wpływ wojny na psychikę człowieka (na wybranych przykładach)


Wp³yw wojny na psychikê cz³owieka (na wybranych przyk³adach).

Wojna wypacza charaktery i osobowoœæ wszystkich, którzy siê z ni¹ zetknêli. Proponujê rozpatrywaæ wp³yw wojny w podziale na psychikê kata i ofiary. Nie wolno przy tym zapomnieæ, ¿e jest to podzia³ umowny - kat równie¿ jest ofiar¹ wojny."Rozmowy z katem" K.Moczarskiego. Hitleryzm i wojna wypaczy³y osobowoœæ Jü rgena Stroopa. Gdyby nie wydarzenia historyczne, by³by spokojnym, têpawym mieszczuchem ¿yj¹cym w g³êbi Niemiec. Szko³a, system, wojna wykorzeni³y z niego wszelkie wartoœci, nauczy³y go mordowaæ, wykorzysta³y i spotêgowa³y jego systematycznoœæ i pedanteriê. Wojna da³a mu wysokie stanowisko w SS i w³adzê. Ukszta³towa³a go na bezdusznego kata i mordercê.Willi Sonnenbruch ("Niemcy") zosta³ wychowany w ten sam sposób. Hitlerjugend, ci¹gla indoktrynacja oraz bezgraniczne oddanie matce o pogl¹dach hitlerowskich sprawi³y, ¿e Willi sta³ siê wzorowym niemieckim oficerem. "Medaliony" Zofii Na³kowskiej. Student dobrowolnie pracuj¹cy w instytucie doktora Spannera jest przyk³adem wypaczenia pojêæ dobra i z³a. Wypaczenie siêg³o tak g³êboko, ¿e wyrób myd³a z cia³ ludzkich jest dla m³odego cz³owieka przyk³adem niemieckiej zaradnoœci. "Kobieta cmentarna" uwierzy³a niemieckiej propagandzie. Mordowanie ¿ydów usprawiedliwia tym, ¿e ¯ydzi nienawidz¹ Polaków. "Przy torze kolejowym" ukazuje m³odego mê¿czyznê, u którego litoœæ i wspó³czucie przybieraj¹ nieludzkie kszta³ty - z zimn¹ krwi¹ zabija rann¹ wiêŸniarkê. Opowiadania obozowe ("Proszê pañstwa do gazu", "U nas w Auschwitzu", "Dzieñ na Harmenzach") Tadeusza Borowskiego ukazuj¹ cz³owieka zlagrowanego - wiêŸnia przystosowanego do ¿ycia w warunkach obozowych. Vorarbeiter Tadek jest znieczulony na œmieræ, jego jedynym celem jest przetrwanie. Drog¹ do niego mo¿e byæ uprzywilejowane stanowisko w obozie lub znajomoœci - przywileje nierzadko zdobywane kosztem ¿ycia innych. Tadek potrafi graæ w pi³kê, gdy obok tysi¹ce ¯ydów id¹ do komory gazowej. Chêæ prze¿ycia powoduje, ¿e matka wyrzeka siê w³asnego dziecka - ucieka przed nim. Charakterystyczne jest to, ¿e u starych wiêŸniów nowy transport nie powoduje litoœci ani wspó³czucia, ale gniew i nienawiœæ. ¯yd Abramek, pracuj¹cy w Sonderkommando opowiada jak wyprawi³ do gazu w³asnego ojca, mówi¹c mu, ¿e idzie do k¹pieli. Pobyt w obozie powodowa³ u niektórych kompletne za³amanie. Zabija³ wolê ¿ycia i walki. Takich ludzi nazywa Borowski "muzu³manami". Ich ¿ycie sprowadza siê do oczekiwania na œmieræ. "Niemcy" Kruczkowskiego. Profesor Walter Sonnenbruch przyjmuje postawê biern¹. Nie dopuszcza do siebie myœli, ¿e jego praca mo¿e s³u¿yæ do zbrodniczych celów. Skrzywienie jest tak g³êbokie, ¿e dla swego poczucia bezpieczeñstwa poœwiêca najlepszego przyjaciela, a obecnie uciekiniera z obozu koncentracyjnego.

"Medaliony" Zofii Na³kowskiej. "Dno" pokazuje do czego mog¹ doprowadziæ cz³owieka ci¹g³e represje, upokorzenia, a przede wszystkim g³ód, który sta³ siê powodem kanibalizmu. "Na zachodzie bez zmian". W tej powieœci Ernest Maria Remarque przedstawia homo soldatis - m³odego cz³owieka, dla którego codziennym jest widok "ludzi ¿yj¹cych, którym brak czaszki (...), ludzi bez ust., szczêki, twarzy". Obserwujemy postêpuj¹c¹ animalizacjê m³odego cz³owieka, bo "wojna wyhodowuje zwierzêta". Proces animalizacji to stopniowa utrata wartoœci humanitarnych. ¯ycie sprowadza siê dla nich do spe³nienia potrzeb fizjologicznych . Z uczuæ wy¿szych pozostaje przyjaŸñ, têsknota za rodzin¹. "My nie jesteœmy ju¿ m³odzie¿¹. Nie pragniemy zdobyæ œwiata. Uciekamy sami przed sob¹. Przed naszym ¿yciem". To dramat ca³ego pokolenia Kolumbów. Bohater "Kartoteki" Tadeusz Ró¿ewicza przyjmuje jedyn¹ postawê, jaka mu pozosta³a - horyzontaln¹. Wiersz "Ocalony" zaczyna siê s³owami "Mam 24 lata. Ocala³em prowadzony na rzeŸ". Ocalony to nie znaczy normalny. To cz³owiek, który zawsze bêdzie pamiêta³ wojenne prze¿ycia. Stan¹ siê one dla niego ciê¿arem nie do zniesienia. "Dwojra Zielona" ("Medaliony") chcia³a prze¿yæ tylko po to, by móc opowiedzieæ œwiatu o martyrologii ¿ydów. "Malowany ptak" Jerzego Kosiñskiego opowiada o dziecku, które wychowa³a wojna. O ch³opcu, który by³ œwiadkiem niesamowitego sadyzmu i bestialstwa. Uleg³ on ca³kowitej deprawacji, a jedyne co umie to biæ i nienawidziæ Tak samo zachowuj¹ siê, opisane przez Zofiê Na³kowsk¹, dzieci z Oœwiêcimia - bawi¹ siê w palenie ¯ydów, gdy¿ utraci³y zdolnoœæ rozró¿niania dobra i z³a.



Wyszukiwarka