ERIKSON teoria (5), TEORIA ROZWOJU PSYCHOSPOŁECZNEGO ERIKA ERIKSONA


TEORIA ROZWOJU PSYCHOSPOŁECZNEGO ERIKA ERIKSONA

SPOSOBY ROZUMIENIA ZJAWISK KRYZYSOWYCH

Istnieją różne podejścia teoretyczne do zjawisk kryzysowych. We wszystkich ujęciach podkreśla się jednak zgodnie ze znaczeniem słownikowym, że chodzi tu o taki stan psychiki i sytuacji, który ma charakter przełomowy, rozstrzygający, zwrotny, w którym rozstrzyga się stan zdrowia człowieka, jakość jego relacji z otoczeniem oraz kierunek dalszego rozwoju.

RODZAJE KRYZYSÓW

Inne podejście do kryzysu proponuje psychologia rozwoju człowieka.

Jedną z najbardziej rozpowszechnionych koncepcji (ujmujących rozwój w aspekcie przezwyciężania okresów kryzysowych i rozwiązania kryzysu) jest koncepcja kryzysów psychospołecznych Erika Eriksona

Erikson nie używa słowa kryzys dla oznaczenia grożącej katastrofy (kryzys losowy), ale rozumie go jako: PUNKT ZWROTNY, ROZSTRZYGAJĄCY OKRES, W KTÓRYM JEDNOSTKA CHARAKTERYZUJE SIĘ ZARÓWNO WZMOŻONYM POTENCJAŁEM ROZWOJOWYM, JAK I WZROSTEM WRAŻLIWOŚCI NA USZKODZENIA. KRYZYS TEN JESTEŚMY W STANIE PRZEWIDZIEĆ I PRZYGOTOWAĆ SIĘ NA NIEGO, PONIEWAŻ JEST UDZIAŁEM ZNACZNEJ WIĘKSZOŚCI LUDZI.

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA PSYCHOANALITYCZNEJ TEORII ROZWOJU PSYCHOSPŁECZNEGO ERIKA ERIKSONA

CHARAKTERYSTYKA STADIÓW ROZWOJU PSYCHOSPOŁECZNEGO

OKRES ŻYCIA

Niemowlęctwo

WIEK

od 0 do 1 rż

CHARAKTERYSTYKA
STADIUM

Ufność - nieufność

Dziecko potrzebuje spójnej i trwałej troski, aby mogło wykształcić w sobie poczucie bezpieczeństwa.

POMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Osiągnięcie zaufania do matki lub osoby sprawującej opiekę.

Zaufanie do świata i nadzieja na przyszłość.

NIEPOMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Podejrzliwość, brak poczucia bezpieczeństwa, obawa o przyszłość.

OKRES ŻYCIA

Poniemowlęcy

WIEK

od 2 -3 rż.

CHARAKTERYSTYKA
STADIUM

Autonomia - wstyd i zwątpienie

Dziecko poszukuje dróg uniezależnienia się od rodziców. Metody wychowawcze stosowane przez rodziców nie powinny być zbyt surowe.

POMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Poczucie autonomii i własnej wartości.

Osiągnięcie samokontroli i poczucie własnej tożsamości.

NIEPOMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Uczucie wstydu i zwątpienia we własne zdolności kierowania sobą.

Bardzo ważny jest związek pomiędzy rodzicem a dzieckiem w trakcie rozwiązywania tego kryzysu. Ciepli i akceptujący rodzice mają tendencję do kształtowania u dziecka poczucia sukcesu i autonomii, podczas, gdy wrodzy i nadmiernie kontrolujący - mogą wytwarzać poczucie zwątpienia.

OKRES ŻYCIA

Przedszkolny

WIEK

od 4 do 5 rż

CHARAKTERYSTYKA
STADIUM

Inicjatywa - poczucie winy

Dziecko poznaje swoje otoczenie i planuje nowe działania w nim. Ciekawość seksualna dziecka powinna być traktowana przez rodziców ze zrozumieniem.

POMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Zdolność do inicjowania działań i czerpania przyjemności z ich realizowania.

Ukształtowanie orientacji na cele i inicjatywność w działaniu.

NIEPOMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Obawa przed karą i poczucie winy za przeżywanie określonych uczuć.

Poczucie winy pojawia się, gdy dziecko nie jest w stanie poradzić sobie z podejmowaniem czynności lub gdy są one ograniczane przez rodziców.

Trudnym aspektem wychowania jest ustalenie, jaką dawkę wolności i ochrony dzieci powinny otrzymywać, aby rozwinąć w sobie poczucie kompetencji.

OKRES ŻYCIA

Wiek szkolny

WIEK

od 6 do 12 rż

CHARAKTERYSTYKA
STADIUM

Pracowitość - poczucie niższości

Dziecko opanowuje wiedzę i umiejętności właściwe jego kulturze.

POMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Poczucie kompetencji i sukcesu. Wiara we własną zdolność realizacji celów i osiągania różnych rzeczy.

Osiągnięcie poczucia własnych kompetencji

NIEPOMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Nieakceptujące reakcje ze strony innych mogą przyczynić się do powstania uczuć niedostosowania i niższości.

OKRES ŻYCIA

Adolescencja

WIEK

0d 13 do 18 rż.

CHARAKTERYSTYKA
STADIUM

Tożsamość - rozproszenie tożsamości

Młody człowiek poszukuje spójnej tożsamości osobowej i zawodowej.

POMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Ujmowanie siebie w kategoriach spójnej i zintegrowanej osobowości z ukształtowanym poczuciem tożsamości.

Osiągnięcie odpowiedzi na pytanie kim jestem i kim mogę być, oraz wierność sobie.

NIEPOMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Zagubienie w kwestii własnej tożsamości.

Negatywny biegun tego wymiaru to poczucie zagubienia własnej tożsamości lub roli społecznej. Niektóre nastolatki dlatego stają się przestępcami - wybierając tożsamość, która jest przeciwieństwem tego, czego oczekuje od nich społeczeństwo - że wolą raczej mieć negatywną tożsamość niż nie mieć jej wcale.

Erikson wskazuje na fakt, że młodzieży daje się czas psychospołecznego moratorium - okres w którym jednostka nie jest gotowa, by sprostać obowiązkom, ma zagwarantowane prawo do zwłoki. Jest to okres, w którym społeczeństwo pozwala młodym ludziom na wypróbowywanie różnych tożsamości i ponoszenie porażek, a jednocześnie chroni przed konsekwencjami ich własnych czynów. To może być czas na przygody, studia, szaleństwa młodości, a także posiadanie wielu młodzieńczych ideałów.

Kryzys okresu dorastania zostanie pomyślnie rozwiązany, gdy pomyślnie rozwiązane były kryzysy poprzednich okresów np. dziecko osiągnęło: poczucie ufności, stało się autonomiczne tzn. czuje, że jego działania są skuteczne i że ma kontrolę nad swoim otoczeniem, wykazuje własną inicjatywę oraz ma poczucie przedsiębiorczości.

OKRES ŻYCIA

Wczesna dorosłość

WIEK

od 19 do 25 r.ż.

CHARAKTERYSTYKA
STADIUM

Intymność- izolacja (samotność)

Człowiek poszukuje bliskich i stałych związków z innymi, szczególnie partnerem odmiennej płci.

POMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Osiągnięcie zdolności do miłości i oddania w stosunku do innych, bez utraty własnej tożsamości.

NIEPOMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Samotność; pozbawione treści związki z innymi.

Ze względu na lęk przed utratą własnej tożsamości w tożsamości innej osoby, niektórzy ludzie nie są zdolni do stworzenia silnego intymnego związku.

Utrzymanie silnego związku jest możliwe dzięki zaufaniu do samego siebie i poczuciu autonomii

OKRES ŻYCIA

Dorosłość

WIEK

od 26 do 40 r.ż.

CHARAKTERYSTYKA
STADIUM

Generatywność (produktywność) - stagnacja

Jednostka poszukuje adekwatnych dla siebie form produktywności i twórczości, jak również własnego wkładu do społeczeństwa jako całości.

POMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Potrzeba opiekowania się młodymi ludźmi i troska o los młodszych generacji.

NIEPOMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Brak rozwoju, nuda i nadmierna troska o siebie samego.

Ważnym obowiązkiem dorosłych jest bycie rodzicem i wychowanie młodych, prowadzące do poprawy życia przyszłych pokoleń. Podejmowanie takich obowiązków jest przejawem poczucia produktywności i twórczości.

Negatywnym biegunem jest sytuacja, w której dorosły nie jest w stanie odnaleźć sensu lub celu w życiu i nie jest zainteresowany ulepszaniem samego siebie ani służeniem społeczeństwu.

OKRES ŻYCIA

Dojrzałość

WIEK

pow. 41 r.ż.

CHARAKTERYSTYKA
STADIUM

Integralność ego - rozpacz

Jednostka dokonuje bilansu i oceny swoich osiągnięć w życiu.

POMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Osiągnięcie mądrości życiowej w wyniku pozytywnego bilansu życia.

Poczucie satysfakcji z własnego życia i dokonań; akceptacja śmierci.

NIEPOMYŚLNE ROZWIĄZANIE

Żal z powodu błędów życiowych i straconych szans, lęk przed śmiercią.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Teoria rozwoju psychospołecznego Erika, H Eriksona
STADIA ROZWOJU PSYCHOSPOŁECZNEGO ERIKA ERIKSONA
teoria rozwoju psychopatologia
teoria rozwoju psychospołecznego
Behawiorystyczna teoria rozwoju, PSYCHOLOGIA, Psychologia socjologia
Teoria Rozwoju Psychospołecznego
teoria rozwoju psychopatologia
Eriksonowska teoria rozwoju osobowości psychospołecznej
teoria piageta psychologia rozwojowa, Psychologia rozwojowa.
Wykład 5 Rozwój poznawczy teoria Piageta, Psychologia- jednolite magisterskie, obligatory, II rok, I
Wykład 04 - E Eriksona koncepcja rozwoju psychospołecznego, Psychologia UJ, Psychologia rozwojowa
Psychologia rozwojowa - Wojciechowska - wyklad 11 - Realizm moralny i stadia Eriksona, Psychologia r
Rozwój psychofizyczny - gotowy, UŚ Cieszyn, ROK I, Teoria i metodyka wychowania przedszkolnego

więcej podobnych podstron