CHOROBY ŁOJOTOKOWE
Trądzik pospolity Acne vulgaris
występuje głównie u osób młodych, schorzenie to dotyczy około 80% populacji w wieku od 11 do 30 roku życia
jednakowo często chorują dziewczęta i chłopcy, ale u chłopców schorzenie z reguły przebiega ciężej
Etiopatogeneza
zmiany hormonalne, zachodzące w okresie pokwitania, prowadzące do :
zwiększonej produkcji łoju ze zmniejszoną zawartością kwasu linolowego
zwiększonego rogowacenia ujść aparatu mieszkowołojowego, prowadzącego do powstawania mikrozaskómików, które są zmianami prekursowymi dla występujących później zmian niezapalnych i zapalnych
zwiększonej kolonizacji rozszerzonych przewodów gruczołów łojowych przez bakterie beztlenowe- Propionibacterium acnes, tlenowe ziarniniaki z gatunku Staphylococcus aureus i epidermidis, oraz lipofilne grzyby drożdżoidalne(Pityrosporum ovale)
rozwoju nacieków zapalnych w otoczeniu gruczołów łojowych
uwarunkowane genetycznie
(sposób dziedziczenia autosomalny dominujący z różną penetracją genu)
największe znaczenie w etiopatogenezie trądzika pospolitego odgrywają beztlenowe bakterie - Propionibacterium acnes, które są źródłem enzymów lipolitycznych rozkładających trójglicerydy łoju z powstawaniem wolnych kwasów tłuszczowych oraz enzymy uwalniane podczas procesu immunologicznego, będącego następstwem interakcji pomiędzy tymi beztlenowymi dyfteroidami a swoistymi przeciwciałami, wynikiem czego jest rozwój procesu zapalnego
pewną rolę w występowaniu innych odmian trądzika pospolitego odgrywają:
czynniki fizyczne
czynniki chemiczne (leki, kosmetyki oraz czynniki, z którymi pacjenci spotykają się w warunkach pracy zawodowej)
ROLA HORMONÓW
- produkcja łoju przez gruczoły łojowe pozostaje pod kontrolą wielu hormonów
- zasadniczą rolę odgrywają hormony androgenowe, których poziom wzrasta w okresie pokwitania i wpływa stymulująco na:
na rozrost gruczołów łojowych
na ilość wydzielanego przez nie łoju
OBRAZ KLINICZNY TRĄDZIKA :
mniej lub bardziej nasilony łojotok
mikrozaskórniki- prekursorowe elementy zapalne
zmiany zachodzące w gruczołach łojowych i ich otoczeniu prowadzą do powstania wykwitów niezapalnych tj. :
zaskórników zamkniętych (białe)
zaskórników otwartych- z ciemnymi czopami, które przekształcają się w:
wykwity zapalne (grudki, krosty, gdy głębiej zlokalizowanenacieki zapalne i torbiele, których zejściem są blizny)
ODMIANY KLINICZNE TRĄDZIKA POSPOLITEGO:
zaskórnikowy (acne comedonica)
grudkowo- krostkowy (acne papulo- pustulosa)
ropowiczy (acne phlegmonosa)
guzkowo- cystowy (acne nodulo- cystica)
skupiony (acne conglobata)
odwrócony (acne inversa)
bliznowcowy (acne keloidea)
trądzik o ostrym przebiegu z objawami ogólnymi- acne fulminans
INNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRZEBIEG KLINICZNY TRĄDZIKA :
STRES -CZĘSTA, LECZ NIE UDOWODNIONA PRZYCZYNA ZAOSTRZEŃ
OKRES LETNI- NA OGÓŁ POPRAWA, WYSOKA TEMPERATURA I WILGOTNOŚĆ MOGĄ BYĆ PRZYCZYNĄ ZAOSTRZEŃ
DIETA MOŻE POGARSZAĆ U OKOŁO 50% PACJENTÓW (CZEKOLADA, KAKAO, MARYNATY, PRZYPRAWY)
JEŚLI U KOBIET WYSTĘPUJĄ ZAOSTRZENIA, TO GŁÓWNIE PRZED MIESIĄCZKĄ, PRZYPISUJE SIĘ TO " NAPIĘCIU PRZEDMIESIĄCZKOWEMU " ZWIĄZANEMU ZE WZMOŻONĄ ILOŚCIĄ W TYM OKRESIE CHLORKU SODU I WODY W SKÓRZE
TRĄDZIK RÓŻOWATY (ROSACEA)
występuje u obu płci, zdecydowanie częściej u kobiet
u mężczyzn spotyka się natomiast cięższe, przerostowe formy
początek choroby z reguły po 30 r.ż., rzadziej wcześniej
ETIOPATOGENEZA
wzmożona czynność gruczołów łojowych (występuje też u osób ze skórą suchą)
udział zaburzeń hormonalnych (występowanie zmian lub ich nasilenie po gestagenowych środkach antykoncepcyjnych, zmienność nasilenia zmian w zależności od fazy cyklu miesiączkowego; ścisły związek z menopauzą)
zaburzenia naczynioruchowe, związane z układem nerwowym wegetatywnym, prowadzące do trwałego rozszerzenia naczyń krwionośnych
rola Demodex folliculorum
miejscowe zakażenia bakteryjne (mieszana flora pierwotna lub wtórna), drożdżaki (pityrosporum ovale)
zaburzenia żołądkowo - jelitowe (związane z zakażeniem Helicobacter pylori)
OBRAZ KLINICZNY
okres rumieniowy (zmiany rumieniowe z przemijającym zaczerwienieniem skóry twarzy)
okres grudkowo - krostkowy (wykwity grudkowe, krostkowe, teleangiektazje)
okres przerostowy (przerost tkanki łącznej i gruczołów łojowych w obrębie skóry nosa - guzowatość nosa (rhinophyma), zwłaszcza u mężczyzn)
u 50 % chorych występują powikłania oczne
umiejscowienie zmian chorobowych - twarz
Łupież łojotokowy
- zmiany rumieniowe z drobnopłatowym złuszczaniem w obrębie skóry gładkiej i owłosionej skóry głowy
- 2 odmiany:
* łupież zwykły - zmniejszone wydzielanie łoju (białawe, uwarstwowione strupy podobne do grzybicy)
* łupież tłusty - zwiększone wydzielanie łoju (uwarstwowione, żółte strupy, objawy stanu zapalnego, nawet trwała utrata włosów)
Łojotokowe zapalenie skóry (dotyczy skóry gładkiej)
- zmiany rumieniowe
- złuszczające
3