Choroby środowiskowe
Przyducha
Stan niedotlenienia organizmu u ryb na skutek obniżonej koncentracji tlenu w wodzie Przyczyny:
- wzrost temperatury, zbyt duże zagęszczenie ryb, wykwit glonów.
- w stawach z wolno przepływającą wodą
- przy spadku ciśnienia atmosferycznego
- nie wyjadanie pokarmu powoduje jego zaleganie i rozpad co zmniejsza koncentrację tlenu w wodzie
- obecność obornika (nawożenie organiczne)
Karp
- 5-6mg/l zapotrzebowanie na tlen (małe wymagania tlenowe)
- poniżej 5mg - niechęć pobierania pokarmu, rozkładająca się karma dodatkowo obniża stężenie tlenu, lipiec-sierpień następuje szczególny spadek przyrostów
- 3-3,5mg/l obniżenie masy ciała, problemy ze stanem zdrowia
- poniżej 3mg - niechęć do pobierania pokarmu, brak szczególnych objawów
- 1,5 - 2,5mg zaniepokojenie, wyraźne objawy
- poniżej 1 mg, objawy przyduchy, pobieranie tlenu z powierzchni wody a potem śnięcia w krótkim czasie
Pstrąg
- 7-8 mg/l to zapotrzebowanie tlenowe (duże wymagania tlenowe)
- 5 - 5,5 mg to wartości krytyczne, pojawiają się objawy przyduchy
- 3 mg objawy śnięcia po pewnym czasie
- 1,5 - 2mg śmierć w krótkim czasie
Gwałtowny spadek stężenia tlenu w wodzie jest groźniejszy niż powolny. Deficyt tlenu powoduje rozszerzenie naczyń włosowatych skrzel (wzrost powierzchni oddechowej). Aby nie tracić wody ryba zwiększa wydzielanie śluzu przez skrzela.
Pierwszy objaw przyduchy: skrzela przekrwione, czerwone (początkowo jasne, potem ciemnoczerwone)
Przy długotrwałym niedotlenieniu skrzela są blade z dużą ilością śluzu
Zwalczanie: profilaktyka hodowlana, urządzenia do napowietrzania wody w lecie (fontanna), niedopuszczenie do zakwitu glonów, odpowiednie zagęszczenie ryb
Choroba gazowa
W wyniku spadku ciśnienia tlenu i azotu w wodzie wytwarza się stan przesycenia wody tymi gazami. Gdy staw dla pstrągów jest zaopatrywany w wodę ze studni głębinowej, gdy woda spada do stawu z dużej wysokości. Np. po transporcie ryb w rękawie foliowym z tlenem: następuje silne przesycenie gazem a potem wpuszczamy do basenu i następuje spadek ciśnienia to ryby często sną.We krwi i w tkankach wytwarza się stan przesycenia gazami i tworzą się pęcherzyki gazowe o średnicy nawet do kilku mm, pod skórą, w skrzelach, na płetwach, w kanale linii nabocznej, w otrzewnej i narządach wewnętrznych. Objawy zaniepokojenia, drżenie płetw, skurcze całego ciała Sekcja: obecność pęcherzyków w narządach wewnętrznych i pod otrzewną, drobne wybroczyny w blaszkach skrzel, bardzo groźne dla wylęgu i larw. Charakterystycznym objawem jest to, że po wyjęciu ryby z wody na dłoni pozostają pęcherzyki powietrza.
Bardzo groźne jest pojawienie się choroby u wylęgu i młodych ryb ( nie mogą one pływać , nie żerują, są unoszone do góry). Zwykle stan ten kończy się śmiercią na skutek uduszenia. Ryby padłe mają otwartą jamę gębową.
Brachionekroza
Nekroza skrzeli u karpii, Powstaje w związku z zaburzeniami N, P, K i powstają w następstwie zatrucia ryb amoniakiem, który nie jest usuwany i zatruwa organizm. Do wystąpienia choroby dochodzi gdy pH wody jest wysokie 8-10, gdy następuje zakwaszenie wód, duża ilość substancji biogennych, pojawia się na skutek przenawożenia stawu, dużej ilości odpadów na dnie stawu. Wzrost temperatury do 18-20*C na przełomie kwietnia i czerwca sprzyja rozwojowi zielenic a kiedy zielenice obumierają dochodzi do wystąpienia choroby.
Choroba spotykana jest najczęściej u narybku, u sztuk wykazujących największe przyrosty w okresach intensywnego żerowania.
W formie ostrej trwa 10-15dni a straty wynoszą 80 %
W formie chronicznej (czerwiec-lipiec) trwa 2-4 miesiące a straty wynoszą 10- 15%
2-7mg amoniaku na 1L wody jest dla ryb śmiertelna. Dla ryb wrażliwych śmiertelna może być nawet dawka 1-2mg amoniaku/1L wody. Według FAO 0,2 - 2mg/L jest trująca.
Ryby mogą żyć w wodzie z 0,025mg amoniaku/L.
Objawy:
·gromadzenie się w niższym pH, zwykle przy dopływie
·przestają żerować, zbierają się w duże gromady
·wzrost wydzielania śluzu
·nerwowość, wyskakiwanie nad powierzchnię wody
·zmiany na skrzelach - na początku choroby wzrost ilości komórek kwasochłonnych, w okolicach naczyń krwionośnych obrzęk i wybroczyny, krwawienie z tkanki skrzelowej, obumieranie blaszki skrzelowej - w jej miejscu pojawia się tkanka łączna, która powoduje sklejanie się sąsiednich blaszek i listków skrzel
·pomaga zmieszanie z czystą wodą
·ciemnienie nasady płetw, przejaśnienie brzegu, postrzępienie i ubytki płetw.
Methemoglobinemia
Powstaje na skutek nadmiernej koncentracji azotynów w środowisku. Najczęściej źródłem azotynów są ścieki z fabryk, ścieki organiczne, azotan sodu lup potasu w pobliżu oczyszczalni.
Zmiany:
·czekoladowe zabarwienie krwi i skrzel związane z obecnością methemoglobiny
·ryby wykazują objawy przyduchy, pływają pod powierzchnią wody
·zmniejszona ilość wydzielania śluzu - rysunek łusek jest dobrze widoczny
·wątroba gliniasta, krucha
·wątroba, śledziona, nerki gromadzą barwniki po rozpadzie hemoglobiny
·masowe śnięcia raczej nie występują
Choroba siarkowodorowa
Rozwija się na skutek zmian fizykochemicznych w wodzie. Źródło siarkowodoru stanowią białka martwych organizmów roślin i zwierząt. Siarkowodór powstaje wtedy gdy warstwa denna jest na tyle gruba by mogły zachodzić w niej procesy beztlenowe. Siarkowodór gromadzi się w pęcherzykach i wszelkie naruszenie dna prowadzi do jego uwolnienia. Gdy osady są bogate w Fe tworzy się siarczek żelaza i dno przybiera barwę czarną. Siarczek żelaza powoduje także zabarwienie wewnętrznej powierzchni lodu pokrywającego staw, na kolor zielonkawy do ciemnobrązowego. Siarkowodór unieczynnia wszystkie enzymy zawierające w swoim składzie żelazo. Dochodzi do śmierci na skutek zahamowania oddychania komórkowego.
Dawka letalna to 0,5 mg/l dla ryb wrażliwych i 1mg/l dla mniej wrażliwych.
Choroba ma zwykle ostry przebieg, któremu towarzyszą masowe śnięcia