17.03.05, wykład z islamu
Koranu ciąg dalszy:
za życia Mahometa nie było redakcji Koranu, a on sam był niepiśmienny, więc nie bardzo dbał o spisanie tekstu
ale po jego śmierci jednakowoż zaistniała potrzeba spisania, bo tekst uległby zniekształceniu
kalif Abu Bakr dał cynk do spisania tradycji ustnej
sahaba - najbliższe otoczenie proroka
Koran przechodził z rak do rąk: Bakr Omar córka Hafsa(wdowa po proroku)
Były tez inne 3 wersje, po 1 w danym mieście: Damaszku, Kufie, Basrze - posiadał status kodeksu, ważny w danym mieście
Były niezgodności, więc3 kalif prawowierny Usman doprowadził do wykonania prac ostatecznych przy Koranie
Zakończono je w 650 - powstała legenda, że resztę spalono - od tej pory ma obowiązywać, a w.w. 3 miasta otrzymały po 1 wersji usmańskiej
Język - uważany za klasyczny, literacki, wzór piękna i doskonałości, dał poczatek językowi arabskiemu i spowodował jego rozprzestrzenienie sie na terenach podbitych
Na początku każde plemie miało własne dialekt z grupy semickiej
Sa 3 hipotezy:
Mahomet miał objawienie w dialekcie kurajszyckim, ale nie był on rozumiany przez wszystkich
Istniał „koine”, język zrozumiały dla Arabów, powszechny, ponadplemienny
Język powszechny był, ale nie jednolity, + - zrozumiały
po spisaniu opracowano norme gramatyczną, słownictwo, był bardzo logiczny, może był to twór sztuczny
generalnie najpierw był Koran, potem język
pismo - wczesny wariant pisma arabskiego, bez samogłosek (teraz są kreseczki - od VII w), znaków diakrytycznych (teraz kropeczki) - wprowadzone w VIII w
było 18 znaków, każdy miał do 5 spółgłosek - i tle miało znaczeń
więc były duze mozliwości interpretacyjne, ale wg muzułmanów nie ma możliwości błędu, Bóg specjalnie pozwala na różne odczytanie - „myjcie ręce, wycierajcie twarze i nogi” - no to myc czy wycierać?
Koran jest zbiorem nieco chaotycznych prawd religijnych, nakazów, przepisów
Duży wpływ miał na niego judaizm i chrześcijaństwo
Treść: przepisy dotyczące
wiary - praktyk religijnych, eschatologii, opowiadań o prorokach
życia codziennego - dieta, ubiór
prawa - karne, społeczne
jest cudowny, nie stworzony, odwieczny - w treści i formie (jęz arabski - i żaden inny nie może być), objawiony
zatem tłumaczyc, czy nie? Z teorii cudowności tylko w jęz arabskim ma wartość modlitwy
pobożni muzułmanie nie lubią tłumaczeń, bo one sa tylko interrpretacją
druk pojawił się w XVI w w Wenecji, potem w XVIII w Turcji, ale nie chcieli druku ze względu na silna tradycję
więc wymyślili litografię, iluminacje, ozdoby ręcznie - już było lepiej
1924 pierwszy druk Koranu, ale w meczetach stosuje się raczej ręczne
XII - pierwsze tłumaczenie na łaciński, biskup Rajmund z Toledo
Na francuski XIX w- Wojciech Kazimirski
Mirza Tarak Buczacki - na potrzeby Tatarów
A tłumaczenie Józefa Bielawskiego jest uznawane w kręgach arabskich
Ugrupowania Afmadija - na angielski
W końcu, przetłumaczono na wszystkie główne języki
Powstały komentarze - najpierw, Koran, potem umma - żeby dostosować do życia codziennego, powstały studia egzegetyczne, badano aspekt historyczny, leksykalny, doktrynalny
1 z najbardziej powszechnych komentarzy to TAFSIR - objaśnianie
pierwszy powstał pod koniec VII w, Ibn Al. Abbis - brat stryjeczny Mahometa się tym zajmował - głównie aspekt filologiczny
Al. -Makki - pierwszy zachowany
Bardzo znany - 30 tomowy tafsir At Tabari, IX-X w, komentarz kursoryczny, wers po wersie, bada wszystkie aspekty
Teraz każde ugrupowanie ma swoje komentarze
ŹRÓDŁA DO BIOGRAFII PROROKA:
z Koranu - trudne do wyłuskania, pozostaje tradycja ustna, ale ona mogła się zniekształcić
najwcześniejsze źródła narracyjne IX w (200 lat po smierci Mahometa)
Sirat Muhammad, czyli biografia Mahometa - powstała w VIII w w Ibn Ishak, nie zachowała się, ale zachowała się w redakcji Ibn Hiszama
Im dalej od smierci Mahometa, tym dokładniejsze sa info, więc należy uważać!
Są info apologetyczne, usprawiedliwiające Mahometa
Mało mamy innych źródeł...
Sa z kręgów niemuzułmańskich - w jęz hebrajskim, ormiańskim, kroniki dziejów Bliskiego Wschodu
Wiemy, że:
Na pewno był
Był kupcem
622 - rok b wazny dla Arabii!
Termin muzułmanin powstał w VII w , Abraham, Izmalel nazywani s l m - rdzeń hebrajski, znaczy „doskonałość” - Mahomet przez odwołanie się do nich wzywa do doskonałości
W 634 jeszcze żył, głosił początkowo ideę odkupienie dla Żydów, odbył wyprawe do Jerozolimy, bo Arabowie to tez potomkowie Abrahama=tez maja prawo do ziemi , ale te wszystko źródła sa fragmentaryczne
w latach 70 w Jemenie znaleziono rękopisy - G. Rudiger Puin, orientalista, stwierdził, że to rękopisy Koranu z VII, VIII, IX w - a to podważa ortodoksyjność tradycji Koranu, bo są tu rozbiezności
był to palimsest, czyli tekst napisany na innym, wczesniejszym - a więc był poprawiany, ewoluował, a to jest sprzeczne ze stwierdzeniem, że jest to oryginalne Słowo Boga - zatem ortodoksi najchętniej by te znalezione księgi spalili
sprawę trzeba zbadac, ale sponsorów brak, a nie brak niebezpieczeństwa - więc większość naukowców idzie utartym szlakiem
analizę przeprowadzono w latach 80tych, wyszło, że jest to zlepek rónych tekstów sprzed Mahometa, zw z judaizmem, chrześcijaństwem
w IX w była już ustalona ostateczbna wersja Koranu, ma dużo zapożyczeń z aramejskiego np. hur
to krystalicznie białe winogrona, częsty motyw
sa tez hurysy, maja białe białka oczu, odtąd hur znaczy hurysy
może tez oznaczać kolor biały