roślin( bo są np


Herbologia - nauka o roślinach nie pożądanych na polach uprawnych, nie tylko dzikich roślin (bo są np. samosiewy roślin uprawnych - to też chwasty rośliny fakultatywne, np. żyto w jęczmieniu, rzepak w ziemniakach itp.

Co to jest rolnictwo? To sztuka uprawiania ziemi.

Co powinno być przedmiotem gospodarowania w uprawie ziemi? - zbierać jak najwięcej, z najmniejszym nakładem i najmniejsza szkodą dla pola.

Co powinien znać gospodarz dla osiągnięcia celu? - powinien znać naturę płodów, które zbiera, naturę pola na którym rosną oraz nawozów, których im dostarcza (także środków ochrony roślin).

Chwast - roślina niepożądana w ładnie rośliny uprawnej

Znaczenie chwastów: a)współtowarzyszące b)konkurenci c)źródło zasobów;

W Polsce występuje ok. 2200 gatunków roślin wyższych. Z czego 640 to potencjalni konkurenci = chwasty. Z tego 190 - gatunków antropogenicznych 50- gatunków w otoczeniu ogrodnika.

Najważniejsze chwasty świata: 1)Cyperus rotundus 2)Cynodon doctylon 3)Echinochloa crus- gaili (kurze proso) 10)chenopodiu album - pierwsza z rodziny 2-liściennych - komosa biała

80% z pierwszej 10-tki to rośliny o fotosyntezie C4, jedynie hiacynt i komosa - C3.

Warunki przeżycia chwastów:

-duża ilość nasion (płodność dla jedno rocznych ważna);

-dużo organów pozwalających na przeżycie niekorzystnych warunków środowiska i wytworzenie niewielu nasion (wieloletnie, trwałe);

-rośliny jednoroczne - charakteryzuje wysoka płodność (duża liczba nasion);

-rośliny wieloletnie - gromadzenie substancji zapasowych w niższych organach pozwalających na przetrwanie złych warunków środowiska, wytwarzanie niewielu nasion.

Cechy sprzyjające opanowaniu środowiska przez chwasty:

a)zdolność do tworzenia wielu nasion (płodność);

b)przenoszenie nasion - np. lotnie u mlecza, pędzelek na nasionie chabra lub spiralnie zwinięta ość - migrująca w glebie;

c)zdolność zachowania siły kiełkowania przez długi okres - ok. 12 lat wynosi żywotność nasion chwastów, niektóre nawet do 90 lat (stwierdzono tak na podstawie doświadczeń z Rotanisted);

d)zdolność kiełkowania i wschodów w niekorzystnych warunkach klimatycznych, np. dziurawiec - gdy ktoś przyjmuje środki z dziurawca, chłonie więcej światła (tak jak on), gdy wyjdzie na słonce, to może zostać poparzony (wiele chwastów chłonie dużo światła). To środki fotoaktywne - pod ich wpływem akumuluje się światło.

Konkurencja chwastów dla roślin: o wodę, pokarm, światło, allelopatia.

Wpływ czynników środowiska na zachwaszczenie:

-gleba (bardziej podatne są gleby żyzne - większa bioróżnorodność);

-wilgotność (suche nie sprzyjają np. gwiazdnicy, skrzypowi) (mokrzyca, skrzyp - lubią wilgoć);

-temperatura i światło (chwastnica jednostronna, kukurydza, słonecznik, papryka lubi światło, włośnica sina szarłat, psianka); zacienienie lubi gwiazdnica pospolita (mokrzyca);

-kwasowość (skrzyp - lubi kwaśne, sporek polny, ostróżeczka zaś lubi zasadowe lub obojętne);

Przyczyny masowego pojawiania się chwastów:

-wprowadzenie uproszczonych płodozmianów,

-wzrost poziomu mechanizacji (agregatownie maszyn -nasiona wykiełkują po wykonaniu zabiegu i nie zostaną zniszczone),

-uproszczenie technologii zbioru,

-niewłaściwe stosowanie herbicydów,

-nowe formy zbóż.

TERENÓWKI

-siewki chwastów zimowych są jako rozety, z liśćmi tuż przy ziemi, aby chwast czerpał ciepło z gleby.

-brak kultywacji na ścierniskach to wzbogacenie banku nasion chwastów. Obecnie żniwa sprzyjają rozwojowi chwastów, bo następują o wiele później, nie następuje potem kultywatorowanie ścierniska.

-nasiona trzeba wrzucić na niewielką głębokość, aby one wykiełkowały; potem je niszczymy przez np. bronowanie;

-uprawa pożniwna pozwala na niszczenie chwastów wieloletnich (perz, ostrożeń herbicydy podczas żniw wnikają przez korzenie i osłabiają, ona potem odrasta i wtedy niszczy się je mechanicznie);

-przy masowym pojawianiu się chwastów odpowiednie zmianowanie, które pozwala na ich usuwanie w roś następczej;

-na ściernisku na perz możemy stosować herbicydy niesystematycznie (np.Raundap);

-sezonowość roślin np. szarłat, gdy wschodzi na żniwach jest bardzo mały, nie wytwarza organizmów wegetatywnych ale generatywne, aby się tylko rozmnożyć. Jeśli wschodzi normalnie (wiosna) wytwarza ogromne organy wegetatywne (ma czas na wzrost);

-jeśli temp. dobowa <8stC nie można już niszczyć chwastów, bo herbicydy nie wnikają już do rośliny i nie mogą dobrze penetrować rośliny;

Wpływ nawożenie mineralnego

N stymuluję kiełkowanie chwastów, dlatego uprawy nawożone są bardziej zachwaszczone;

-gatunki azotolubne to trawiaste (miotła, perz, owies głuchy, chwastnica, wiechlina roczna, występująca na polu, gdy nie ma chwastów wcześniej wymienionych);

-miotła zbożowa silnie się korzeni i jest bujna, gdy nawieziemy pole obornikiem (blaszka szeroka jak u pszenicy);

-inne gatunki: komosa biała, rdesty, większość dwuliściennych z wyłączenie motylkowych, bo te hamują wzrost przy dużym nawożeniu N, sporek polny, fiołek i szczaw ustępują z pola przy dużym nawożeniu N;

-pobieranie nawozu zależy od tempa wzrostu (największe przy strzelaniu w źdźbło), większość chwastów jest żarłoczna np. rzodkiew świrzepa pobiera 2-3x więcej pokarmu niż ziemniaki;

Nowe formy roślin uprawnych:

krótkosłomość zbóż powoduje, że większość chwastów wyrasta nad łąn i zacienia;

mały współczynnik krzewienia zbóż - a chwasty dzikie trawiaste mają większy ten współczynnik, dlatego zarastają tereny łanów, które są mniejsze, karłowate;

odmiany hodowlane bezlistne (np.groch); chwasty wygrywają konkurencję;

Zatem tendencja hodowla do uzyskania niższych roś, bezlistnych (np. pomidory miękkie) powodują spadek konkurencyjności. Postęp hodowlany = wzrost problemu z chwastami.

Nieumiejętne stosowanie herbicydów:

a)przegapienie 1 nasiona owsa głuchego w 1kg zboża to z 200kg zboża wniesiemy 200 nasion owsa i jeśli nawet wykiełkuje tylko 25% (50szt) które wydadzą każde po 100 nasion to następnego roku, a po 3 latach - kompensacja owsa głuchego. Wymiana materiału siewnego na kwalifikowany to jeden ze sposobów zwalczania chwastów.

-błędy odchwaszczenia, gdy dwuliściennym mamy zanieczyszczone pole w zbożu i zastosujemy herbicydami na dwuliścienne a nie zauważyliśmy miotły, to po kilku latach będziemy mieli zanieczyszczone miotłą pole.

-miotłą niszczymy w zagrożeniu biologicznym a nie dopiero przy ekonomicznym;

-chwasty w zbożach zwalczamy gł: chwastokos, amienopielik, ale działają one tylko na dwuliścienne, a nie jednoliścienne;

b)spektrum niszczonych gatunków jest niższe niż spektrum gatunków chwastów na polu;

c)zbyt późne stosowanie herbicydów;

d)stosowanie herbicydów źle dobranych do gleby, gdy na mineralną damy tyle samo co na ograniczoną, to nie zwalczamy na organicznej, bo tu trzeba dać 5x większą dawkę niż na gleby mineralne (dotyczy herbicydów doglebowych);

Zdolności przystosowawcze chwastów (przewaga chwastów nad uprawnymi):

-płodność;

-zachowanie zdolności kiełkowania w glebie;

-temperatura i nierównomierność kiełkowania (szeroki zakres temperatur w jakich kiełkują);

-zmiana cyklu rozwojowego (dostosowanie do długości okresu wegetacyjnego);

-rozmnażanie wegetatywne;

-duża tolerancja na odczyn gleby;

-łatwość pobierania składników pokarmowych;

-odporność na niesprzyjające warunki środowiska (susza, temp, wilgotność);

-zróżnicowanie wymagania wodne;

Szkodliwość chwastów:

-spadek plonu przy średnim poziomie zachwaszczenia w wyniku zużycia składników pokarmowych przez chwasty, zużycie wody, zaciemnieniem wschodów i późniejszym ich wyleganiem

Zboża 20%, Ziemniaki 10%, Kukurydza 30%, Buraku cuk 15% - do konieczności zaorania plantacji

progi szkodliwości chwastów (określone np. przez JUNG) wartość progowa (wartość graniczna przy, których następuje spadek plonu, progowe liczby chwastów w łanie pszenicy i ich przekroczenie wymaga redukcji liczby populacji;

Chaber 1-5, Maruna 5-10, Miotła 10-20, Przytulia 66-10, Przetacznik 11-25

Progi szkodliwości chwastów:

-biologiczny to liczba chwastów na m2 powierzchnię przy którym następuje wymierny spadek plonu lub jego jakości, gdy jest mało chwastów to nie stwarzają zagrożenia, ale wydadzą nasiona zwiększając ich bank;

-ekonomiczny - spadek plonu = kosztom zwalczania chwastów, stąd ekonomiczna celowość odchwaszczania jest to obliczana wartość strat w porównaniu z kosztami zabiegu;

Zwykle biologiczny < ekonomiczny, bo gdy źle zlokalizujemy lub odróżnimy chwast, to go nie zwalczamy, mimo że opryskamy;

Źródła zachwaszczenia:

gleba „bank” nasion (zasoby zdolnych do kiełkowania nasion obecnych w glebie i na jej powierzchni, wielkość banku jest rezultatem:

-osuwania się nasion z rosnących chwastów);

-opóźnienia zdolność kiełkowania;

-zjadanie przez zwierzęta;

-naturalnego obumierania nasion;

-zabiegów agrotechnicznych;

W warstwie 0-6cm na 1ha jest 15-200-400mln sztuk, w tym kiełkujących 5-7-15%

obornik, ziemia kompostowa,

miedze, nieużytki, przydroża,

źle przygotowany materiał siewny; rolnicy indywidualni nie zawsze mają możliwość doczyszczania,

Metody ograniczania zachwaszczania (zwalczania)

1.Pośrednie (zapobiegawcze)

niszczenie źródeł zachwaszczenia

-gleba, materiał siewny, obornik, kompost, nieużytki

wprowadzenie zmianowania roślin

-skład gatunkowy - im bardziej urozmaicony płodozmianem tym więcej chwastów;

-konstrukcja - tak dobrać rośliny aby po zachwaszczających (rosnących w zwartych rzędach np. len, zboża, małe odległości miedzy rzędami) przyszły odchwaszczające (buraki, ziemniaki);

-zmianowanie herbicydów - aby nie było zbóż po zbożach, aby nie stosować ciągle herbicydów na jednoliścienne;

zabiegi dające dobry stan roślin;

2.Bezpośrednie (interwencji)

mechaniczne

-uprawki pożniwne, zanieczyszczają się; głęboka orka; uprawki wiosenne; zabiegi pielęgnacyjne

chemiczne

-herbicydy

biologiczne

Ad.1)Uprawki zaczynają się od orki pożniwnej, aby odwrócić glebę i dać nasiona z powierzchni gleby na dno bruzdy, przez co podlegają one rozkładowi przez hydrolizę; dochodzi tez do pobudzenia nasion do kiełkowania te z głębokich warstw są wyorane na powierzchnię i zaczynają kiełkować, potem należy bronować (gdy pojawią się maleńkie siewki z białymi liścieniami); jednak samo bronowanie pobudza następne partie do kiełkowania, dlatego należy wykonać następne bronowania;

Rola zespołu uprawek pożniwnych => niszczenie chwastów, gł. jarych rocznych, przyspieszenie mineralizacji resztek pożniwnych, napowietrzenie; wykonywać od razu po scięciu zboża, nie później niż do połowy IX; kombajnowanie utrudnia tę uprawkę (ścinamy zboże 2-3 tyg. później, przez co mamy mniej czasu na uprawki pożniwne; nie wszystkie nasiona chwastów dojrzały, wysokie ścinanie zboża, przez co zostają chwasty niskie i się osypują);

uprawa pożniwna to też zwalczanie perzu;

gdy ten odbije i się zazieleni stosować herbicydy dolistne (Roundap 4l/ha); zabiegi uprawowe po oprysku stosować dopiero po 2-3 tyg. Natomiast, jeśli randapujemy chwasty roczne to następne uprawki już po 2-3 dniach;

Roundap musi, bowiem dojść do liści do rozłogów i je wypalić, natomiast nie dajemy dużych dawek, bo zniszczymy szybko liście, ale płyn nie dojdzie do części podziemnych i nie będzie efektu.

Inny sposób niszczenia perzu (gdy mamy dłuższy czas na uprawę)-> podorywka w wyniku, której perz jest posikany na kawałki, a gdy ten się zazieleni (są 2-3 liścienie) zastosować Roundap, dzięki temu kłącza są krótkie i płyn dostaje się szybciej do całych roślin niż gdybyśmy mieli jedną roślinę z dużym systemem, niszczy się tez ostrożeń i mlecz.

0,5-1 l/ha do niszczenia rocznych

2,5-4l/ha do niszczenia perzu

Roundap na jednoroczne gdy mamy uprawę bezorkową i siew zbóż bezpośredni; tu jest randapowanie zwane orką chemiczna;

*orka głęboka - aby wyciągnąć nasiona na powierzchnię i pobudzić do kiełkowania, przez co mróz w zimie je zniszczy;

*uprawki i orka wiosenna- do niszczenia chwastów jarych, ale nie do zimujących, bo są już dobrze ukorzenione.

Szkodliwość chwastów (dalsza część):

*zużycie składników pokarmowych;

*progi zachwaszczenia;

#wzrost kosztów produkcji- na polach zachwaszczonych wzrasta liczba zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych;

-kombajnowy zbiór zbóż pola zachwaszczonego ostrożeniem, przytulią czy rdestem jest czasami niemożliwe;

-przytulia powoduje uniemożliwienie zbioru lnu;

#obniżenie wartości produktów rolnych przez chwasty:

-np. obecność rdestu powojowego lub przytulii w lnie obniża jego wartość technologiczną-> cena słomy spada o 50 %;

-nasiona i łodygi chwastów w paszy mogą być trujące;

-nasiona nawrotu polnego zmielone ze zbożem-> ziemisty smak mąki; czosnek zielonawy-> specyficzny zapach mleka;

#chwasty toksyczne dla ludzi i zwierząt:

-zawierają one alkaloidy, glikozydy (krzyżowe), saponiny;

zatrucia ostre po spożyciu: szaleju jadowitego, szczawiu plamistego, skrzypów, starca Jakubka- rośnie na łąkach i pastwiskach, niebezpieczny dla młodych zwierząt, zawiera jakobinę żółtaczka i marskość wątroby padnięcia; blekot pospolity i szczawół plamisty - powodują padnięcia przez uduszenie; skrzypy - choroba lędźwiowo - rdzeniowa i porażenie OUN (szczególnie ważne);

ciemiężyca zielona i biała; ziemowit jesienny; szczaw polny - ma szczawian potasu;

Współdziałanie w rozprzestrzenianiu się szkodników i chorób

-komosowate np. dla mszycy burakowej;

-krzyżowe np. śmietka kapuścianka, gnatarz rzepakowiec

Nasiona chwastów przenoszą wirusy i groźne gatunki o dużej produkcji nasion np. gwiazdnica 6 wirusów

Przyczyny wzrostu zachwaszczania pól i zmian w składzie gatunkowym chwastów:

1.wprowadzenie uproszczonych płodozmianów - zwykle w gospodarstwach o specjalizacji produkcji, bo wzrasta częstość uprawy tej samej rośliny- większe nasilenie chwastów jej towarzyszących;

-Wzrost poziomu mechanizacji to ograniczenie ilości wykorzystywanych uprawek-niszczymy tylko część chwastów;

2.Uproszczenie technologii zbioru - późny termin zbioru kombajnem(aby zboże mogło dojrzeć)sprzyja dojrzewaniu i osypywaniu się chwastów;

*Wysokie ścierniska- po kombajnie pozwala wielu roślinom na kwitnienie i dojrzewanie po żniwach ( są to chwasty niskie oraz wysokie, odrastające na pędach bocznych).

*Podorywka wykonywana zaraz po zbiorze tradycyjnym dawała warunki do wschodów chwastów wiec można je było niszczyć uprawkami pożniwnymi: podorywka po kombajnie tuz przed orką siewną nie daje tej możliwości.

*intensywne nawożenie (a szczególnie N) prowadzi do wylegania łanów które są wtedy przerastane przez chwasty - zmienia się skład gatunkowy chwastów - ustępują te środowisk ubogich a rosną agresywne azotolubne - zbiorowiska różnych chwastów upodabniaja się do siebie ruderalne rosną na polach,

*wieloletnie stosowanie tych samych herbicydów (typu regulatorów wzrostu) np. stosowano 2,4-D i MPCA -na dwuliścienne ale na ich miejsce wkroczyły jednoliścienne i dwuliścienne odporne (Maruna, Gwiazdnica, Przytulia) tzw. gatunki kompensacyjne.

*wprowadzenie pszenicy na pola o lżejszych glebach daje większe szanse dla chwastów znoszących niskie pH (miotła zbożowa);

*nowe formy pszenicy krótkosłomej- nie krzewiącej się - poziewnik, komosa, maruna-dobrze tu się krzewią;

Ogólne kierunki w zachwaszczeniu:

-przybywa chwastów z traw;

-przybywa azotolubnych dwuliściennych;

-ustępuje gatunków charakterystycznych dla zbóż;

-nasilenie zachwaszczenia niskimi chwastami.

Właściwości biologiczne chwastów.

Zdolności adaptacyjne i przewaga nad uprawnymi.

-w wyniku doboru naturalnego chwasty zyskały ogromne zdolności przystosowawcze (łącznie ze zmianą cyklu rozwojowego dostosowanego do cyklu rośliny uprawnej);

-większość gatunków dobrze znosi: niską temperaturę, susze, nadmiar wilgoci;

-rośliny uprawne podlegają opiece człowieka i hodowli - są biologicznie słabsze;

Przewaga chwastów wynika z:

1.Nasiona chwastów:

-duża płodność (a czasami do tego jeszcze rozmnażanie wegetatywne);

-duży współczynnik rozmnażania powiększa bank nasion w glebie;

-wydają 1000-5000 nasion/roślinę: komosy, szarłat szorstki, gwiazdnica pospolita, sporek polny, tasznik pospolity, maki, żółtlica drobnokwiatowa;

-wydają 500-1000 nasion/roślinę: rdesty, tobołki, chwastnica jednostronna, gorczyca;

-wydają poniżej 500 nasion/roślinę: przytulia, rzodkiew polna, kąkol, ostróżeczka, chaber bławatek, jasnota różowa, nawrot polny;

Dane te dotyczą roślin rosnących w łanach, bo są większe u egzemplarzy rosnących pojedynczo (np. przymiotno samo rosnące daje >200000 nasion, mak >80000;

2.Czynniki warunkujące kiełkowanie chwastów:

a)długość okresu spoczynku właściwa dla gatunku - związana z fizjologią dojrzewania;

-w chwili pojawienia się zewnętrznych cech dojrzałości (np. fasola);

-przed osiągnięciem dojrzałości mofrologicznej - żółtlica;

-kilka miesięcy spoczynku by wykiełkować - komosa, owies;

na zdolność kiełkowania wpływa wiele czynników;

żywotność nasion w glebie zależy od jej kultury (w nieuprawianej niektóre gatunki mają żywotność do 60 lat);

b)wilgotność gleby, umożliwiająca nasycenie odwodnionych nasion, uruchomienie substancji wzrostowych inicjujących mitozę zarodka i jego wzrost oraz działanie enzymów uruchamiających substancje zapasowe - waha się w dużych granicach; nadmiar jak i niedobór wody hamuje zdolność kiełkowania;

c)dostęp tlenu niezbędny do oddychania - dostarcza E - nasiona kiełkujące w glebie wilgotnej znoszą niedobory O2;

-uprawa gleby wprowadza O2, co może być czynnikiem walki z chwastami;

d)temperatura modyfikująca przebieg procesu oddychania, im wyższa tym intensywniejsze oddychanie;

-zimujące i wschodzące wczesną wiosną wymagają 0-10oC do kiełkowania;

-jare późno wschodzące: 20-35 oC;

e)dostęp promieni świetlnych o odpowiedniej dla danego gatunku długości fali, długość okresu naświetlania, intensywność promieniowania, niezbędne do inicjacji podziałów;

pobudza kiełkowania (szczególnie u jednoliściennych);

-miotła i palusznik krwawy - kiełkują tylko z powierzchni;

-chwastnica, wyczyniec - kiełkują z 12cm głębokości;

-owies - kiełkuje z 20cm głębokości;

f)odczyn gleby - niektóre gatunki nie wykazują wrażliwości na zachwaszczenie/zasadowość;

Podział chwastów:

a)ze względu na miejsce występowania:

-segetalne,

-ruderalne,

-łąk i pastwisk;

b)ze względu na odżywianie:

-autotrofy,

-heterotrofy - półpasożyty i pasożyty;

c)ze względu na wysokość:

-piętra niskiego - chwasty przyziemne do 30cm wysokości, niektóre kwitną i wydają nasiona na ściernisku, bo nie podlegają wykaszaniu; ich okres wegetacji przedłuża się; np. gwiazdnica, przetaczniki, bratek, skrzyp, perz;

-piętra średniego - 30-90cm wysokości; najliczniejsze; ich nasiona osypują się w miarę dojrzewania i wschodzą jeszcze jesienią lub wiosną następnego roku, przy zbiorze kombajnem ich zielone części utrudniają pracę;

-piętra wysokiego - powyżej 90cm; górują nad łanem; ich nasiona mogą być porywane i przenoszone przez wiatr na duże odległości; np. miotła, owies, ostrożeń;

d) ze względu na biologię (oparty na cyklu rozwojowym):

1.roczne:

jare

#krótkotrwałe (mają krótki cykl rozwojowy; 2-3 pokolenia w roku; nasiona ostatniego pokolenia mogą wschodzić tuż przed przymrozkami, więc giną);

#właściwe (cykl rozwoju przez pełen okres wegetacji);

-wcześniewschodzące (kiełkują przy temp. 1 oC, pojawiają się razem lub wcześnie przed uprawianą rośliną, zwalczanie przed lub po siewie - mechanicznie lub chemicznie);

-późnowschodzące (do kiełkowania temp. >10 oC, pojawiają się po wschodzie uprawnych lub po uprawkach, walka z nimi jest utrudniona);

zimujące i ozime (cykl trwa w zasadzie 1,5 okresu wegetacyjnego, kiełkują w końcu lata, zimują jako rozeta, kwitną w następnym roku, częstym zjawiskiem w tej grupie są wschody wiosenne);

2.trwałe:

#dwuletnie (grupa pośrednia między rocznymi a wieloletnimi, niektóre mają formy jare, zimujące lub wieloletnie np. maruna; np. bniec biały, marchew polna);

#wieloletnie (kilka grup w zależności od rodzaju organu podziemnego); np. cebula - czosnek winninowy; bulwki - mięta polna, czyściec błotny; mięsiste korzenie z oczkami śpiącymi - babki, chrzan, mniszek lekarski; podziemne rozłogi - perz, krwawnik, skrzyp polny (bardzo trudna jest z nimi walka - szczególnie z tymi, których kłącza sięgają do poziomu wód gruntowych ostrożeń);

3.pasożytnicze:

#pasożyty całkowite - np. koniczyna (nie mają chlorofilu i nie asymilują);

#półpasożyty - np. szalężnik (same asymilują CO2, ale wodę i sole mineralne pobierają z innych roślin, przyczepiając się ssawkami);

Zapobieganie wschodom chwastów:

1.Metody agrotechniczne:

-odpowiednie ustawienie zmianowania,

-czystość materiału siewnego,

-niszczenie resztek pożniwnych,

2.Metody mechaniczne:

-orka zimowa,

-podorywka,

-włókowanie,

-brono-chwastowanie - brona szczotownik (wiele zębów, bardzo elastyczna, niszczy chwasty z międzyrzędzi w stadium siewek);

-wypielacze;

-prawidłowy dobór uprawek zmianowanie;

-prawidłowa agrotechnika-warunek wysokiej skuteczności (fungicydy, herbicydy);

3.Metody fizyczne:

-stosowanie czarnej folii;

-wypalanie - butle z propan-butanem, miotacze ognia;

4.Metody biologiczne:

-wykorzystanie allelopatii jedna roślina dla drugiej z rodziny (krzyżowych to orzech włoski);

-dobry przedplon-oczyszcza pole roślin z chwastów, np. gorczyca, szałwia; ważne jest dlatego aby nauczyć się syntezy allelopatyn na dużą skalę;

-wprowadzenie szczepów odporności- przez różne bakterie, np. buraki odporne na Randap, ale gen odporności może się przenieść na rośliny dzikie, chwasty i powstanie, np. burakochwast;

rzepak odporny na wiele herbicydów; odp. nabyta~ niepożądana; wszczepiona

5.Metody chemiczne - podstawa odchwaszczania, mają wiele zalet;

-niezbędna do wyżywienia 1 człowieka rocznie w Chinach- 0,07 ha;

-tendencja na świecie to 2< tej powierzchni na skutek urbanizacji;

-w PL ok. 0,5 ha/głowę- możemy zatem wprowadzi uprawę intensywną;

Ad.1 metody agrotechniczne

-kwarantanna- ochrona terytorium kraju przed napływem z zewnątrz nowych gat. roślin szkodliwych, chorób, szkodników (k. zewnętrzna);

-kwarantanna wewnętrzna- celem jest jej niedopuszczenie do rozwleczenia po terenie całego kraju gatunków, które już w określonych miejscach wystąpiły. Jest to zbiór przepisów obejmujących wykaz gat. i metod postępowania po ich wykryciu oraz kary za ich nieprzestrzeganie. W PL do gat. tych zaliczamy:

-mątwik ziemniaczany, zaraza ziemniaczana, kanianka koniczynowa- pasożyt pełny, niszczyk.

Ocena zachwaszczenia:

-przed zastosowaniem środka; po zastosowaniu; ogólnie, żeby znać stan zachwaszczenia; przed zakupem ziemi;

Metody oceny zachwaszczenia oraz wpływu herbicydów na rośliny uprawne i chwasty:

-ścisłe - oznaczenie liczby nasion chwastów w glebie (metoda ramkowa);

-szacunkowe - pokrycie gleby chwastami w % (metoda bonitacyjna 9o i 5o; agrofitosocjologiczna;

Oznaczenie liczby nasion chwastów w glebie - polega na pobieraniu gleby za pomocą metalowego cylindra o średnicy 5-6cm z nacięciami umożliwiającymi podzielenie profilu na warstwy 0-2cm, 2-5cm, 5-10cm, 10-20cm;

Metoda ramkowa - oznaczenie składu fluorystycznego oraz liczby i masy gatunków chwastów z określonej powierzchni. Stosuje się ramki o wymiarach 0,25m2 (0,5x0,5; 0,1x2,5) lub 1m2 (0,5x2);

Liczba powtórzeń (rzutów ramką):

-poletka doświadczalne ścisłe lub obserwacyjne: 3 do 5;

-łany produkcyjne: 10-15 miejsc idąc po przekątnej pola;

W zależności od celu doświadczenia oznacza się masę:

-ogólną chwastów;

-z podziałem na klasy, tj. jedno lub dwuliścienne;

-z wyróżnieniem gatunków (dominujących i innych);

Wady:

-bardzo pracochłonna;

-wymaga dobrej znajomości siewek chwastów;

-posługiwanie się jedynie w początkowych fazach rozwojowych roślin;

Metoda bonitacyjna - ocenia się oddzielnie działanie herbicydów na roślinę uprawną i oddzielnie na poszczególne gatunki chwastów;

Skala bonitacyjna - 9 stopniowa (9 - brak działania; 1 - zniszczenie w 100%);

Metoda bonitacyjna (uprawowa) - ocena stanu zachwaszczenia w doświadczeniach produkcyjnych, tzw. wdrożeniowych oraz ocena działania herbicydów na rośliny uprawne i chwasty; skala bonitacyjna 1-5o (1- brak zniszczenia; 5 - prawie całkowite zniszczenie);

Metoda agrofitosocjologiczna - polega na ustaleniu proporcji między pokryciem powierzchni pola przez rośliny uprawne i przez chwasty, a następnie udziału poszczególnych gatunków w pokryciu; wśród upraw wyznacza się powierzchnię o wymiarach 50-100m2 i ocenia się ich stan zachwaszczenia; przy określeniu stopnia pokrycia gleby chwastami szacujemy niezależnie od rośliny uprawnej;

Przy agrofitosocjologicznej metodzie oceny zachwaszczenia określa się:

-stopień ilościowy (ilościowość);

-stałość fitosocjologiczna;

-stopnie stałości;

-współczynnik pokrycia;

-towarzyskość;

Ilościowość - skala Brann-Blenqueta - skala 1-5o, +, r;

5 (76-100% pokrycia); 4 (51-75%); 3 (26-50%); 2 (6-25%, przy czym albo występuje bardzo obficie albo pokrywa 5% powierzchni); 1 (<5%); + (gatunek występuje skąpo lub bardzo skąpo); r (nadzwyczajna rzadkość - raz lub 2 razy);

Stałość fitosocjologiczna - to występowanie danego gatunku w danej agrocenozie;

S = liczba zdjęć, w których zanotowano określony gatunek / ogólna liczba zdjęć

Wyrażana w postaci: ułamkowej, procentowej;

Stopnie: 1-5o (5 - stałe; 4 - częste; 3 - średnio częste; 2 - niezbyt częste; 1 - rzadkie lub sporadyczne);

Współczynnik pokrycia - suma przeciętnych procentów pokrycia danego gatunku w analizowanej grupie zdjęć fitosocjologicznych (S);

Wp - współczynnik pokrycia; n - liczba zdjęć;

Wp = (S / n) x 100%

Stopnie: 1-5o (5 - 87,5; 4 - 62,5; 3 - 37,5; 2 - 17,5; 1 - 5; + - 0,1);

Towarzyskość - czy dany gatunek występuje pojedynczo, czy w łanach, skupiskach;

Skala: 1-5 (5 - duże, łany - przy trawach; 1 - występują pojedynczo);



Wyszukiwarka