„Lalka" i „Ojciec Goriot" przyk�adem realizmu.

Powieœ� realistyczna jest dzie�em, kt�re wiernie i szczeg�owo odzwierciedla rzeczywistoœ�, ma by� lustrem ludzi i wydarze�, Wœr�d cech powieœci realistycznej wyr�niamy:

0. obecnoœ� wszechwiedz�cego, trzeciosobowego narratora

0. szczeg�owoœ� w opisie œwiata

0. rzeczywisty byt fikcji czyli prawdopodobna, realna fabu�a

0. bohater powieœci realistycznej: silna, przedsi�biorcza osobowoœ�, kt�ra cz�sto usytuowana jest na styku dw�ch r�nych œwiat�w.

„Ojciec Goriot" odzwierciedla �ycie, przekr�j spo�eczny i obyczajowy Pary�a. Narracja jest g�osem trzecioosobowym i wszechwiedz�cym, opowiada zdarzenia nie ujawniaj�c swoich interpretacji, jest czystym przekaŸnikiem. Wydarzenia powieœci biegn� kolejno, wynikaj� z siebie, s� racjonalne i prawdopodobne bez interwencji si� pozaziemskich, bez wizji, bez fantazji. Obserwujemy te� skrupulatn� szczeg�owoœ� w opisie œwiata przedstawionego - Balzac odtwarza map� Pary�a, uk�ad uliczek w dzielnicy pensjonat�w, opisuje budynek z zewn�trz. Stosuje zabieg „milien" -czyli chwyt polegaj�cy na charakteryzowaniu postaci poprzez opis przedmiot�w, kt�rymi si� otacza, pomieszcze�, w kt�rych przebywa, czy ludzi z kt�rymi przystaje. Przyk�adem jest opis pensjonatu p. Vanguer. Pozostaje bohater. Oczywiœcie ojciec Goriot nie jest typowym bohaterem realistycznym. Rol� t� odgrywa w powieœci Vautrin - jest siln� przedsi�biorcz� osobowoœci�, stoi na pograniczu œwiata zwyk�ego i przest�pczego. Funkcjonuje tak�e w momencie zmian œwiat�w spo�ecznych - oto zdeklasowany feudalizm ust�puje miejsca kapitalizmowi. Dodajmy, �e „Ojciec Goriot" spe�nia cele powieœci realistycznej: pokazuje œwiat z punktu widzenia zwyk�ego odbiorcy, odkrywa i obna�a prawa rz�dz�ce rzeczywistoœci�, ujawnia prawdy o �yciu.

„Lalka" - na czym polega realizm „Lalki'?

0. opis przestrzeni i os�b. T�em wydarze� jest wielkie miasto, wiernie opisane w powieœci. Lustrzane przedstawienie œrodowiska powoduje wiernoœ� topografii i nazw geograficznych, realizm szczeg��w, milien. Miasto Prusa �yje i jest prawd� o XIX wiecznej Warszawie.

0. narrator: Boles�aw Prus wprowadza dwug�os narracji i jest to w zakresie prozy pewnym novum. Lecz g��wny tok wydarze� przedstawia narrator trzecioosobowy, „przezroczysty", obiektywny.

0. realizm czasu: pisarz bardzo pilnuje zgodnoœci i prawid�owoœci podawanych dat

0. obecnoœ� epizod�w: liczne epizodyczne tylko obrazy wzbogacaj� obraz miasta, lecz tak�e powoduj� sta�e dope�nienie si� sytuacji, daj� tak�e dodatkowe informacje o wydarzeniach.

0. kreacja postaci - Prus przedstawia swoich bohater�w bezpoœrednio i poœrednio. S� to postacie prawdziwe, ludzkie, nie bia�o-czarne; s� nieco „upsychologizowane", poznajemy ich wewn�trzne motywacje, nie tylko jednoznaczn� etykietk�.

W utworze Prusa nie wyczuwa si� natr�tnej tendencji realizacji programu pozytywistycznego w pierwszym rz�dzie. Wprawdzie z dzia�a� Wokulskiego, opisu biedoty miejskiej i arystokracji wynika postulat pracy organicznej i pracy u podstaw - nie jest to jednak szczeg�lnie wyeksponowane. Cel powieœci realistycznej jest inny: ukaza� wszechstronny obraz sytuacji jednostki w spo�ecze�stwie, prawd� o niej, o stosunkach spo�ecznych i wsp�czesnym œwiecie. Ten cel powieœ� Prusa spe�nia.

---