Elektrokardiografia (EKG)
Na podst. Fizjologia Czlowieka - Krotkie Wyklady D.McLaugfin, J.Stanford, D.White
Potencjał czynnościowy mięśnia sercowego
Podobnie jak neurony, komórki mięśni szkieletowych, gładkich oraz mięśnia sercowego są pobudliwe- Oznacza to, że w czasie spoczynku mają ujemny potencjał błonowy, natomiast pod wpływem pobudzenia są w stanie wytworzyć potencjał czynnościowy. Komórki mięśnia sercowego znajdujące się w różnych częściach serca mają różny potencjał czynnościowy, a sąsiadujące komórki są ze sobą ściśle połączone za pomocą synaps elektrycznych. Węzeł zatokowo-przedsionkowy stanowi region rozrusznikowy serca. Czas potrzebny do przekroczenia wartości progowej potencjału czynnościowego
przez potencjał błonowy komórek węzła zatokowo-przedsionkowego jest odwrotnie proporcjonalny do częstości akcji serca. W komórkach przedsionków i komór potencjał czynnościowy jest obecny przez kilkaset milisekund (dłużej niż trwa ich skurcz), przez co skurcze mięśnia sercowego nie mogą się sumować, a rozkurcz zawsze oddziela dwa kolejne skurcze. Umożliwia to odpowiednie napełnienie serca krwią.
Wpływ współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego
Obie gałęzie autonomicznego układu nerwowego oddziałują na węzeł zatokowo-przedsionkowy, a wiec mają wpływ na częstość akcji serca. Zakończenia nerwów przywspółczulnych wydzielają acetylocholinę, która łącząc się z receptorami muskarynowymi zmienia przepuszczalność błony komórek mięśnia sercowego
w stosunku do jonów i Na+. Powoduje to zmniejszenie częstości akcji serca. Noradrenalina, wydzielana przez zakończenia nerwów współczulnych (oraz adrenalina wydzielana do krwi przez rdzeń nadnerczy), łączy się z receptorami p-adrenergicznymi i zmienia przepuszczalność błony komórek mięśnia sercowego względem
jonów Na+, przez co zwiększa się częstość akcji serca.
Szerzenie się fali depolaryzacji i repolaryzacji
Aby serce mogło efektywnie pracować jako pompa, przedsionki i komory muszą się kurczyć w określonej kolejności. Potencjał czynnościowy, powstały w węźle zatokowo-przedsionkowym, biernie rozprzestrzenia się w przedsionkach aż do momentu
aktywacji węzła przedsionkowo-komorowego. Komórki tego węzła przekazują potencjał czynnościowy na wewnętrzny układ przewodzący serca - następuje aktywacja przegrody
międzykomorowej i komór w ściśle określonej kolejności, co umożliwia wyrzucenie krwi z serca do aorty i tętnicy płucnej. Kepolaryzacja komórek mięśnia sercowego jest bardzo ważna, gdyż pozwala ponownie napełnić serce krwią przed kolejnym skurczem.
EKG
Elektrokardiogram (EKG) umożliwia pomiar aktywności elektrycznej związanej z depolaryzacją i repolaryzacją różnych części serca. W warunkach klinicznych do pacjenta zostaje „podłączone" 10 elektrod, które pozwalają odczytać sygnał z 12 par (zestawów)
elektrod. Poszczególne pary elektrod (odprowadzenie) mierzą z różnych perspektyw aktywność elektryczną związaną z depolaryzacją i repolaryzacją. Najczęściej stosowane i opisywane w książkach EKG stosuje układ trzech elektrod (para lewa noga/prawa ręka oraz trzecia elektroda na lewej ręce).
Podstawowa forma EKG
W podstawowym wykresie EKG można wyróżnić trzy główne obszary: załamek (szczyt) P, kompleks QRS oraz załamek T. Załamek P obrazuje aktywność elektryczną związaną z depolaryzacją przedsionków. Kompleks QRS odpowiada aktywności elektrycznej związanej z depolaryzacją przegrody międzykomorowej i komór (falę repolaryzacji przedsionków maskuje duży szczyt kompleksu QRS). Załamek T jest obrazem repolaryzacji komór. Inne obszary, takie jak odcinek P-R oraz szerokość kompleksu QRS także mogą być pomocne w diagnozowaniu różnych schorzeń serca.